Nói đến bất động sản Trung Quốc, không ai không biết Vương Kiện Lâm, ông chủ của Dalian Wanda, một trong số ít những người có khả năng khuynh đảo cả thị trường BĐS nước này.

Nắm trong tay hàng nghìn màn ảnh rộng thuộc chuỗi rạp chiếu phim lớn nhất thế giới AMG, sở hữu 20% CLB bóng đá Atletico Madrid, mua trọn gói cả xưởng phim Legendary lừng danh Hollywood và đang đầu tư bất động sản ở tất cả các châu lục trên thế giới, Vương Kiện Lâm không đơn giản chỉ là tỷ phú được định giá 30,4 tỷ USD, ông còn là kẻ lão luyện trong làng bất động sản Trung Quốc.

Thủ tướng Trung Quốc từng có lời cảm ơn những đóng góp của ông Vương, các ngôi sao hàng đầu thế giới bay tới tận Trung Quốc để dự những buổi lễ của ông và Vương Kiện Lâm nằm trong số ít những doanh nhân gặp riêng cựu Tổng thống Mỹ Obama trong một sự kiện thu hút đầu tư Trung Quốc vào Mỹ.

Không chỉ sở hữu khối tài sản khổng lồ, ông Vương còn từng là cố vấn kinh tế của tỉnh Vân Nam, cố vấn xây dựng của thành phố Quế Dương (Quý Châu), công dân danh dự của thành phố Trường Xuân (Cát Lâm) và là "nhà đóng góp kiệt xuất" cho ngành xây dựng thành phố Đại Liên (Liêu Ninh).

Là nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất làng BĐS Trung Quốc, con đường tới thành công của Vương Kiện Lâm lại có xuất phát điểm hết sức khiêm tốn.

Sinh ra trong một gia đình có 5 anh em tại Tứ Xuyên, Vương Kiện Lâm là con cả và cha ông là quân nhân từng nhận huy chương và chiến đấu dưới thời cách mạng Mao Trạch Đông. Với xuất thân gia đình quân ngũ có truyền thống, Vương Kiện Lâm lựa chọn con đường nhập ngũ năm 15 dưới sự giúp đỡ và chỉ bảo của cha ông.

Theo ông Vương kể lại, những ngày tháng mới gia nhập quân ngũ, ông phải “vất vả lăn lộn để kiếm từng bữa ăn”.

 Ông Vương gia nhập quân đội và phục vụ 16 năm, khởi đầu là anh lính gác biên giới rồi được thăng cấp dần lên Trung đoàn trưởng. Tuy nhiên, giữa những năm 80 của thế kỷ 20, quân đội Trung Quốc có cuộc cải tổ lớn, cắt giảm số lượng binh sĩ thường trực và Vương Kiện Lâm nằm trong số hàng triệu lính buộc phải giải ngũ.

Sau 16 năm trong quân ngũ, Vương Kiện Lâm chuyển sang làm công chức hành chính tại quận Tây Cương thuộc thành phố Đại Liên vào những năm 1986. Tuy nhiên, cuộc sống công chức nhà nước, làm công ăn lương không phù hợp với ông. 

Chán nản với công việc bàn giấy, Vương Kiện Lâm bỏ việc vào năm 1988 và chuyển đến nhà mẹ vợ để sinh sống. Tại đây, ông xin việc vào công ty phát triển bất động sản Xigang Residential Development, vốn đang chìm trong nợ. Ông Vương giữ chức Tổng quản lý của công ty vào năm 1989.

Tới năm 1992, ông nắm toàn bộ quyền kiểm soát công ty, đổi tên thành Dalian Wanda và chính thức xây dựng tập đoàn này với số vốn 80.000 USD đi vay.

Làm thế nào con trai một người lính phụng sự Mao Trạch Đông leo lên vị trí dẫn đầu thế giới về tài sản là câu chuyện phản ánh rõ nhất quá trình chuyển biến sang tư bản chủ nghĩa ở Trung Quốc và những thời cơ mà quá trình này mang lại cho kẻ có tài năng và quan hệ. Câu chuyện về tỷ phú Vương có thể tóm lại bằng một dòng ấn tượng: Ông đã xây dựng được đế chế bất động sản lớn bậc nhất thế giới ở nơi mà toàn bộ đất đai đều thuộc sở hữu nhà nước.

Trong một buổi lễ trao giải, ông Vương từng bất ngờ khi nhận được câu hỏi “cha ông nghĩ sao khi từng là người đi lật đổ những kẻ giàu có và giờ con trai mình lại là một trong những người giàu nhất Trung Quốc?”. Ông Vương chỉ đáp lại Trung Quốc đã vào thời kỳ kinh tế thị trường và cha mẹ ông cùng những nhà cách mạng trước đây đang dần “cởi mở hơn”.

Dalian Wanda ngay từ khi ra đời đã là một công ty mang tinh thần quân đội, nơi ông Vương sẽ là người đưa ra quyết định và tất cả nhân viên sẽ phải tuân theo. Bất kỳ nhân viên nào bất tuân mệnh lệnh từ chủ tịch sẽ bị xử phạt bằng cách trừ lương.

Tại Trung Quốc, không dễ dàng để một công ty tư nhân có thể thành công và phát triển. Trung Quốc có một nền kinh tế xoay quanh nhà nước và một doanh nghiệp vận hành mà không có quan hệ với chính quyền là điều bất khả thi.

Tuy nhiên, ông Vương Kiện Lâm có một cách vận hành Wanda rất trơn tru. Ông săn những thương vụ bất động sản béo bở và thỏa thuận với chính quyền địa phương rằng ông sẽ làm những dự án này nhanh, đẹp nhất có thể để gia tăng uy tín chính trị cho các lãnh đạo địa phương, giúp họ thăng tiến nhanh trên đường chính trị.

Dưới thời Vương Kiện Lâm, Wanda nhanh chóng mở rộng phạm vi hoạt động ban đầu ở Đại Liên để vươn ra những địa bàn lân cận khác như Thành Đô hay Trường Xuân.

Tập đoàn của Vương Kiện Lâm làm ăn tốt tới mức chính quyền các tỉnh thành lân cận bắt đầu tiếp cận ông để mời chào các dự án nhằm lôi kéo Wanda về phát triển địa phương của họ.

Sau một thời gian hoạt động, công ty đã đa dạng hóa loại hình kinh doanh hơn rất nhiều so với thời điểm năm 1992. Wanda đã tìm đến những kênh sinh lời khác để đầu tư ngoài ngành bất động sản và dốc phần lớn nguồn lực để phát triển các ngành này. Với Vương Kiện Lâm, con đường nhanh nhất để mở rộng chính là mua lại và sáp nhập.

Năm 2012, Wanda mua lại toàn bộ cụm rạp chiếu phim AMC của Mỹ với giá 2,6 tỷ USD và chính thức sở hữu cụm rạp chiếu phim lớn nhất thế giới. Cụm rạp này còn được niêm yết trên sàn chứng khoán New York. 

Tháng 11/2013, tập đoàn này không chỉ công bố kế hoạch xây dựng tổ hợp sản xuất phim lớn nhất thế giới tại Oriental Movie Metropolis với phim trường rộng 10.000 m2 và bối cảnh quay phim dưới nước. Wanda còn mời những ngôi sao nổi tiếng như Leonardo DiCaprio, Kate Beckinsale hay John Travolta tới dự khánh thành dự án "Hollywood thu nhỏ" tại thành phố cảng Thanh Đảo với tổng kinh phí 8 tỷ USD này.

Tiếp tục mở rộng chóng mặt, Wanda mua thêm 65% cổ phần trên sàn chứng khoán Hong Kong - Hengli Commercial Properties và mua luôn công ty đóng du thuyền của Anh - Sunseeker, hãng chuyên đóng các du thuyền xuất hiện trong loạt phim James Bond.

Trong năm 2014, tập đoàn của ông Vương Kiện Lâm thâu tóm thêm một lượng bất động sản tại Beverly Hills, California (Mỹ) để xây trụ sở tại Mỹ của tập đoàn. Cũng trong năm đó, ông Vương đã mua lại tòa nhà chọc trời Edificio España tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha cùng nhiều dự án khách sạn trị giá hàng tỷ USD khác tại London và New York cũng như rất nhiều dự án nhà đất tại Ấn Độ.

Tới thời điểm năm 2016, Wanda sở hữu khối tài sản toàn cầu trị giá khoảng 79,5 tỷ USD cùng doanh thu năm đạt khoảng 37 tỷ USD và hiện có hơn 130.000 nhân viên.

Tháng 12/2014, chỉ riêng việc nhánh bất động sản của tập đoàn này - Dalian Wanda Commercial Properties lên sàn chứng khoán Hong Kong đã giúp tài sản của ông Vương Kiện Lâm nhảy vọt lên mức 25 tỷ USD, đưa ông Vương trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc.

Tiếp tục đẩy mạnh mua tài sản ngoài ngành, Wanda còn chi tiền mua 20% cổ phần của CLB bóng đá Atletico Madrid với giá 54 triệu USD, quá nhỏ bé so với khối tài sản khổng lồ của tập đoàn này.

Với việc liên tục mua sắm bất động sản tại các thành phố lớn trên thế giới, Wanda tiến nhanh tới mục tiêu trở thành tập đoàn sở hữu nhiều khách sạn 5 sao nhất thế giới. Mục tiêu của Wanda là tới năm 2020 sẽ trở thành tập đoàn đa quốc gia trị giá 1.000 tỷ tệ (148 tỷ USD) với doanh thu năm đạt 89 tỷ USD. Vương Kiện Lâm muốn Wanda sẽ sánh ngang với các thương hiệu lớn như Microsoft, Apple hay Wal-Mart.

Chiến lược của ông Vương Kiện Lâm giúp Wanda phát triển phi mã lại đang khiến tập đoàn này bị cơ quan chức năng Trung Quốc "sờ gáy". Hồi đầu tháng 7/2016, theo Forbes, Tập đoàn của ông Vương đã công bố bán 76 khách sạn cùng nhiều cổ phần tại bất động sản như công viên giải trí, khu trượt tuyết cho tập đoàn Sunac để thu về khoản tiền 9,3 tỷ USD nhằm trả nợ.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng đây chỉ là màn "ảo thuật" sổ sách của ông Vương để che mắt cơ quan điều tra trong nước khi mà chính phủ Trung Quốc đang siết chặt kiểm soát với các khoản vay mua tài sản nước ngoài của các doanh nghiệp lớn.

Bắc Kinh cũng đã yêu cầu các ngân hàng trong nước không cung cấp tài chính cho những thương vụ hoặc không cho Wanda sử dụng các tài sản ở nước ngoài để thế chấp vay vốn.

Bê bối trên đã khiến Vương Kiện Lâm là cái tên lớn duy nhất trong làng bất động sản Trung Quốc dậm chân tại chỗ về tài sản sau đợt công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm của các tập đoàn. Trong khi những tỷ phú bất động sản khác như Hui Ka Yan hay Yang Huiyan thắng lớn, thu về hàng tỷ USD thì tài sản của Vương Kiện Lâm lại giảm nhẹ. Hệ quả tất yếu là ông Vương đã bị rơi xuống vị trí người giàu thứ tư Trung Quốc khi mà trước đó chỉ 4 tháng tạp chí Forbes đã vinh danh ông là tỷ phú giàu nhất đất nước 1,3 tỷ dân.