Ông Biden đang làm gì?

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 13/8 đã tới New Orleans tham dự sự kiện thuộc chương trình mà ông đặt nhiều tâm huyết suốt từ khi còn làm phó tổng thống.

Tại Đại học Tulane, ông Biden thông báo sẽ đầu tư 150 triệu USD cho 8 trung tâm nghiên cứu các phương pháp phẫu thuật ung thư tiên tiến nhất. Đây là khoản đầu tư mới nhất cho “Cancer Moonshot” - chương trình thành lập từ khi ông Biden là phó tổng thống và nhận hỗ trợ hàng tỷ USD từ năm 2022, với mục tiêu giảm một nửa số ca tử vong vì ung thư tại Mỹ trong những thập niên tới.

“Chúng tôi đang huy động nỗ lực trên toàn quốc nhằm giảm một nửa số ca qua đời vì ung thư tại Mỹ trong 20, 25 năm tới, đồng thời tăng cường hỗ trợ bệnh nhân và gia đình của họ. Tôi tin chúng ta có thể làm được điều này”, ông Biden chia sẻ.

Theo CNN, sau khi trao lại chiến dịch tranh cử cho bà Kamala Harris, ông Biden đang giành giai đoạn cuối của sự nghiệp chính trị kéo dài 5 thập niên cho những vấn đề mà cá nhân tổng thống đặc biệt quan tâm.

Trước thềm Nhà Trắng đổi chủ vào tháng 11 tới, chính quyền Tổng thống Biden đang nỗ lực giải ngân nhiều khoản nhất có thể. Trọng tâm là các quỹ đã được thông qua thành luật, mang dấu ấn nhiệm kỳ của ông Biden, như luật về cơ sở hạ tầng, chất bán dẫn và năng lượng sạch.

Các phụ tá cho biết từ nay đến tháng 1/2025, Tổng thống Biden có kế hoạch ưu tiên phân bổ hàng chục tỷ USD cho các luật nổi bật trong nhiệm kỳ của ông, công du nước ngoài để củng cố liên minh và đưa ra các tuyên bố chính sách, bao gồm cả việc sử dụng quyền hành pháp khi có thể.

Bốn hạng mục chính

Trong cuộc phỏng vấn với CBS News, tổng thống cho biết ông đã hứa với con trai Beau Biden rằng ông sẽ tiếp tục tận tụy phục vụ cộng đồng.

“Bố ơi, bố phải hứa với con một điều. Khi con ra đi, bố sẽ tiếp tục cống hiến. Hãy hứa với con nhé”, ông Biden nhớ lại lời con trai trước khi qua đời vì bệnh ung thư não ở tuổi 46. “Và tôi đã làm vậy”.

Một phụ tá cho hay nghiên cứu về ung thư có “tầm quan trọng to lớn” với tổng thống Mỹ, khi nhóm của ông Biden nỗ lực nhấn mạnh và củng cố di sản này trong 3,5 năm qua.

Kể từ khi khởi xướng vào năm 2022, ARPA-H - tổ chức nghiên cứu được thành lập cùng Cancer Moonshot - đã nhận được 4 tỷ USD từ Quốc hội Mỹ và phân bổ 400 triệu USD cho các tổ chức. Đây là khoản ngân sách khá lớn dành cho riêng một chính sách, nhưng những con số này cũng chỉ là muối bỏ bể so với hàng nghìn tỷ USD chính quyền ông Biden đã chi tiêu.

Cancer Moonshot là chương trình có ý nghĩa đặc biệt với ông Biden. Ảnh: White House.

Chánh văn phòng Nhà Trắng Jeff Zients đã chỉ thị cho các cơ quan nội các và nhân viên nhánh hành pháp tìm kiếm các ý tưởng chính sách mới trong bốn hạng mục chính: Thực thi luật hiện hành, giảm chi phí, bảo vệ quyền tự do cá nhân và củng cố vị thế toàn cầu của Mỹ.

Dù lịch trình còn lại trong nhiệm kỳ của ông Biden giãn bớt so với khi tham gia tranh cử, tổng thống có kế hoạch vận động cùng bà Harris ở các bang như Pennsylvania và Bắc Carolina, nơi chính quyền ông thu hút được các cử tri lớn tuổi vùng ngoại ô.

Trong nhiều năm qua, ông Biden luôn nhấn mạnh việc củng cố sáng kiến chống ung thư là một phần của “chương trình nghị sự gắn kết” nước Mỹ. Chương trình - với kỳ vọng nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng - bao gồm các chính sách như tăng hình phạt với tội phạm buôn bán fentanyl và luật điều chỉnh trí tuệ nhân tạo.

Trong bài phát biểu chính thức từ Phòng Bầu dục sau khi rời khỏi cuộc đua năm 2024, ông Biden cho biết mình sẽ tập trung vào chương trình này trong mùa thu tới, cũng như các cải cách về súng đạn, khí hậu và Tòa án Tối cao Mỹ.

Hồi cuối tháng 7, ông Biden đưa ra hàng loạt đề xuất, vốn được chuẩn bị từ trước khi ông quyết định rút lui. Đề xuất bao gồm áp đặt bộ quy tắc đạo đức và giới hạn nhiệm kỳ, thay vì bổ nhiệm trọn đời, với thẩm phán Tòa án Tối cao; hay cải cách Hiến pháp nhằm bãi bỏ quyền miễn trừ rộng rãi của tổng thống. Các quan chức Nhà Trắng thừa nhận rất khó để thực hiện các đề xuất này, nhưng tổng thống vẫn muốn thể hiện quan điểm rõ ràng trong các vấn đề mà ông coi là quan trọng nhất.

Trong năm bầu cử, mọi hoạt động tại Quốc hội Mỹ, ngoại trừ cấp ngân sách cho chính phủ, dự kiến tạm dừng. Do đó, những thông báo như trên của ông Biden dường như chỉ mang tính biểu tượng.

Dòng tiền chờ phân bổ

Trên trường quốc tế, Nhà Trắng tiếp tục tái khẳng định tính cấp thiết đạt thỏa thuận ngừng bắn ở Trung Đông. Ông Biden dự kiến tham gia Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Brazil vào cuối tháng 11 tới, nơi ông đối mặt với câu hỏi về khả năng hợp tác với Nga và Trung Quốc. Ngoài ra, Washington cũng tìm cách tăng cường hợp tác ngoại giao với Ấn Độ - một đối tác quan trọng trong khu vực.

Trong nước, Nhà Trắng đang tập trung triển khai các dự án mang tính biểu tượng của Tổng thống Biden. Đến nay, khoảng 563 tỷ USD đã được phân bổ cho các dự án thuộc luật cơ sở hạ tầng, chất bán dẫn và năng lượng sạch, tương đương 1/3 tổng số tiền chính phủ Mỹ dự kiến chi trong vài năm tới.

Theo các nguồn tin, ông Zients và Phó chánh văn phòng Nhà Trắng Natalie Quillian liên lạc với các bên liên quan một tuần vài lần để theo dõi tiến độ và nguồn tiền.

Nhà Trắng đang tập trung triển khai các dự án trong nước mang tính biểu tượng của Tổng thống Biden. Ảnh: New York Times.

Nhà Trắng tin rằng dù ai chiến thắng vào tháng 11 tới, các khoản ngân sách này vẫn sẽ được đảm bảo, khi một số nhà lập pháp đảng Cộng hòa cam kết khoản tiền này sẽ không bị hủy bỏ trong các cuộc đàm phán ngân sách trong tương lai.

Bộ Thương mại Mỹ dự kiến chi toàn bộ 39 tỷ USD từ Đạo luật CHIPS và Khoa học vào cuối năm nay, và sẽ phân bổ hàng chục tỷ USD cho các hoạt động phụ trợ sau đó. Bộ Tài chính Mỹ cho phép các doanh nghiệp và cá nhân nộp đơn xin hầu hết khoản tín dụng thuế theo Đạo luật Giảm lạm phát. Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Tom Vilsack cho biết cơ quan này đã giải ngân 12 tỷ USD và chưa dùng hết số tiền được cấp.

“Chúng tôi không thấy áp lực. Tôi muốn đảm bảo mình đang đầu tư các nguồn lực một cách không ngoan”, ông Vilsack cho biết khi được hỏi về mong muốn giải ngân hết tiền trước khi nhiệm kỳ của ông Biden kết thúc. Ông Vilsack cho biết sẽ là “sai lầm” nếu Quốc hội hoặc chính quyền trong tương lai có động thái hủy bỏ số tiền chưa chi.

Vào ngày 1/10 tới, năm tài chính tiếp theo của Mỹ sẽ mở ra một dòng vốn mới, nhấn mạnh vào yêu cầu cấp bách phân bổ nguồn tiền này tới các cơ quan đủ điều kiện và chính quyền địa phương trong những tuần cuối trước cuộc bầu cử.