Quốc hội Mỹ 'chia đôi'

Ông Kevin McCarthy phát biểu trước báo giới hôm 15/11 sau khi được bầu lại vào vị trí lãnh đạo đảng Cộng hòa. Ảnh: AP.

Đảng Cộng hòa đã chính thức nắm quyền kiểm soát Hạ viện vào ngày 16/11, sau khi có được 218 ghế cần thiết để giành thế đa số, theo Guardian.

Chiến thắng đó đã kết thúc 4 năm kiểm soát Hạ viện của đảng Dân chủ, trao cho đảng Cộng hòa quyền bổ nhiệm chủ tịch Hạ viện cũng như lãnh đạo một số ủy ban chủ chốt. Trong khi đó, đảng Dân chủ sẽ duy trì quyền kiểm soát Thượng viện.

Tuy nhiên, nhiệm vụ không thể chối cãi của chủ tịch Hạ viện (thuộc đảng Cộng hòa) sắp tới là cố gắng thông qua luật với thế đa số sít sao. Trong đó, chỉ vài thành viên trong đảng có ý kiến bất đồng cũng đủ để giết chết một dự luật.

Một vài cuộc đua tại Hạ viện vẫn chưa được quyết định, song thế đa số của đảng Cộng hòa tại Hạ viện được dự đoán sẽ không lớn.

Khi thế đa số ở Hạ viện và Thượng viện đều đã được xác định, Washington đang chuẩn bị cho ít nhất hai năm của sự chia rẽ quyền kiểm soát Quốc hội Mỹ.

Liệu Quốc hội Mỹ có thể thông qua dự luật?

Guardian nhận định sẽ rất khó khăn cho đảng Dân chủ trong việc thúc đẩy chương trình lập pháp của họ. Đảng Cộng hòa có thể sử dụng thế đa số của mình để ngăn chặn bất kỳ dự luật nào đi đến quá trình bỏ phiếu tại Hạ viện.

Kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức, một số dự luật đáng chú ý đã được Hạ viện thông qua với sự ủng hộ của lưỡng đảng. Tuy nhiên, chủ tịch Hạ viện mới có thể sẽ do dự trong việc trao cho ông Biden và đảng Dân chủ bất kỳ chiến thắng chính sách nào nữa trước cuộc đua tổng thống năm 2024.

Ngay cả khi đảng Cộng hòa không có “làn sóng đỏ” như mong đợi, việc kiểm soát Hạ viện sẽ cho phép họ tác động đến chương trình lập pháp của ông Biden.

Ở Mỹ, các dự luật cần được cả Hạ viện và Thượng viện thông qua, đồng thời được tổng thống phê chuẩn để trở thành luật.

Đảng Cộng hòa sẽ sử dụng thế đa số của họ tại Hạ viện như thế nào?

Với thế đa số sít sao, các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện có thể gặp khó khăn trong việc thúc đẩy luật quan trọng. Ngay cả khi họ có thể thông qua điều gì đó, dự luật gần như chắc chắn sẽ thất bại tại Thượng viện, vốn do đảng Dân chủ kiểm soát.

Vì vậy, các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện dường như sẽ phần lớn tập trung vào những cuộc điều tra và việc giám sát hành pháp.

Nhiều thành viên đảng Cộng hòa trước đó đã cam kết sẽ tiến hành các cuộc điều tra nhằm ông Hunter Biden - con trai của Tổng thống Biden. Bên cạnh đó, đảng Cộng hòa cũng cam kết sẽ điều tra nguồn gốc của đại dịch Covid-19 và cuộc rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan được thực hiện dưới thời ông Biden.

Một số thành viên cực hữu của đảng Cộng hòa tại Hạ viện cũng đã đe dọa sử dụng thế đa số để ủng hộ các dự luật phải được thông qua, bao gồm cả việc tăng trần nợ.

Thế đa số của đảng Cộng hòa ở Hạ viện cũng có thể đe dọa các đề xuất gửi thêm viện trợ quân sự cho Ukraine. Nghị sĩ Marjorie Taylor Greene khẳng định “không một xu nào khác sẽ đến Ukraine” một khi đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát.

Với đa số sít sao như vậy, chỉ cần một vài phiếu bầu cũng có thể chặn các dự luật.

Ai sẽ thay thế bà Nancy Pelosi làm chủ tịch Hạ viện?

Đó là một câu hỏi mà nhiều đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện cũng đang tự hỏi chính mình. Ứng viên hàng đầu cho vị trí này là ông Kevin McCarthy, người từng là lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Mỹ kể từ năm 2019.

Tuy nhiên, ông McCarthy đã phải đối mặt với một số bất đồng trong đội ngũ của mình, và vẫn chưa rõ liệu ông có thể nhận được 218 phiếu bầu cần thiết để trở thành chủ tịch Hạ viện hay không.

Tổng thống Biden sẽ làm việc với chủ tịch Hạ viện mới như thế nào?

Trước khi trở thành tổng thống, ông Biden đã tạo dựng được danh tiếng tại Thượng viện nhờ khả năng làm việc với đảng đối lập và đạt được thỏa hiệp với các đảng viên Cộng hòa.

Ông McCarthy phát biểu trước báo giới hôm 15/11 sau khi được bầu lại vào vị trí lãnh đạo đảng. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, ông Biden ngày càng lên tiếng chỉ trích đảng Cộng hòa thời hiện đại. Ông khẳng định đảng này phụ thuộc vào cựu Tổng thống Donald Trump và đe dọa các nguyên tắc dân chủ.

Ông McCarthy đã đáp lại những lời chỉ trích của ông Biden bằng cách cáo buộc tổng thống đã "chọn cách chia rẽ, hạ thấp và miệt thị những người đồng hương Mỹ của mình chỉ đơn giản vì họ không đồng ý với các chính sách của ông ấy".

Vì vậy, nếu ông McCarthy trở thành chủ tịch Hạ viện, ông và Tổng thống Biden sẽ không thể bắt đầu mối quan hệ mới của họ trên nền tảng tốt nhất.

Đảng Dân chủ có thể làm gì nếu không kiểm soát Hạ viện?

Việc đảng Dân chủ tiếp tục kiểm soát Thượng viện đảm bảo rằng họ vẫn có thể phê chuẩn nội các và những đề cử của ông Biden trong lĩnh vực tư pháp.

Thế đa số ở Thượng viện sẽ cho phép đảng Dân chủ bổ nhiệm nhiều thẩm phán tự do hơn vào các vị trí quan trọng. Điều đó cũng có thể giúp họ đề cử người vào vị trí trống của Tòa án Tối cao trong hai năm tới.

Tuy nhiên, nhìn chung, cơ hội tốt nhất của đảng Dân chủ để ban hành thay đổi từ nay đến năm 2024 có thể phụ thuộc vào quyền lực của cơ quan hành pháp. Ông Biden đã ký hơn 100 sắc lệnh hành pháp kể từ khi trở thành tổng thống, theo dự án tổng thống tại Đại học California Santa Barbara.

Ông Biden đã sử dụng các sắc lệnh hành pháp để lật ngược một số chính sách gây tranh cãi nhất của ông Trump. Với việc đảng Cộng hòa đang kiểm soát Hạ viện, ông Biden có thể sớm sử dụng quyền hành pháp của mình thường xuyên hơn.