*Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả Ignatius Koh trên tờ South China Morning Post.
Trong hơn một thập kỷ, Tidaporn Potisai phục vụ hành khách đi máy bay với nụ cười rạng rỡ ở độ cao hơn 11.000 m. Hiện tại, cựu tiếp viên hàng không vẫn phục vụ khách hàng của mình nhưng trên mặt đất, và bằng những bát kor moo yang (món thịt lợn nướng kiểu Thái).
Khi công việc tiếp viên hàng không bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, Tidaporn Potisai đã quyết định chuyển sở thích nấu ăn của mình thành kinh doanh trực tuyến, công việc mang đến cho cô 50-100 đơn hàng mỗi ngày.
“Thật sự rất khó để đưa ra quyết định từ bỏ công việc yêu thích. Nhưng đã 6 tháng tôi không có chuyến bay nào, vì vậy chồng tôi gợi ý bán kor moo yang”, cô chia sẻ.
 |
| Cựu tiếp viên hàng không Tidaporn Potisai bên món kor moo yang của mình. Ảnh: Scmp |
Một trường hợp khác là cô gái người Bali, cũng bắt đầu bán thực phẩm trên Instagram. Cô bán các sản phẩm tự làm như bông lan kaya, bơ tỏi và sữa chanh.
“Đại dịch đã ảnh hưởng lớn đến ngành du lịch của chúng tôi, một nửa du khách là người nước ngoài. Vì vậy, tôi phải bán hàng trực tuyến để có thêm thu nhập”, cô chia sẻ.
Sản phẩm của cô, có giá từ 24.000-50.000 rupiah (tương đương 40.000 - 82.000 đồng), hướng đến mức thu nhập của tầng lớp lao động. Trung bình, cô bán được từ 120-150 và cao nhất là 220 sản phẩm mỗi tháng.
Giống như hai cô gái ở trên, nhiều người trẻ ở Đông Nam Á đang trở thành những ông chủ, bà chủ của chính mình, nắm bắt cơ hội từ cuộc khủng hoảng và khởi nghiệp theo hình thức kinh doanh online.
Kinh doanh online là thị trường tiềm năng
Với sự phát triển của công nghệ và việc nhiều người phải làm việc tại nhà hơn, nhu cầu về dịch vụ trực tuyến tăng nhanh hơn bao giờ hết. Đó là tia hi vọng của người trẻ trong một giai đoạn không chắc chắn.
Bà Grace Lee, Trưởng khoa Kinh tế tại Đại học Monash, Malaysia, cho biết một cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ ảnh hưởng đến những người trẻ nhiều hơn người lớn tuổi vì mất đi cơ hội tìm được công việc đầu tiên.
“Các bằng chứng trong quá khứ cho thấy thanh niên tốt nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng sẽ khó tìm được công việc với thu nhập tốt”, bà nói.
Theo báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế và Ngân hàng Phát triển châu Á, khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ mất khoảng 10-15 triệu việc làm toàn thời gian do dịch Covid-19.
Tuy nhiên, điều này cũng sẽ là động lực thúc đẩy người trẻ tuổi dấn thân vào vùng đất chưa được khám phá.
“Những người trẻ tuổi ít bị cản trở bởi trách nhiệm hỗ trợ gia đình hoặc các khoản nợ tài chính. Do đó, họ có xu hướng chọn khởi nghiệp thay vì học tiếp, vì họ có ít thứ để mất nếu thất bại”, theo Selena Ling, trưởng bộ phận nghiên cứu và chiến lược ngân hàng OCBC.
 |
| Đông Nam Á hiện có khoảng 360 triệu người dùng Internet. Ảnh: SCMP |
Theo dữ liệu từ tập đoàn thương mại điện tử iPrice Group của Malaysia, doanh số bán hàng trực tuyến ở Đông Nam Á đã tăng tới 60% trong tháng 4 và tháng 5/2020.
Cũng theo công ty nghiên cứu thị trường Nielsen tại Thái Lan, tình trạng tích trữ hàng hóa tiêu dùng trong tháng 1 và tháng 2 đã khiến doanh số FMCG (sản phẩm tiêu dùng nhanh) tăng vọt, lần lượt là 1,3% và 1,5%/năm.
Ngoài ra, thị trường thương mại điện tử cũng được dự đoán sẽ tăng 35% lên 7,03 tỷ USD vào năm 2020, theo Priceza, một trang web mua sắm của Thái Lan.
Thanaphol Virasa, phó giáo sư tại Đại học Mahidol, cho biết nhu cầu mua sắm trực tuyến ngày càng tăng này chính là điều kiện cho người trẻ tận dụng các kênh trực tuyến và nền tảng thương mại điện tử như một phương thức kinh doanh mới.
Theo ông, các doanh nhân trẻ cần đặt mục tiêu hướng tới các thị trường ngoài nước như Myanmar, Campuchia và Lào nếu muốn thành công trong tương lai. “Mạng lưới và xuất khẩu là chìa khóa cho người trẻ mở rộng kinh doanh”.
Trực tuyến là yếu tố sống còn
Mọi lĩnh vực, mọi thị trường đang chuyển đổi sang kỹ thuật số. Với việc nhiều thành phố bị phong tỏa, mọi người buộc phải lên mạng để mua hàng hóa và dịch vụ.
Vì vậy, khả năng tận dụng công cụ kỹ thuật số trở thành điều bắt buộc đối với doanh nghiệp nếu muốn sống sót qua đại dịch. Ngoài ra, kinh doanh trực tuyến không yêu cầu vốn lớn khiến nó trở thành xu hướng của giới trẻ.
Họ không cần phải có mặt tại công ty từ 10h đến 22h mà doanh nghiệp vẫn mở cửa 24/24 cho bất kỳ giao dịch nào
Yusniza Kamarulzaman, Phó trưởng khoa tại Khoa Kinh doanh và Kế toán của Đại học Malaya.
Kỹ thuật số đã thúc đẩy chi tiêu của ASEAN trong những năm gần đây tăng trưởng không ngừng. Trong một nghiên cứu năm 2018 của công ty tư vấn McKinsey & Company, các quốc gia Đông Nam Á là 8 trong số 18 nền kinh tế tăng trưởng tốt và bền vững nhất trên thế giới, với mức tăng trưởng bình quân đầu người hàng năm là 5% trong 20 năm qua và 3,5% trong hơn 50 năm qua.
 |
| Nhân viên kho vận sắp xếp hàng hóa vào kho tại Singapore. Ảnh: Scmp |
Và những doanh nghiệp trực tuyến trẻ này sẽ đóng góp vào doanh thu của thị trường công nghệ Đông Nam Á, một thị trường được hi vọng sẽ đạt 300 tỷ USD năm 2025 theo dự đoán của Google.
Tuy nhiên, theo nhà phân tích kinh tế Irvin Seah của Ngân hàng DBS Bank, xu hướng tăng vọt của thương mại điện tử hiện tại là do đại dịch Covid-19 khiến nhiều người không thể ra ngoài mua sắm. Vì vậy, vẫn chưa biết liệu hiện tượng này có thể kéo dài hay không.
