Các cựu tổng thống Mỹ thường muốn tránh xa tâm điểm chú ý, đặc biệt là trong việc nhận định về người kế nhiệm của họ. Bởi không tổng thống nào muốn hành động của họ bị người tiền nhiệm phê bình.
Các cựu tổng thống cũng thường tránh bị lôi vào các trò đấu đá chính trị mà họ đã trải qua trong bốn hoặc tám năm. Do đó, những người đang hoặc từng là chủ nhân Nhà Trắng ngầm đồng ý với nhau về quy tắc bất thành văn này.
Dù vậy, ông Barack Obama rõ ràng tin rằng thời điểm này đòi hỏi một điều hoàn toàn khác, theo Washington Post, và ông đã lên tiếng mạnh mẽ hơn vào hôm 27/10.
Phá vỡ thông lệ
Cựu tổng thống và vợ, bà Michelle Obama, đã bỏ qua quy tắc bất thành văn nói trên trong những tháng gần đây, đặc biệt là tại Đại hội Toàn quốc đảng Dân chủ hồi tháng 8, khi cả hai đều công kích ông Trump rất trực diện.
 |
| Ông Obama phát biểu tại Orlando, Florida, hôm 27/10. Ảnh: AFP. |
Bài phát biểu của cựu tổng thống tại Orlando hôm 27/10 đã đẩy sự việc đi xa hơn. Ông Obama dường như đang thực hiện một nỗ lực phối hợp để chỉ trích đương kim tổng thống. Ông tấn công ông Trump theo những cách rất cá nhân. Ông dường như muốn kích động phản ứng từ người kế nhiệm - phản ứng mà ông sớm đã nhận được.
"Lập luận cuối cùng của ông ấy là gì? Đó là mọi người quá tập trung vào Covid. Ông ấy đã nói điều này tại một trong những cuộc mít tinh của mình: 'Covid, Covid, Covid', ông ấy đang phàn nàn", ông Obama nói.
Cựu tổng thống đề cập đến chuyện ông Trump thường xuyên kêu ca về việc truyền thông chỉ tập trung đưa tin về virus corona. "Ông ấy ghen tị với mức độ đưa tin về Covid trên truyền thông", ông Obama nhận định.
Ông Obama chỉ ra hai đợt bùng phát dịch trong Nhà Trắng. Lần đầu tiên rõ ràng là xuất phát từ buổi lễ công bố đề cử bà Amy Coney Barrett vào Tòa án Tối cao do ông Trump chủ trì tháng trước, và lần thứ hai xảy ra trong tuần này ngay tại văn phòng của Phó tổng thống Mike Pence.
"Tôi đã sống ở Nhà Trắng một thời gian", ông Obama nói. "Bạn biết đấy, đó là một môi trường được kiểm soát. Bạn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa ngay bên trong Nhà Trắng để tránh bị bệnh. Ngoại trừ một người đàn ông không thể làm điều đó. Ông ấy đã biến Nhà Trắng thành một điểm nóng".
Ông Obama tiếp tục chỉ trích ông Trump vì những bình luận hồi tháng 4 của đương kim tổng thống khi cho rằng có thể tiêm thuốc tẩy vào người để chống virus.
Ông Trump khẳng định ông chỉ nói đùa, mặc dù phong thái của ông lúc đó cho thấy điều ngược lại.
"Tuần trước, khi ông Trump được hỏi liệu có thể làm khác đi không, bạn biết ông ấy nói gì không? Ông ấy nói: 'Không khác nhiều, không khác nhiều'. Thật ư?! Tại sao ông ấy không thể nghĩ ra bất cứ điều gì mà có thể làm khác đi, chẳng hạn như ông ta không nên lên TV và gợi ý rằng người dân có thể tiêm thuốc tẩy để chữa bệnh Covid?", ông Obama nói.
"Ăn miếng trả miếng
Ông Obama cũng tấn công ông Trump vì những tweet gần đây của tổng thống. Chúng cho thấy một thuyết âm mưu lớn xung quanh việc tiêu diệt Osama bin Laden.
"Bạn sẽ không phải lo lắng về những điều mà họ sẽ nói hay những gì họ sẽ tweet", ông Obama nói về ông Biden và người đồng tranh cử, Thượng nghị sĩ Kamala Harris.
 |
| Ông Obama tăng cường chỉ trích ông Trump trong những ngày cuối của cuộc đua vào Nhà Trắng 2020. Ảnh: AFP. |
Ông Obama cũng đề cập đến "thành tích" tạo công ăn việc làm của ông Trump.
"Donald Trump thích tuyên bố rằng ông ấy đã dựng nên nền kinh tế này", ông Obama nói. "Nhưng tôi chỉ muốn nhắc các bạn rằng Mỹ đã tạo ra nhiều hơn 1,5 triệu việc làm trong ba năm cuối của chính quyền Obama - Biden so với ba năm đầu của chính quyền Trump".
"Đó là sự thật và mọi người hãy kiểm tra. Và đó là trước khi ông Trump có thể đổ lỗi cho đại dịch. Trên thực tế, ông ấy thừa hưởng chuỗi tăng trưởng việc làm dài nhất lịch sử Mỹ. Nhưng cũng giống như mọi thứ khác mà ông ấy thừa hưởng, ông ta đã phá hỏng hết", cựu tổng thống nói.
"Thiệt hại kinh tế mà ông ấy gây ra khi ứng phó sai lầm trước đại dịch cũng có nghĩa là ông ấy sẽ là tổng thống đầu tiên kể từ thời Herbert Hoover (nhiệm kỳ 1929-1933) thực sự làm mất công ăn việc làm của người Mỹ. Lần cuối cùng chuyện đó xảy ra là gần 100 năm trước", ông Obama nói.
Các con số mà ông Obama đưa ra đều được kiểm chứng. Hơn 8 triệu việc làm đã được tạo ra từ năm 2014 đến năm 2016, so với hơn 6,5 triệu từ năm 2017 đến năm 2019. Và trong khi việc làm đã trở lại với người Mỹ những tháng gần đây, "chỉ tiêu" của ông Trump vẫn bị thiếu hụt so với con số của thời điểm mới bắt đầu bước vào Nhà Trắng.
Việc ông Obama tấn công trực diện người kế nhiệm cho thấy cựu tổng thống và những đồng minh nội bộ đảng Dân chủ đã công nhận việc "ăn miếng trả miếng".
Trên Twitter, ông Trump chế giễu cuộc mít tinh và bài diễn văn "giả dối" của ông Obama không có đông người đến xem, đồng thời nói cựu tổng thống "hầu như không thể ủng hộ" ông Biden vì "không thể tin rằng ông ấy thắng".
