 |
Vụ tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Mỹ giết chết Ayman al-Zawahiri, thủ lĩnh Al Qaeda, ngay trên ban công nhà ông ta ở trung tâm thành phố Kabul là kết quả của nhiều tháng lên kế hoạch bí mật của Tổng thống Mỹ Joe Biden và các cố vấn cấp cao của ông.
Trong số các công việc chuẩn bị có một mô hình thu nhỏ ngôi nhà an toàn của Zawahiri, do các quan chức tình báo nghiên cứu và phỏng dựng, đặt bên trong Phòng Tình huống của Nhà Trắng, để tổng thống Biden và các cố vấn xem xét nhằm đưa ra các phương án.
Đối với ông Biden, cơ hội tiêu diệt tên khủng bố bị truy nã gắt gao nhất thế giới, một trong những chủ mưu của vụ tấn công ngày 11/9/2001, tiềm ẩn nguy cơ vô tình giết chết dân thường ở thủ đô Afghanistan. Điều này từng xảy ra trong một vụ tấn công bằng drone mà Mỹ cho tiến hành vào 11 tháng trước, trong cuộc rút quân hỗn loạn của quân đội Mỹ khỏi đất nước này.
Chi tiết về vụ tấn công và kế hoạch đã được một quan chức chính quyền cấp cao tiết lộ, trước khi ông Biden ngày 1/8 công bố nhiệm vụ vừa hoàn thành, theo CNN.
Những nguy cơ tiềm ẩn
Trong suốt nhiều tháng lên kế hoạch cho cuộc tấn công vào cuối tuần qua, ông Biden liên tục yêu cầu các quan chức của mình phải đảm bảo an toàn cho dân thường, bao gồm người nhà của Zawahiri. Theo Nhà Trắng, không có người vô tội nào thiệt mạng.
Ông Biden, đang bị cách ly do mắc Covid-19 trong quá trình cân nhắc cuối cùng để đưa ra quyết định tấn công, đã xuất hiện trên ban công Nhà Trắng hôm 1/8 để tuyên bố thành công của mình.
 |
| Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố chiến dịch tiêu diệt thủ lĩnh nhóm khủng bố Al Qaeda Ayman al-Zawahiri đã thành công, từ ban công Phòng Xanh của Nhà Trắng ở Washington, D.C., ngày 1/8. Ảnh: AFP. |
CNN nhận xét đây là “chiến thắng đối với một tổng thống đang bị những rắc rối chính trị trong nước bủa vây, bắt đầu từ cuộc rút quân chết chóc ở Afghanistan một năm trước”.
"Mọi người trên khắp thế giới không còn cần phải sợ hãi kẻ giết người hung ác kia nữa. Mỹ tiếp tục chứng tỏ quyết tâm và năng lực của mình trong việc bảo vệ người dân Mỹ chống lại những ai tìm cách làm hại chúng ta", ông Biden nói từ ban công Phòng Xanh của Nhà trắng.
Tổng thống lần đầu tiên được các quan chức tình báo thông tin về nơi ở của Zawahiri ở Kabul hồi tháng 4. Trong suốt nhiều tháng, nhóm tình báo đã xác định được mạng lưới hỗ trợ thủ lĩnh khủng bố ở thủ đô Afghanistan, cũng như xác định được vợ và con gái Zawahiri bằng cách theo dấu nhiều luồng thông tin.
Hai người này đã tận dụng các công nghệ hiện đại của nhóm khủng bố, mà nhóm quan chức cho là được thiết kế để ngăn chặn bất kỳ ai theo dõi họ đến vị trí của Zawahiri trong một khu phố Kabul. Bản thân Zawahiri đã không rời khỏi địa điểm này sau khi ông đến đó trong năm nay.
Trong suốt nhiều tuần, các quan chức Mỹ bắt đầu thiết lập mô hình ngôi nhà, đồng thời nắm được các khung thời gian mà Zawahiri thường ra ban công.
Trong khi tiếp tục theo dõi hoạt động của trùm khủng bố, các quan chức cũng phân tích kỹ lưỡng cấu trúc của ngôi nhà, nhằm tính toán đường đi nước bước cho một chiến dịch tập kích nhắm đúng mục tiêu mà không ảnh hưởng đến cấu trúc tòa nhà. Quá trình này hoàn toàn bí mật.
Các nhà phân tích độc lập trong chính phủ cũng đã tham gia xác định những người khác sống trong ngôi nhà, để không có bất kỳ ai chết oan.
Tuy nhiên, việc ngôi nhà nằm ở trung tâm thành phố Kabul đã đặt ra nhiều thách thức cho nhiệm vụ của Mỹ.
Bao quanh tòa nhà là một khu dân cư, vì vậy, các quan chức phải rất cẩn thận trong việc lên kế hoạch, và thông tin của họ cần phải "vững chắc" trước khi trình bày bất kỳ phương án nào cho Tổng thống Biden. Bên cạnh đó, để tránh tối đa khả năng rò rỉ thông tin, chỉ “một nhóm rất nhỏ và được chọn lọc” ở rải rác các cơ quan chủ chốt mới được thông báo về kế hoạch.
 |
| Hình ảnh do Cục Điều tra Liên bang (FBI) cung cấp cho AFP vào ngày 1/8 cập nhật trạng thái "đã chết" của thủ lĩnh Al-Qaeda Ayman al-Zawahiri. |
Tổng thống Biden cũng lo ngại kế hoạch có thể ảnh hưởng đến nỗ lực của Mỹ trong việc đảm bảo Mark Frerichs - công dân Mỹ bị bắt làm con tin ở Afghanistan hơn hai năm trước - được trả tự do.
Một quan chức chính quyền cấp cao cho biết ông Biden đã thúc ép nhóm của ông giảm thiểu rủi ro đó, cũng như rủi ro đối với những nỗ lực tái định cư người Afghanistan đã giúp đỡ Mỹ.
"Trong tương lai với Taliban, chúng tôi sẽ tiếp tục buộc họ phải chịu trách nhiệm về hành động của họ. Chúng tôi đã nói rõ với họ trong những ngày còn ở đó rằng chúng tôi mong họ sẽ không có hành động nào gây hại cho Mark Frerichs, khi chúng tôi đang cố bảo đảm cho ông ấy được trả tự do sau thời gian dài bị giam giữ”, quan chức này nói.
Sự kỹ lưỡng của ông Biden
Sau gần 3 tháng nghiên cứu, hôm 1/7, ông Biden đã triệu tập một cuộc họp tại Phòng Tình huống với các quan chức an ninh quốc gia chủ chốt. Giám đốc CIA Bill Burns, Giám đốc Tình báo Quốc gia Avril Haines, Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan và cấp phó Jon Finer, cùng Cố vấn An ninh Nội địa Liz Sherwood Randall có mặt trong cuộc họp.
Ông Biden tìm hiểu kỹ về báo cáo của các quan chức cũng như thông tin tình báo, một quan chức cho biết. Ông hỏi “chi tiết về những gì chúng tôi biết và làm sao chúng tôi có được những thông tin đó”.
Tổng thống cũng đặc biệt quan tâm đến các mô hình nhà của Zawahiri. Ông thậm chí đặt các câu hỏi về hướng của ngôi nhà, vật liệu xây dựng chủ yếu, và thời tiết có thể ảnh hưởng thế nào đến các hoạt động của đội đặc nhiệm, vị quan chức kể lại.
Ông “đặc biệt tập trung vào việc đảm bảo cho mọi bước đi đều tính đến việc giảm thiểu rủi ro" về thương vong dân sự, theo quan chức này.
Tổng thống bay đến David Camp vào cuối buổi chiều hôm đó.
 |
| Một chiến binh Taliban canh gác gần địa điểm thủ lĩnh Al Qaeda Ayman al-Zawahiri bị giết vào cuối tuần qua, Kabul, Afghanistan, ngày 2/8. Ảnh: Reuters. |
Nhóm của ông vẫn ở lại, triệu tập họp nhiều lần tại Phòng Tình huống trong những tuần tiếp theo để hoàn thành kế hoạch của họ, trả lời các câu hỏi của tổng thống và đảm bảo rằng họ đã nghiên cứu mọi phương án dự phòng để giảm thiểu rủi ro.
Cũng trong khoảng thời gian này, các luật sư cấp cao của chính quyền kiểm tra thông tin tình báo liên quan đến Zawahiri và thiết lập cơ sở pháp lý cho hoạt động này.
Ngày 25/7, khi đang cách ly tại khu vực ở của mình tại Nhà Trắng vì Covid-19, ông Biden đã triệu tập cuộc họp cuối cùng. Ông một lần nữa nhấn mạnh việc giảm thiểu nguy cơ gây thương vong cho dân thường.
Ông hỏi về cách bố trí của ngôi nhà và cuộc tấn công sẽ có tác động tiềm tàng gì. Tổng thống cũng hỏi từng quan chức về quan điểm riêng của họ trước khi quyết định lựa chọn phương án nào.
Phương án cuối cùng mà ông Biden lựa chọn là một "cuộc không kích được điều chỉnh chính xác".
Năm ngày sau, hai tên lửa Hellfire được bắn vào ban công của ngôi nhà ở Kabul lúc 6h18 sáng theo giờ địa phương. "Nhiều luồng thông tin tình báo" xác nhận Zawahiri đã chết.
Người nhà của trùm khủng bố, ở các khu vực khác trong nhà, không hề hấn gì, quan chức này cho biết.
Ông Biden, vẫn đang cách ly trong Nhà Trắng vì tái mắc Covid-19, đã được thông báo khi cuộc tấn công bắt đầu và khi nó kết thúc.
