Ngày 17/9, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn, việc thực hiện thoái vốn Nhà nước tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn.
Theo kết luận, ngày 27/5/2013, Thủ tướng có văn bản cho phép cổ phần hóa cảng Quy Nhơn theo phương thức Nhà nước (Vinalines) nắm giữ 49% vốn điều lệ, các nhà đầu tư trong nước nắm giữ 51% vốn điều lệ.
Tiếp đó, ngày 8/9/2014, Thủ tướng cho phép bán hết 49% vốn do Vinalines đang nắm giữ tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn cho các nhà đầu tư trong nước. Bộ GTVT đã chỉ đạo Vinalines thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại Cảng Quy Nhơn
Tổng số tiền Vinalines thu được từ việc cổ phần hóa Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn và thoái hết 75,01% vốn đầu tư tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn là gần 537 tỷ đồng.
Ban hành văn bản trái thẩm quyền
Qua thanh tra cho thấy việc cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại Cảng Quy Nhơn, Bộ Giao thông vận tải, Vinaline, Ban chỉ đạo cổ phần hóa, tổ giúp việc, Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn và các cơ quan, đơn vị có liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm.
 |
| Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc cổ phần hóa cảng Quy Nhơn. Ảnh: Minh Hoàng. |
Cụ thể, việc UBND tỉnh Bình Định đề nghị Bộ GTVT, Thủ tướng cho phép cổ phần hóa cảng Quy Nhơn và việc Bí thư Tỉnh ủy Bình Định có văn bản đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ bán toàn bộ 49% cổ phần của Nhà nước tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn là không đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật; đồng thời không đúng với đề án tái cơ cấu Vinalines giai đoạn 2012-2015 đã được Thủ tướng phê duyệt, theo đó cổ phần hóa cảng Quy Nhơn, Nhà nước nắm giữ 75% vốn điều lệ. Trách nhiệm thuộc về một số lãnh đạo tỉnh Bình Định nhiệm kỳ 2010-2015.
Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng cho phép cổ phần hóa Cảng Quy Nhơn sau đó, lại tiếp tục đề nghị cho phép Vinalines chuyển nhượng hết 49% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn là không đúng với đề án tái cơ cấu Vinalines giai đoạn 2012-2015.
Bộ GTVT chỉ đạo Vinalines về phương thức chuyển nhượng vốn Nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn không rõ ràng, thiếu nhất quán, ban đầu chỉ đạo bán đấu giá qua Sở Giao dịch chứng khoán, nhưng sau đó lại cho phép Vinalines bán cổ phần theo phương thức thỏa thuận trực tiếp.
Đáng chú ý, việc Bộ GTVT đã ban hành 2 văn bản số 16937 ngày 27/12/2014 về chuyển nhượng 26,01% cổ phần và văn bản số 6327 ngày 20/5/2015 về chuyển nhượng 49% cổ phần tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn cho Công ty Hợp Thành theo phương thức thỏa thuận trực tiếp khi không báo cáo, chưa được Thủ tướng cho phép là trái thẩm quyền
Vì vậy, 2 văn bản này phải được xem xét, hủy bỏ; 75,01% cổ phần Vinalines đã chuyển nhượng cho Công ty Hợp Thành phải được thu hồi về sở hữu Nhà nước. Trách nhiệm thuộc về tập thể, lãnh đạo và cá nhân có liên quan của Bộ GTVT.
Trên cơ sở đề nghị của Bộ GTVT, Văn phòng Chính phủ đã tham mưu, đề xuất với Thủ tướng ban hành văn bản về cổ phần hóa Cảng Quy Nhơn, trong đó tỷ lệ vốn do Nhà nước nắm giữ là 49% vốn điều lệ.
Tiếp đó, mặc dù đề nghị của Bộ GTVT về việc cho bán hết 49% vốn nhà nước tại Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn thiếu cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn, Văn phòng Chính phủ vẫn trình Phó thủ tướng ban hành văn bản cho bán hết 49% vốn nhà nước là không đúng với đề án tái cơ cấu Vinalines.
Mặt khác, Văn phòng Chính phủ tham mưu là sau cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại cảng Quy Nhơn chưa niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, không đúng quy định.
"Việc này làm hạn chế việc cổ phiếu Cảng Quy Nhơn hướng tới giá thị trường, công khai, minh bạch; khó khăn, bất cập khi Nhà nước thực hiện thoái vốn đầu tư. Trách nhiệm đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc về các cá nhân có liên quan của Văn phòng Chính phủ", kết luận nêu rõ.
Về việc mua bán cổ phần lần đầu khi cổ phần hóa, Công ty Hợp Thành (nhà đầu tư chiến lược) đã chậm thanh toán tiền mua cổ phần với số tiền hơn 46,8 tỷ đồng (thanh toán chậm 2 ngày với số tiền 18,9 tỷ đồng, chậm 12 ngày với số tiền gần 30 tỷ đồng), vi phạm thời hạn thanh toán.
Tuy nhiên, Ban chỉ đạo cổ phần hóa và Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn đã không xem xét, xử lý theo đợp đồng và quy định của Bộ Tài chính. Trách nhiệm chính thuộc về Công ty Hợp Thành, Ban chỉ đạo cổ phần hóa và Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn.
Ngoài ra, UBND tỉnh Bình Định cho Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn, Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn quản lý, sử dụng hơn 281.834 m2 đất theo hình thức thuê đất trả tiền hàng năm, dù đã quá thời hạn ổn định 5 năm tính từ thời điểm được Nhà nước quyết định cho thuê đất.
Nhưng, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Định, Chi cục trưởng Chi cục Thuế TP Quy Nhơn chưa điều chỉnh lại đơn giá thuê đất áp dụng cho thời gian tiếp theo là không đúng quy định tại khoản 1 điều 14 Nghị định số 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ. Trách nhiệm chính thuộc về Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Định.
UBND tỉnh Bình Định cho Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn quản lý, sử dụng hơn 813 m2 đất trạm cấp nước ngọt cho tàu biển theo hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất là không đúng đối tượng, không đúng mục đích sử dụng đất quy định tại luật Đất đai năm 2003.
Điều này dẫn đến Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn không phải nộp tiền thuê đất, làm thất thu ngân sách Nhà nước. Trách nhiệm chính thuộc về Giám đốc Sở TN&MT và UBND tỉnh Bình Định.
Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng trong thời gian thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp từ 1/4/2013 đến 31/10/2013, Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn đã thay đổi thời gian trích khấu hao, thực hiện trích khấu hao nhanh tài sản cố định nhưng không lập phương án thay đổi thời gian trích khấu hao tài sản cố định trình cơ quan tài chính có thẩm quyền phê duyệt là vi phạm quy định tại thông tư số 45 ngày 25/4/2013 của Bộ Tài chính.
Việc trích khấu hao nhanh đối với một số tài sản cố định đã làm tăng chi phí khấu hao, dẫn đến phản ánh giảm lợi nhuận thực tế trên báo cáo tài chính trong giai đoạn thực hiện cổ phần hóa và để lại doanh nghiệp số tiền hơn 5,2 tỷ đồng, phải xử lý thu hồi vào ngân sách. Trách nhiệm thuộc về nguyên Tổng giám đốc và nguyên Kế toán trưởng Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn.
Xem xét xử lý cán bộ
Từ đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT chủ trì kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các tập thể, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong quá trình thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại cảng Quy Nhơn.
 |
| Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận thanh tra để UBKT Trung ương xem xét xử lý cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý khi để xảy ra sai phạm trong quá trình cổ phần hóa cảng Quy Nhơn. Ảnh: A.T . |
Bộ GTVT chỉ đạo Vinalines theo thẩm quyền kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm, trong đó có: Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và Tổ giúp việc, trong đó trách nhiệm chính thuộc về Trưởng ban Chỉ đạo và Tổ trưởng Tổ giúp việc đối với những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.
Nguyên Tổng giám đốc và nguyên Kế toán trưởng Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn vi phạm trong việc trích khấu hao tài sản cố định không đúng quy định, dẫn đến giảm nguồn thu ngân sách về thuế thu nhập doanh nghiệp, giảm nguồn thu của Vinalines từ lợi nhuận trong giai đoạn thực hiện cổ phần hóa.
Thủ tướng chỉ đạo Văn phòng Chính phủ tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với các cá nhân thuộc Văn phòng Chính phủ có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.
Theo thẩm quyền, UBND tỉnh Bình Định tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm.
Thanh tra Chính phủ chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với những cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm.
Về kinh tế, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng GTVT xem xét, hủy bỏ 2 văn bản có nội dung trái thẩm quyền, vi phạm quy định của pháp luật.
Bộ GTVT chủ trì, chỉ đạo, thực hiện việc thu hồi 75,01% cổ phần tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn về sở hữu Nhà nước vì Bộ GTVT đã cho phép Vinalines chuyển nhượng cho Công ty Hợp Thành, chỉ đạo Vinalines xem xét, xử lý việc bán 10% cổ phần khi cổ phần hóa cho Công ty Hợp Thành
Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo, tổ chức thực hiện việc đền bù, giải phóng mặt bằng, phục vụ đầu tư nâng cấp, mở rộng cảng Quy Nhơn, đảm bảo nâng cao năng lực, chất lượng, hiệu quả hoạt động của cảng.
Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn thực hiện đầu tư nâng cấp, mở rộng cảng theo quy hoạch và phương án cổ phần hoá đã được phê duyệt; hạch toán giảm chi phí khấu hao tải sản cố định, tăng lợi nhuận và nộp ngân sách số tiền hơn 5,2 tỷ đồng; thực hiện việc niêm yết cổ phiếu cảng Quy Nhơn trên sàn giao dịch chứng khoán theo đúng quy định của pháp luật.
