Ngày 18/5/2023, Gelje Sherpa (36 tuổi) dẫn đoàn khách người Trung Quốc chinh phục Everest (Nepal). Đến độ cao hơn 8.300 m, anh cho biết mình phát hiện Ravichandran Tharumalingam - một nhà leo núi người Malaysia - đang run rẩy toàn thân và gần như không còn khả năng tự di chuyển.
"Không ai giúp đỡ, không bạn bè, không oxy, không Sherpa (tên gọi bộ tộc địa phương, cũng thường là những người làm công việc dẫn đường hoặc cứu hộ tại Everest)", Gelje nói với nhà báo.
Anh cho rằng những nhà leo núi và hướng dẫn viên khác "chỉ tập trung vào hành trình chinh phục đỉnh", đồng thời nói phải thuyết phục khách của mình hủy bỏ hành trình để ưu tiên cứu người.
Tuy nhiên, tranh cãi bắt đầu nổ ra sau khi trở về Malaysia, Ravichandran không công khai cảm ơn Gelje mà chỉ nhắc đến các đơn vị đối tác và cứu hộ khác. Cộng đồng mạng nói anh "vô ơn".
Tranh cãi
Chia sẻ độc quyền trên The Independent vào tháng 6 cùng năm, Tashi Lakpa Sherpa, người sáng lập công ty 14 Peaks Expedition - đơn vị tổ chức cho Ravichandran - cho biết chính anh mới là người ra quyết định dừng hành trình và chỉ đạo Gelje tham gia cứu Ravichandran.
Tashi khẳng định đây là một nỗ lực của cả nhóm, không phải chuyện một mình Gelje có thể thực hiện. Điều này hoàn toàn trái ngược với câu chuyện mà Gelje đã kể.
Tashi cũng phủ nhận một số điểm trong câu chuyện của Gelje. Theo đó, nhà leo núi người Malaysia không đơn độc khi gặp nạn, mà đang đi cùng hướng dẫn viên của mình là Mingma Sherpa.
Họ đang xuống núi thì Ravichandran hết bình oxy và bắt đầu mất sức. Một hướng dẫn viên khác tên Pastenji Sherpa đã phát hiện ra tình trạng này và báo cáo với Tashi.
Tashi cho biết mình đã điều phối đội cứu hộ thông qua bộ đàm, biết rằng Gelje đang ở gần vị trí của nạn nhân nên "chỉ đạo Gelje đưa Ravichandran xuống ngay lập tức".
"Mạng sống quan trọng hơn bất kỳ thành tích nào", Tashi khẳng định.
 |
| Nhà leo núi Ravichandran được Ngima Tashi Sherpa (thành viên đội cứu hộ) cõng ở chặng sau, sau khi ra khỏi "vùng tử thần" ở Everest, Nepal, ngày 18/5/2023. Gelje Sherpa được cho là người quay lại video chứa hình ảnh này. Ảnh: Reuters. |
Cuối cùng, Tashi nhận xét Gelje "rất mạnh mẽ, tốt bụng và là người bạn tốt", đồng thời phủ nhận việc Gelje muốn giành công một mình.
"Tôi không quan tâm tới việc ai được công nhận. Tôi chỉ làm nhiệm vụ của mình".
Về phía Ravichandran, dưới áp lực dư luận, anh đã lên tiếng cảm ơn các Sherpa, trong đó có Gelje, khép lại cuộc tranh cãi.
"Vùng tử thần"
Dù chi tiết bối cảnh được kể theo những cách khác nhau, các nguồn báo chí quốc tế đều thống nhất rằng ca cứu hộ đối với nhà leo núi Ravichandran Tharumalingam là hy hữu, chỉ có thể diễn ra nhờ sự kết hợp hiếm gặp của thời tiết thuận lợi, kinh nghiệm đặc biệt và quyết định chấp nhận rủi ro rất lớn.
Vượt mốc 8.000 m trên Everest (vùng tử thần), cơ thể con người bắt đầu chạm tới giới hạn sinh tồn. Theo phân tích từ National Geographic, áp suất oxy ở độ cao này chỉ còn khoảng 30% so với mực nước biển, khiến cơ thể suy kiệt nhanh, phản xạ chậm và giảm khả năng phán đoán. Ngay cả những thao tác đơn giản cũng trở nên nặng nề, trong khi cơ thể gần như không thể hồi phục dù dừng lại nghỉ.
 |
| Cảnh cứu hộ nhà leo núi Ravichandran gặp nạn, ngày 18/5/2023. Ảnh: Reuters. |
Trong điều kiện đó, cứu hộ không còn giống với những gì người ta hình dung ở độ cao thấp. Mỗi nhà leo núi mang theo lượng oxy, nước và năng lượng được tính toán sít sao cho chính mình. Việc dừng lại hỗ trợ người khác đồng nghĩa với việc tiêu hao oxy nhanh hơn, kéo dài thời gian phơi nhiễm trong môi trường nguy hiểm và tự đẩy bản thân đến gần ranh giới kiệt sức.
Thời tiết càng khiến mọi quyết định trở nên khắc nghiệt. Everest chỉ có những "cửa sổ thời tiết" rất ngắn - vài giờ hiếm hoi gió và nhiệt độ ở mức chấp nhận được để leo lên hoặc xuống. Nếu bỏ lỡ, bão tuyết, gió mạnh và giá lạnh có thể ập đến, khiến việc di chuyển gần như bất khả thi. Trong bối cảnh đó, dừng lại cứu người có thể đồng nghĩa với việc cả nhóm không kịp rút lui an toàn.
Chính vì vậy, giới leo núi nhấn mạnh trường hợp của Ravichandran Tharumalingam là ngoại lệ, không phải chuẩn mực. Nếu anh không được cứu, đó không phải vì sự vô cảm, mà bởi môi trường buộc mọi lựa chọn phải cân nhắc kịch bản xấu nhất: cứu một người có thể kéo theo thêm nhiều người gặp nạn.
Du lịch là để tận hưởng hay sống ảo?
Theo TS Đặng Hoàng Giang - tác giả cuốn sách Vẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường - việc chạy theo những gì được cho là đẹp theo tiêu chuẩn số đông đang phá vỡ sự nguyên sơ, gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái tự nhiên.
Mục Du lịch - Ẩm thực giới thiệu nội dung buổi chia sẻ của tác giả Đặng Hoàng Giang về quan điểm du lịch đang khiến con người quên đi việc tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên.
> Đọc tiếp: Hệ luỵ của du lịch 'sống ảo'
