Bài thơ được trang trọng in trên bìa cuối cuốn sách cùng ảnh lăng vua Khải Định, vốn là bài ngũ ngôn tứ tuyệt được sơn son, thiếp vàng treo tại gian chính, trung tâm của điện Thái Hoà, kinh thành Huế.
Các nhà nghiên cứu cho rằng bài thơ như là lời tuyên ngôn về độc lập, về tinh thần dân tộc của người dân Việt Nam.
Bài thơ nguyên văn phiên âm chữ Hán như sau:
Văn hiến thiên niên quốc
Xa thư vạn lý đồ
Hồng Bàng khai tịch hậu
Nam phục nhất Đường Ngu.
Dịch nghĩa:
"Đất nước có ngàn năm văn hiến. Ngày nay đã thống nhất rộng hàng vạn dặm. Kể từ ngày họ Hồng Bàng dựng nước đến nay. Nước Nam đã trở nên thịnh vượng như đời Đường, Ngu."
Theo Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, các bài thơ được chạm khắc, trang trí quanh điện Thái Hòa đều là thơ ngự chế, do các vua đầu triều Nguyễn sáng tác. Một số ý kiến cho rằng bài thơ này là của vua Minh Mạng, tuy nhiên điều này chưa được khẳng định.
Sách Triều Nguyễn và lịch sử của chúng ta viết sai một từ trong bài thơ được coi là tuyên ngôn cho tinh thần độc lập của dân tộc. |
Bài thơ được treo chính giữa trên hệ thống liên ba, gian giữa của tòa chính điện, ngay phía dưới bức hoành phi ghi ba chữ Hán “Thái Hòa điện”, là ngôi điện quan trọng nhất của triều Nguyễn, nơi diễn ra các nghi lễ thiết đại triều, tiếp sứ…
Trên bìa cuối sách Triều Nguyễn và lịch sử của chúng ta, phần chữ Hán của bài thơ được in đúng, tuy nhiên ở phần phiên âm ghi theo tiếng Việt, chữ “tịch” (闢) nghĩa là mở mang lại bị ghi nhầm thành chữ “tích”, trong khi chữ Hán này không có âm nào đọc là “tích”.
Sách Triều Nguyễn và lịch sử của chúng ta do Nhà xuất bản Hồng Đức và Tạp chí Xưa và Nay phối hợp xuất bản. Đối tác liên kết xuất bản là Công ty TNHH Văn Hóa Đông Phương.
Một nhà nghiên cứu Hán Nôm cho biết: “Việc người đánh máy, biên tập sách không thông thạo chữ Hán nên để xảy ra ‘lỗi đánh máy’ có thể xảy ra. Tuy nhiên, trách nhiệm của người biên tập, hiệu đính là phải rà soát, chỉnh sửa các sai sót này. Đặc biệt, đây là sách nghiên cứu lịch sử, tập hợp các bài viết từ tạp chí chuyên ngành lịch sử nên cần hết sức chính xác, nhất là bài thơ được in trang trọng ra bìa thế này, hàng nghìn độc giả đọc, trong đó có các bạn trẻ, sẽ hiểu sai về một di sản của dân tộc”.
Theo nội dung in trên trang cuối, sách được in 3.000 cuốn, in xong và nộp lưu chiểu năm 2017.