Từ 21 đến 23/7, đoàn công tác của Bộ Công thương đã kiểm tra công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng và vận hành thủy điện tại tỉnh Phú Yên. Tại đây , Bộ Công thương đã chính thức yêu cầu các thủy điện cần cảnh báo trước xả lũ 4 giờ thay vì trước 1-2 giờ như hiện nay để dân kịp ứng phó.
Thủy điện Phú Yên không thể cắt hẳn lũ
Theo báo cáo của Bộ Công thương, trên địa bàn tỉnh Phú Yên, hiện có 3 dự án thủy điện do Bộ Công thương phê duyệt và đã vận hành hòa lưới điện quốc gia, trong đó “nổi tiếng” có thủy điện Sông Hinh và Sông Ba Hạ. Qua rà soát, đã loại bỏ 8 dự án ra khỏi quy hoạch dự án thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh.
Tại buổi làm việc với đoàn của Bộ Công thương, đại diện một số nhà máy thủy điện đã nêu thẳng việc thực hiện quy trình vận hành liên hồ sẽ ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất kinh doanh của họ.
Chiều 23/7, ông Đặng Văn Tuần, Tổng giám đốc Thủy điện Sông Ba Hạ cho biết trước lũ, quy định hiện tại yêu cầu các hồ chứa phải xả nước xuống dung tích đón lũ khá thấp. Điều này có thể khiến thủy điện phải chịu thiệt… Trả lời, đại diện Cục điều tiết Điện lực đã phải cam kết sẽ nghiên cứu xem xét cơ chế tài chính đối với các nhà máy tham gia giảm lũ cũng như cấp nước chống hạn cho hạ du.
Nêu ý kiến về vấn đề “nóng” nhất vào mùa lũ, là thủy điện có “góp lũ” không, ông Đỗ Đức Quân, Vụ trưởng Vụ Thủy điện - Tổng cục Năng lượng khẳng định các thủy điện góp phần giảm lũ chứ không thể cắt hẳn lũ. Theo ông Quân, quy hoạch bậc thang thủy điện sông Ba đã xem xét vấn đề cắt giảm lũ cho hạ du nhưng do địa hình, độ dốc và tính khả thi của các dự án, không thể xây dựng hồ chứa có dung tích quá lớn để cắt hẳn lũ.
 |
| Thủy điện Đắk Mi 4 xã lũ nước đổ về sông Đắk Mi với lưu lượng 2.000m3 (ảnh chụp lúc 16h chiều 2/10). |
Vì vậy, “các thủy điện ở Phú Yên không phải quy hoạch có nêu khả năng cắt lũ mà trong quá trình triển khai lại không thực hiện” – ông Quân nói. Nhiều báo chí khi có lũ băn khoăn lũ vẫn quá lớn, thậm chí lớn hơn trước, ông Quân khẳng định “Nhiệm vụ của các dự án thủy điện trên sông Ba chỉ có thể giảm lũ. Trong quy trình vận hành liên hồ đã được phê duyệt cũng là nhiệm vụ giảm lũ chứ không phải cắt được lũ”.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên, ông Nguyễn Ngọc Ẩn công nhận xét về quy trình vận hành hồ chứa, thời gian qua các thủy điện đã tuân thủ. Tuy nhiên, ông Ẩn cũng nhấn mạnh: Khi đã có hồ, đập thủy điện thì phải có cảnh báo tới người dân kịp thời và vận hành xả lũ phải theo đúng quy định.
Sẽ công khai quy trình vận hành hồ chứa
Một trong những lý do khiến người dân bức xúc khi lũ bỗng nhiên ập về là dân thấy lũ lớn, thiệt hại lớn, nhưng các thủy điện luôn nói đã làm đúng quy trình. Nhiều chuyên gia đã đề nghị phải công khai quy trình vận hành, rõ xem mực nước bao nhiêu thì xả, phải xả trước bão bao lâu… Sau quá trình kiểm tra và làm việc với Phú Yên, Thứ trưởng Bộ Công thương Cao Quốc Hưng đã chính thức đề nghị UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường công khai quy trình vận hành liên hồ cũng như đơn hồ để người dân biết và theo dõi. Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần hướng dẫn kỹ năng ứng phó với lũ lụt cho người dân, rà soát và hoàn thiện hệ thống cảnh báo lũ ở những vùng thường xuyên ngập lụt và hạ du.
Qua kiểm tra tình hình vận hành tại Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, đoàn công tác của Bộ Công Thương đã yêu cầu các nhà máy thủy điện phải tăng cường kiểm tra các hồ đập, tuân thủ quy định vận hành đơn hồ và liên hồ đảm bảo an toàn cho người, sẵn sàng tham gia giảm lũ cho hạ du trong mùa mưa lũ sắp tới.
Phú Yên đã phối hợp với các chủ đầu tư chủ động xây dựng bản đồ ngập lụt và đang chuẩn bị triển khai cắm mốc cảnh báo ngập lụt. Ông Cao Quốc Hưng khẳng định các nhà máy thủy điện trên sông Ba sẽ phải nghiên cứu, tổ chức để từ 1/9 tới, phải quyết trước khi xả lũ sẽ phải thông báo cho dân trước 4 giờ theo quy định của Chính phủ.
