Phát biểu tại phiên giải trình, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn (phụ trách Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội) cho biết, Ủy ban Xã hội là cơ quan đầu tiên của Quốc hội có sáng kiến tổ chức thực hiện việc giám sát thông qua tổ chức các phiên giải trình từ năm 2010. Đến nay, Ủy ban Xã hội (trước đây là Ủy ban các vấn đề xã hội) đã tổ chức 17 phiên giải trình.
 |
| Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn. |
Theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, phiên giải trình không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra các kiến nghị, giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng mà còn thể hiện trách nhiệm của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội đối với việc phòng ngừa, bảo vệ thanh niên, thiếu niên khỏi các chất gây nghiện, góp phần hoàn thiện tốt hơn công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Ông Trần Thanh Mẫn cho rằng, công tác phòng, chống tác hại thuốc lá, kiểm soát và hạn chế thuốc lá nói chung đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong các nhóm đối tượng có xu hướng giảm dần. Công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá, xử lý vi phạm được tăng cường và đạt những kết quả tích cực.
Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, cũng còn những mặt hạn chế, cần có giải pháp khắc phục. Trong đó, Việt Nam vẫn là một trong 15 nước có số lượng nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới.
“Thuốc lá điện tử đang xâm nhập và được sử dụng ngày càng nhiều và gia tăng ở nước ta, nhất là trong thanh niên, thiếu niên, lứa tuổi học sinh. Thậm chí, có những lo ngại đối với thanh niên, thiếu niên khi thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng đang dần thay thế cho thuốc lá truyền thống”, ông nói.
Bên cạnh đó, tình hình nhập lậu thuốc lá, buôn bán, vận chuyển, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên thị trường, qua không gian mạng ngày càng tăng về quy mô và mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là tình trạng mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, pha trộn ma tuý (cần sa, ma tuý tổng hợp) đang diễn biến phức tạp và gia tăng rất nhanh.
Đáng lưu ý, tác hại của thuốc lá điện tử đến sức khoẻ được đánh giá như thuốc lá truyền thống. Đặc biệt, đối với thanh niên, thiếu niên còn làm suy yếu sự phát triển não bộ của trẻ em và vị thành niên, gây nghiện, rối loạn nhận thức và cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần; ảnh hưởng tới sức khỏe bà mẹ và bào thai trong tương lai; tác động tiêu cực đến chất lượng nguồn nhân lực, ảnh hưởng an ninh trật tự và phát triển kinh tế - xã hội.
Trong khi đó, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, các văn bản hướng dẫn chưa quy định cụ thể về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng dẫn đến thiếu quy định về cơ chế quản lý, chế tài xử phạt đủ mạnh đối với hành vi vi phạm.
 |
| Các đại biểu tại phiên giải trình. |
Để phiên giải trình đạt hiệu quả thiết thực, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị cần nhận diện đúng về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đánh giá tác hại của các loại thuốc lá này. Có thông điệp rõ ràng, cụ thể đến người dân và chính kiến về trách nhiệm của nhà nước đối với vấn đề này.
Đồng thời làm rõ tồn tại, hạn chế trong phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; xác định cụ thể nguyên nhân và trách nhiệm của từng bộ, ngành.
Sau phiên giải trình này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị lãnh đạo các bộ cần nghiêm túc triển khai các kiến nghị; Ủy ban Xã hội phải giám sát báo cáo thẩm tra về tình hình quản lý, sử dụng Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá hàng năm gửi kỳ họp Quốc hội.
Sách Bàn về Quốc hội - những thách thức của những khái niệm là kết quả của cả một quá trình tích lũy và suy ngẫm của tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội.
