Câu chuyện Bùi Xuân Huấn, tức Huấn "Hoa Hồng" (sinh năm 1985 tại Yên Bái), bị phạt 17,5 triệu đồng vì xuất bản 2 cuốn Đệ nhất kiếm tiền và Bí kíp kinh doanh online trái phép, bán công khai trên mạng xã hội, một lần nữa dấy lên cảnh báo về nạn sách lậu.
Trước đó, đầu tháng 7, đại diện First News Trí Việt và Tiki - sàn thương mại điện tử bán sách - đã làm việc về tình trạng sách giả phát tán trên mạng. Hai bên bàn bạc, thống nhất kiên quyết chống sách giả, sách lậu. Đây được xem là nỗ lực trong việc chống hành vi vi phạm trong ngành sách.
 |
| Sách lậu làm giả sách thật tinh vi. Ảnh: First News. |
Ebook lậu núp bóng “thư viện miễn phí”
Sách lậu từ lâu là "căn bệnh nan y", chưa có giải pháp khắc phục triệt để. Tình trạng in lậu gây ảnh hưởng, thiệt hại lớn cho người làm sách chân chính, đội ngũ tác giả và bạn đọc. Sách lậu càng khó kiểm soát khi chúng được đưa lên môi trường số.
Nhiều trang web đăng ebook lậu, không bản quyền lên mạng cho đọc và tải về miễn phí. Truy cập trang SachV… có thể thấy kho sách cho phép tải về với nhiều định dạng mobi, epub, pdf.
Sách được chia thành nhiều danh mục, từ Tâm lý - Kỹ năng sống, Kinh tế - Quản lý, Văn hóa - Tôn giáo, Văn học, Triết học, Lịch sử, tới học ngoại ngữ… Web này còn đưa ra slogan: “Nên sao chép, chia sẻ, không nên thương mại hóa”.
Cà phê cùng Tony - cuốn sách best-seller vài năm nay (tác giả Tony Buổi Sáng, NXB Trẻ phát hành) - bị đăng tải cho đọc online và tải về. Trang web này thống kê có 242.166 lượt đọc Cà phê cùng Tony.
Năm 2018, NXB Trẻ công bố 13 tác phẩm bán chạy nhất năm, trong đó Cà phê cùng Tony đứng vị trí số một với 190.000 bản in (tái bản lần thứ 8). Lượt click vào “đọc chùa” tác phẩm vượt xa lượng sách phát hành đã tái bản tới lần thứ 8.
Bà Minh Phúc - đại diện NXB Trẻ - cho biết đơn vị này không cho phép tổ chức, cá nhân nào khai thác bản quyền ebook tác phẩm này, ngoài Ybook (bộ phận sách điện tử của NXB Trẻ). Như vậy, bất cứ bên nào khác khai thác cuốn Cà phê cùng Tony trên mạng đều vi phạm bản quyền.
Giống SachV…, nhiều trang được lập ra dưới danh nghĩa “thư viện ebook miễn phí”, được giới thiệu, quảng bá kiểu “dự án phi lợi nhuận, nhằm chia sẻ sách và đọc truyện online miễn phí vì cộng đồng”.
Chính hành động “chia sẻ miễn phí vì cộng đồng” ấy vi phạm nghiêm trọng bản quyền tác phẩm, phát tán sách lậu trên mạng.
 |
| Một số fanpage bán sách giả bị các nhà sách tố cáo. Ảnh: FN |
Ngang nhiên phát tán sách giả trên mạng xã hội, chợ điện tử
Vài năm nay, một số trang mạng xã hội và gian hàng trên sàn thương mại điện tử đã lợi dụng môi trường số để phát tán sách giả, sách lậu.
Nếu là người quan tâm sách và sử dụng mạng xã hội Facebook, bạn thường gặp những trang quảng cáo như: Xả kho sách, Tổng kho sách, Sách hay giá rẻ, Những cuốn sách hay nhất… Không ít bài quảng cáo trong số đó rao bán sách lậu.
Các trang fanpage bán sách giả, sách lậu này không ngần ngại “đạo” của nhà xuất bản, công ty phát hành uy tín. Ví dụ, một số trang lấy tên “Tổng kho NXB Trẻ”, “NXB Nhã Nam - Trang chuyên xả hàng tồn kho”…
Một số fanpage dùng những tên tri thức, ăn theo các nhóm đọc sách uy tín đánh lừa bạn đọc như “sách tinh hoa”, “mọt sách”…
Những đơn vị bán sách giả, sách lậu này rất thức thời khi lấy ảnh sách thật, thiết kế đẹp mắt, quảng cáo những lời chắc nịch về chất lượng, nội dung để đánh lừa người đọc.
Sách bị họ làm giả rồi đưa lên mạng xã hội thường là những cuốn best-seller, sách đang ăn khách trên thị trường hoặc tác phẩm kinh điển, luôn có người mua ở mọi thời điểm.
Kính vạn hoa - bộ sách của nhà văn ăn khách bậc nhất nước ta - do NXB Kim Đồng giữ bản quyền, cũng bị làm giả, rao bán trên mạng xã hội.
Ma thổi đèn - sách ăn khách do Nhã Nam giữ bản quyền tiếng Việt - từ lâu đã bán hết và không được tái bản, nhưng vẫn được các fanpage quảng cáo sách mới, sách chất lượng.
Ngoài mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử cũng bị lợi dụng để phát tán sách giả, sách lậu. Tại thời điểm ông Nguyễn Văn Phước - Giám đốc First News - thông báo về quyết tâm chống hành vi vi phạm Luật Xuất bản, sách giả, sách lậu, sách vi phạm bản quyền vẫn ngang nhiên lộng hành trên mạng.
 |
Sách giả được rao bán trên một fanpage với 982 lượt bình luận, gần 1.000 lượt tương tác. |
“Ngay lúc này, trọn bộ sách 16 tập Hạt giống tâm hồn đang được trưng bày bìa thật trên L… và S…, giảm giá từ 60% đến 70%. Khi đặt hàng ship về, mở ra, toàn sách giả in lậu, sắp chữ lại sai sót chính tả, chất lượng giấy và in rất xấu.
Một hành vi đánh lừa bạn đọc, trốn thuế và tiếp tay tiêu thủ hàng giả vi phạm pháp luật trắng trợn”, ông Nguyễn Văn Phước viết trên trang Facebook cá nhân.
Các đơn vị, tổ chức làm, phát hành sách lậu dùng nhiều thủ đoạn đánh lừa độc giả. Trong đó, "chiêu" phổ biến là nâng giá sách giả lên, sau đó đưa ra mức giảm cao để đánh vào tâm lý ham rẻ của người mua.
Ví dụ, giá của cuốn Hạt giống tâm hồn là 42.000 đồng, trong khi sách giả để 50.000 đồng.
Một số sách của TS Lê Thẩm Dương - diễn giả, tác giả của các đầu sách ăn khách - phát hành độc quyền tại hệ thống nhà sách Fahasa. Thế nhưng, sách cũng bị làm giả, làm lậu và phát hành trên mạng. TS Lê Thẩm Dương gọi những người làm giả, lậu, phát tán trái phép trên mạng là “sách tặc”.
Ông Nguyễn Văn Phước - người nhiều năm theo đuổi chống hành vi in lậu, phát hành sách lậu - từng nhận định các gian hàng trên sàn thương mại điện tử, fanpage, tài khoản mạng xã hội, chính là các vệ tinh chân rết, vòi bạch tuộc của những trùm in lậu, các “sách tặc”.
