Máy bay dân sự của Trung Quốc rời sân bay ở Hải Nam để tới đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam ngày 6/1. Ảnh: Tân Hoa xã |
"Chúng tôi rất quan ngại việc Trung Quốc điều máy bay tới đá Chữ Thập và nghi ngờ rằng Bắc Kinh có những kế hoạch để tiến xa hơn nữa. Philippines phản đối mọi hành động nhằm khẳng định quyền kiểm soát quân sự trên các vùng biển tranh chấp vì nó sẽ hạn chế quyền tự do hàng hải và hàng không trong khu vực", GMA News dẫn lời Ngoại trưởng Philippines Albert Del Rosario phát biểu ngày 7/1.
Người đứng đầu cơ quan ngoại giao Philippines nhấn mạnh tuyên bố phản đối sẽ sớm được đưa ra. “Đây là điều chúng ta không thể chấp nhận được”, Ngoại trưởng Rosario nói thêm.
Tuyên bố của ông Rosario được đưa ra trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Anh Philip Hammond. Thay mặt chính phủ Anh, ông Hammond khẳng định London không đứng về phía nào trong tranh chấp trên Biển Đông nhưng đảm bảo mọi hành động cản trở tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông đều không được chấp thuận.
Năm 2013, Trung Quốc thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông, nơi Bắc Kinh và Tokyo cùng tuyên bố chủ quyền với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Mỹ phản đối việc làm của Bắc Kinh và điều máy bay ném bom chiến lược B-52 đi vào khu vực nhằm vô hiệu hóa tuyên bố của Bắc Kinh.
Trung Quốc hôm 6/1 tiến hành hai chuyến bay thử tại đường băng xây dựng trái phép trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, chỉ 4 ngày sau lần thử đầu tiên hôm 2/1.
Trong tuyên bố chính thức, Tân Hoa Xã xác nhận việc máy bay hạ cánh diễn ra sáng 6/1 nhưng không đề cập tới các mục đích khác của chuyến bay. Các máy bay cất cánh từ sân bay ở Hải Khẩu, đảo Hải Nam, cách đá Chữ Thập khoảng 1.000 km, rồi quay trở về. Thời gian mỗi lượt bay là hai giờ.
Đường băng trên đá Chữ Thập dài 3.000 m. Đây là một trong 3 đường băng Trung Quốc xây dựng phi pháp trên các đá và rạn san hô chiếm đóng của Việt Nam.
Phản ứng trước việc Trung Quốc đáp máy bay xuống đảo nhân tạo phi pháp hôm 2/1, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, Lê Hải Bình phản đối hành động của Trung Quốc xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa; đi ngược lại nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc, tinh thần của Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) năm 2002; ảnh hưởng hòa bình, ổn định ở Biển Đông; giảm sự tin cậy chính trị giữa hai nước; tác động tiêu cực đến quan hệ láng giềng và tình cảm tốt đẹp giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Trung Quốc.
"Việt Nam kiên quyết phản đối hành động nêu trên của Trung Quốc; yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay, không tái diễn các hành động tương tự và có hành động thiết thực, cụ thể góp phần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông”, ông Lê Hải Bình nhấn mạnh ngày 2/1.