Sách nội địa chiếm lĩnh thị trường văn học thiếu nhi

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ tâm huyết về tác phẩm cho thiếu nhi tại Nhà xuất bản Kim Đồng. Ảnh: Lữ Mai.

Từ đầu mùa hè 2023, các đơn vị xuất bản, phát hành sách trong cả nước đã đồng loạt cho ra mắt các tác phẩm mới và chương trình truyền thông xuyên suốt dành cho thiếu nhi. Là một trong những đơn vị tích cực nhất, Nhà xuất bản (NXB) Kim Đồng liên tục ra mắt nhiều ấn phẩm đa dạng về đề tài, thể loại với hình thức sinh động.

Các NXB đặc biệt quan tâm tới đối tượng bạn đọc ở lứa tuổi mẫu giáo với những hệ thống sách tranh hấp dẫn, như: Ba tớ là một runner; bộ sách Con yêu gia đình; bộ sách Bé khỏe mạnh hơn.

Ngoài ra, NXB Kim Đồng cũng ra mắt bộ ba tập truyện ngắn gồm những tác phẩm văn xuôi viết cho thiếu nhi của nhà văn Thâm Tâm, gồm: Con rùa đội vẹt, Hai cây hoa nhài, và Thuồng luồng ở nước là tập hợp các truyện đồng thoại, cổ tích và dã sử.

Cũng trong chiến lược phát triển sách tranh, NXB Trẻ vừa phát hành bộ sách thú vị có tên Truyện dài kỳ về mèo gồm hai cuốn Bịt mắt bắt mèo và Mèo đuổi chuột giới thiệu các trò chơi dân gian, các bài đồng dao Việt Nam.

Bên cạnh đó là bộ sách Những bài học nhỏ của tác giả Nguyễn Tấn Thanh Trúc và họa sĩ Minh Đức với những câu chuyện dễ thương về thế giới thực vật và động vật.

Với bạn đọc từ 10 tuổi trở lên, các đơn vị xuất bản cũng phát hành nhiều đầu sách văn học, trong đó có cả những nhà văn-tác giả nổi tiếng trên văn đàn. Có thể kể đến truyện dài đặc sắc Tự truyện một con heo của nhà văn Lý Lan; tập truyện ngắn Nào cùng nhón chân của nhà văn Nguyễn Mỹ Nữ; Thung lũng Đồng Vang của nhà văn Trung Sỹ...

So với vài năm trước, có thể nhận thấy các đơn vị làm sách hiện nay đã chủ động chiếm lĩnh thị trường bằng yếu tố nội địa thay vì phụ thuộc vào nguồn sách dịch. Đây là một tín hiệu đáng mừng góp phần lan tỏa tích cực hơn các giá trị văn hóa, đời sống của dân tộc đến với bạn đọc nhỏ tuổi.

Bên cạnh thế hệ nhà văn gạo cội đã thành danh trong lĩnh vực này như Nguyễn Nhật Ánh với rất nhiều tác phẩm mới và tái bản liên tục hay nhà văn Trần Đức Tiến - người vừa được trao giải Hiệp sĩ Dế Mèn 2023, còn có thể kể đến một thế hệ tác giả trẻ đang nhập cuộc sôi nổi, sung sức, như nhà thơ Nguyễn Thụy Anh với hai tập thơ Phù thủy sợ ma và Mèo con đếm tuổi; nhà văn Lê Quang Trạng với Cá Linh đi học, tác giả Mộc An với Nếu một ngày chúng tớ biến mất...

Bên cạnh mảng sách văn học, các NXB cũng tập trung phát triển thị trường với mảng sách kiến thức khoa học, kỹ năng, từ điển văn hóa... và ưu tiên trình bày bằng hình thức bắt mắt, mới lạ, công nghệ in ấn chất lượng cao.

Xét tổng quan, thị trường sách thiếu nhi hiện nay đang được quan tâm. Bên cạnh ra mắt sách, các đơn vị còn tổ chức nhiều hoạt động bổ trợ, tương tác như chương trình “Hội sách thiếu nhi - vui hè khám phá” của Đinh Tị books, "Quà tặng chào hè" của Thái Hà books, “Vui Tết thiếu nhi - rộn rã đón hè”... tại Phố sách Hà Nội.

NXB Kim Đồng cũng tổ chức chuỗi “Góc đọc sách hè” sáng thứ bảy hàng tuần (từ ngày 27/5 đến 26/8) tại trụ sở NXB dành cho trẻ em 3-11 tuổi. Tại TP.HCM, Hội sách Thiếu nhi lần thứ tư - năm 2023 (từ ngày 1 đến 7/6) thu hút hơn 20 nhà xuất bản, đơn vị phát hành trên địa bàn thành phố, với hơn 16.000 tựa sách đa dạng thể loại, phong phú nội dung dành cho trẻ em là một kết quả khả quan, đáng ghi nhận.

Mới đây, nhiều bạn đọc nhỏ tuổi đã được trải nghiệm mô hình rùa biển sinh trưởng và tìm hiểu về các rạn san hô ngay tại Nhà Văn hóa thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong sự kiện “Đại dương là nhà” do Công ty Lion books thực hiện. Toàn bộ mô hình trưng bày đều được làm thủ công theo tỷ lệ 1:1, giúp trẻ tương tác hiệu quả, an toàn và tiếp thu kiến thức theo cách sinh động nhất.

Tại sự kiện, tác giả bộ sách Rùa biển và San hô Huyền Machi chính là một tình nguyện viên bảo tồn rùa biển của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế tại Côn Đảo vào năm 2022, đã giới thiệu, giúp các em nhỏ làm quen với những kiến thức liên quan đến vòng đời của rùa biển, đặc tính của san hô. Những kiến thức tưởng chừng khô khan được truyền tải bằng những dẫn chứng dí dỏm, cụ thể khiến trẻ em thích thú tương tác, trả lời các câu hỏi và thu về nhiều thông tin quan trọng.

Trong dịp hè này, nhiều cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi, từ Giải thưởng Dế Mèn (của Báo Thể thao&Văn hóa) đến việc công bố thành lập Giải thưởng Văn học Kim Đồng (của NXB Kim Đồng) và phát động cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi giai đoạn 2023-2025... đã tạo nên những sân chơi bổ ích thu hút các cây bút đa dạng về độ tuổi tập trung sáng tác, cống hiến cho đề tài văn học thiếu nhi.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chia sẻ: Trong những buổi tặng chữ ký cho bạn đọc nhân dịp ra sách mới, ông luôn xúc động khi nhìn thấy cảnh ông bà dắt cháu hay cha mẹ dắt con tới gặp nhà văn.

Chính những người lớn tuyệt vời đó đã đắp nên con đường đầy hoa lá cho trẻ em đặt chân. Để rồi các em lớn lên, đi đâu về đâu, quán xá, tàu xe, dọc lề đường gió bụi hay trong giờ nghỉ giữa giờ làm, sách vẫn trong tay.

Hạt giống của thói quen đọc sách phải được gieo trồng trong đầu đứa trẻ từ thuở ấu thơ, bằng những câu chuyện kể, bằng những cuốn sách làm quà... để nhu cầu đọc sách nảy mầm và trở thành một khát khao tự nhiên, như cỏ cây khát ánh sáng và khí trời.