Tháng 4/2019, Viện Hàn lâm Khoa học & Nghệ thuật Điện ảnh đổi tên hạng mục "Phim nói tiếng nước ngoài" thành "Phim quốc tế" với lý do tên cũ đã lỗi thời. Tên mới nghe ổn hơn nhưng vẫn chưa chính xác bởi tất cả phim đều là phim quốc tế, dù chúng có sử dụng tiếng Anh hay không.
Theo Variety, cuộc đua Oscar năm nay gợi nhắc đến điều đó.
Nhiều ứng viên của đề cử Oscar 2022 có sự tham gia của nhân sự ngoài Mỹ, chẳng hạn West Side Story với Janusz Kaminski - nhà quay phim đến từ Ba Lan, Nightmare Alley có đạo diễn Dan Laustsen (Đan Mạch), biên tập viên Cam McLauchlin và nhà thiết kế sản xuất Tamara Deverell (Canada), đạo diễn Guillermo del Toro (Mexico) và các ngôi sao Cate Blanchett, Toni Collette (đều đến từ Australia).
CODA mang thông điệp sâu sắc về gia đình Mỹ là sản phẩm của nhà sản xuất Philippe Rousselet (Pháp), đạo diễn Paula Huidobro (Mexico) và dàn diễn viên Emilia Jones (Anh), Eugenio Derbez (Mexico). Có thể nói chưa năm nào nhân sự không phải người Mỹ đóng góp cho ngành phim ảnh lớn như 2021.
"Tính toàn cầu hóa tác động mạnh mẽ đến Oscar khiến họ phải thay đổi, mở rộng cơ hội cho tất cả phim nước ngoài. Trong vài năm qua, số lượng thành viên sống ngoài Mỹ hoạt động trong Viện Hàn lâm cũng tăng lên", Variety viết.
Cơ hội tỏa sáng của người nước ngoài ở Oscar
Thực tế, các liên hoan phim (LHP) ngoài Mỹ như Cannes, Toronto, Venice, Camerimage hay Annecy đang dọn đường cho loạt tác phẩm, tài năng quốc tế lên ngôi. Giới chuyên môn tin rằng LHP ít nhiều tác động đến sức ảnh hưởng của tác phẩm khi dự tranh Oscar.
Hollywood đang chiêu mộ vô số tài năng (không phải người Mỹ) đến xây dựng sự nghiệp. Thông thường, các nhà phân phối phim tham gia LHP để mua tác phẩm tiềm năng, nhưng hiện đó không phải mục đích duy nhất. Lượng lớn giám đốc và đại diện của Mỹ giờ chỉ nhắm đến các đạo diễn, nhà văn và nhân viên hậu trường ngoài Mỹ.
Năm nay, nhiều quốc gia mạnh dạn gửi sản phẩm đến Oscar ở nhiều hạng mục khác nhau, bao gồm cả Phim hoạt hình và Phim tài liệu. Như vậy, cơ hội tranh suất vào đề cử đang chia đều cho tất cả, không còn trường hợp Hollywood lấn át hoàn toàn thị trường các nước khác.
Chạy theo đồng tiền cũng là lý do giúp phim nước ngoài khẳng định được vị thế ở Hollywood. Khi Hollywood tập trung sản xuất dự án ngoài Mỹ (thường đến quốc gia được giảm thuế), họ thuê nhân sự địa phương với giá rẻ nhưng hiệu quả công việc tương đương. Các diễn viên địa phương cũng được chiêu mộ vào phim bom tấn để thu hút khán giả nước họ.
  |
Trong năm 2021, Dune, Spencer là hai tác phẩm Hollywood có sự đóng góp của nhiều nhân sự quốc tế. Ảnh: Hollywood Reporter. |
Theo Variety, mặc dù Oscar 2022 chưa công bố đề cử, song khó tìm ra ứng viên quy tụ nhiều nhân sự quốc tế như Dune - bom tấn đa dạng màu da, sắc tộc với đạo diễn Denis Villeneuve (Canada), đạo diễn hình ảnh Greig Fraser (Australia), biên tập viên Joe Walker (Anh), nhà thiết kế sản xuất Patrice Vermette (Canada) và các diễn viên Rebecca Ferguson (Thụy Điển), Oscar Isaac (Guatemala), Stellan Skarsgard (Thụy Điển), Javier Bardem (Tây Ban Nha).
Đề cử hạng mục Phim quốc tế được dự đoán có tên The Power of the Dog. Bộ phim lấy bối cảnh nước Mỹ trong những năm 1925 được viết và đạo diễn bởi Jane Campion (người New Zealand), do tài tử Anh Benedict Cumberbatch đóng chính.
Tương tự, Spencer ngoài nữ tính Kristen Stewart người Mỹ, đội sản xuất của phim toàn người nước ngoài, gồm đạo diễn Pablo Larraín và biên kịch Sebastián Sepúlveda (Chile), biên kịch Steven Knight và nhà thiết kế sản xuất Guy Hendrix Dyas (Anh).
The Lost Daughter và House of Gucci cũng được tạp chí Mỹ đưa vào danh sách phim đa dạng sắc tộc, có khả năng dự tranh Oscar năm nay.
"Oscar sẽ trở thành thế vận hội điện ảnh"
Ngoài Phim hay nhất và Phim quốc tế, các hạng mục khác của Oscar cũng hút sự quan tâm của khán giả toàn cầu, trong đó có Quay phim hay nhất. Những gương mặt tiềm năng cho đề cử này là Seamus McGarvey (Bắc Ireland) với Cyrano; Bruno Delbonnel (Pháp) với The Tragedy of Macbeth; Linus Sandgren (Thụy Điển) cho cả Don't Look Up và No Time to Die; Mihai Malaimare Jr. (Romania) với The Harder They Fall; Mauro Fiore (Italy) với Spider-Man: No Way Home; và Eduard Grau (Tây Ban Nha) cho Passing.
Trong khi đó, hạng mục Trang điểm/Làm tóc được nhắm cho Wakana Yoshihara - chuyên gia make-up của Spencer và Belfast; Ana Lozano (Tây Ban Nha), trưởng bộ phận trang điểm của phim Being the Ricardos; Jana Carboni (Italy) của House of Gucci.
Theo Variety, mùa phim năm qua chứng kiến những tác phẩm không nói tiếng Anh gây tiếng vang. Các ứng cử viên nổi bật về diễn xuất, kịch bản và đạo diễn gọi tên thành viên của Parallel Mothers (Tây Ban Nha), Drive My Car (Nhật Bản), The Worst Person in the World (Na Uy), A Hero (Iran) và Flee (Đan Mạch).
 |
| Đạo diễn Parasite Bong Joon Ho tại lễ trao giải Oscar 2020. Ảnh: Vulture. |
Trở lại tháng 2/2020, tác phẩm Parasite của Hàn Quốc gây chấn động với 4 giải Oscar và trở thành phim châu Á đầu tiên chiến thắng hạng mục Phim hay nhất.
Trong bài phát biểu nhận giải, đạo diễn Bong Joon Ho nhẹ nhàng nói: "Khi đã vượt qua hàng rào một inch của dòng phụ đề, bạn sẽ được biết thật nhiều tác phẩm hay hơn nữa. Chỉ cần được đề cử cùng các đồng nghiệp, nhà làm phim quốc tế tuyệt vời là vinh dự to lớn. Tôi nghĩ ở đây chúng ta chỉ có duy nhất một ngôn ngữ chung, là điện ảnh!".
Kể từ đó, cùng với sự lên ngôi của dịch vụ phát trực tuyến, điện ảnh Mỹ đã cởi mở đón nhận nội dung ngoài Hollywood và phim không nói tiếng Anh. Trong dòng thay đổi này, Oscar không đứng ngoài cuộc. Đó là lý do Variety viết rằng: "Oscar sẽ trở thành thế vận hội của điện ảnh".
Tạp chí Mỹ bình luận: "Bài phát biểu của Bong Joon Ho là lời nhắc nhở đến các thành viên Viện Hàn lâm rằng việc hợp tác cùng những quốc gia khác không phải xu hướng mới, nhưng nó là xu hướng quan trọng".
