 |
Kể từ năm 1976, gã khổng lồ công nghệ đã luôn vận hành theo cùng một cách: ban lãnh đạo đưa ra quyết định về cách thức hoạt động, nhân viên có thể tuân lệnh hoặc rời đi.
Đứng trước công ty giá trị lớn nhất thế giới (2.000 tỷ USD), người lao động có rất ít sự lựa chọn.
Tuy nhiên trong vài tháng qua, văn hóa tại Apple đã bắt đầu thay đổi. Nhân công nắm giữ nhiều quyền lực hơn, quản lý từ thấp đến cao của Apple dường như cũng mất kết nối. Giờ đây, ngày càng có nhiều nhóm nội bộ lên tiếng về điều kiện làm việc ở Apple.
Bên trong táo khuyết
Khi bắt đầu công việc kỹ sư phần mềm tại Apple, Kate Rotondo rất ngạc nhiên khi biết người quản lý của mình được làm việc hoàn toàn từ xa. Ba thành viên khác trong nhóm của cô cũng vậy - tất cả đều là nam giới. Rotondo là người duy nhất trong nhóm được yêu cầu đến văn phòng.
 |
| Nhiều góc tối bên trong Apple dần được hiện hữu nhờ chính chia sẻ từ các nhân viên. |
Khi trò chuyện với đồng nghiệp cùng cấp, cô còn nhận ra mình là người được trả lương thấp nhất. Việc Rotondo bị sốc không phải điều bất ngờ, đặc biệt khi cô có bề dày dày kinh nghiệm trong chuyên môn và từng đảm nhiệm việc giảng dạy ở trường đại học.
Dù sau đó một cuộc điều tra đã giúp Rotondo lấy lại công bằng, cô vẫn quyết định nghỉ việc. Bị cảm thấy cô lập sau hai năm làm việc, cô đã nộp đơn cáo buộc phân biệt đối xử lên Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng (EEOC).
Có ý kiến cho rằng khi bạn đã bước vào cánh gà ở Apple, bạn sẽ không bao giờ được lắng nghe nữa
- Jason Snell, cựu biên tập viên của Macworld
Giống nhiều nhân viên nữ khác, Gjøvik chia sẻ mình cảm thấy bị lừa bởi đội ngũ nhân sự của Apple. Dù được thông báo phàn nàn của mình đã giải quyết xong, cô nhận ra “không có giải pháp hoặc hành động thực sự vì không có ‘chính sách’ nào của Apple bị vi phạm”.
Trong đại dịch, Gjøvik ngày càng quan tâm đến sự an toàn của văn phòng khi bộ phận của cô được xây dựng trên nền đất từng xảy ra ô nhiễm chất thải. Lắng nghe mối bận tâm của cô, cấp trên khuyên cô không nên chia sẻ suy nghĩ của mình với bất kỳ người nào khác.
Gjøvik thất vọng. Nhiều năm, cô giữ bí mật cho Apple về sự ngược đãi từ sếp và các thành viên trong nhóm và giờ đây - khi cô thực sự lo lắng về sức khỏe - nhóm đã yêu cầu cô giữ im lặng. Vì vậy, cô quyết định nói về trải nghiệm của mình trên Twitter và mở lòng với báo chí về những gì cô đã trải qua.
Vào đầu tháng 9, Gjøvik đã đệ đơn cáo buộc lên Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia. Cô cho biết mình đã phải đối mặt với sự quấy rối, đe dọa và một môi trường làm việc không an toàn và thù địch.
Nỗi lo từ nội bộ
Trước tháng 5/2021, công chúng hiếm khi được nghe thông tin từ các nhân viên của Apple như Kate Rotondo.
Trong nội bộ, các bí mật được giữ kín thông qua một loạt các quy định. Chúng rất đơn giản: không nói công khai về Apple trừ khi được hỏi cụ thể. Các nhân viên được yêu cầu ký NDA (thỏa thuận bảo mật thông tin) cho từng dự án, các tài liệu về sản phẩm được mã hóa bằng từ khóa nội bộ như “Ultra”, “Black” và “White”.
Khi quay trở lại Apple vào năm 1997, Steve Jobs đã rất kiên quyết trong việc giữ kín môi trường lao động đến mức ông xóa bỏ mọi cái tên khỏi ô “Giới thiệu” trên phần mềm.
 |
| Nội bộ của Apple trở thành đề tài được chú ý trong thời gian gần đây. Ảnh: Twitter. |
“Môi trường giữ bí mật này tạo nên hệ thống phân cấp bất thành văn về những người ‘có’ và những người ‘không’ trong công ty”, cựu nhân viên Matt Macinnis viết. Sự phân tách này sẽ tiết lộ sức ảnh hưởng và quyền lợi của một cá nhân đối với những người khác.
Trước đây, Apple luôn khuyên ngăn nhân viên không nói về công việc trên mạng xã hội, ngay cả bằng cách tưởng chừng như vô hại. Tuy nhiên theo The Verge, nhiều người cho hay các nhân viên đăng tweet về Apple sẽ nhanh chóng nhận được thông báo từ nhóm truyền thông kinh doanh.
Không phải lúc nào họ cũng gặp rắc rối, nhưng chắc chắn họ sẽ nhận được thông điệp rằng ban điều hành của Apple đang dõi theo họ.
Căng thẳng âm ỉ
Kể từ năm 2018, ngành công nghệ đã chứng kiến nhiều chiến dịch chấn động liên quan đến nhân sự nội bộ. Các nhân viên của Google đã tổ chức các cuộc biểu tình lớn để phản đối cách xử lý hành vi quấy rối tình dục tại công ty. Các nhân viên của Facebook dường như đã dành cả năm 2020 để tiết lộ sự bất mãn của họ cho báo chí.
Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các nhân viên của Apple tham gia cuộc chiến: công khai chống lại các quyết định hay hành động của ban lãnh đạo công ty.
Không phải ai ở Apple cũng sợ bị sếp sa thải
Jason Snell, cựu biên tập viên của Macworld
“Một sự thay đổi trong cán cân quyền lực đang diễn ra ở đây. Không phải ai ở Apple cũng sợ bị sếp sa thải", Jason Snell cho biết.
Vào 11/5, một nhóm nhân viên nữ phát hiện Apple đã thuê Antonio García Martínez, cựu Giám đốc sản phẩm của Facebook về làm việc. Ông là tác giả một cuốn sách về Thung lũng Silicon, trong đó chứa những mô tả sai lệch về phụ nữ. Trong nhóm nhân sự mà Martínez sẽ điều hành tại Apple cũng không có một thành viên nữ nào.
Trên kênh Slack, các nhân viên quyết định gửi một bức thư cho Phó chủ tịch cấp cao về dịch vụ Eddy Cue. Mục tiêu của họ không nhất thiết là phải sa thải García Martínez, họ chỉ cần câu trả lời vì sao nhân vật này lại được thuê.
Vài giờ sau khi bản nháp của bức thư bị rò rỉ, García Martínez đã bị sa thải.
Bước ngoặt này thúc đẩy sự ra đời của nhiều bức thư khác, từ việc yêu cầu Tim Cook công khai ủng hộ Palestine đến phản đối việc quay lại làm việc tại văn phòng.
Vào đầu tháng 6, CEO Tim Cook đã thông báo về việc mở cửa lại các văn phòng của Apple. Hai tuần sau, ông nhận được một email ẩn danh từ nhóm ủng hộ làm việc từ xa, “tin rằng có thể tạo ra những sản phẩm tương tự, thậm chí là tốt hơn nếu được hưởng chính sách làm việc linh hoạt hơn".
Tương lai khó dự đoán
Nếu Apple có một cuốn sách về cách phản hồi với các cáo buộc trong bốn tháng qua, tiêu đề sách có thể là "bỏ qua vấn đề, nói càng ít càng tốt".
Công ty đã bắt đầu bẻ khóa các kênh Slack không hoạt động. Sau lá thư về García Martínez, nhóm quan hệ nhân viên đã công bố cấm các kênh không liên quan đến hoạt động kinh doanh của Apple, trừ khi đó là một câu lạc bộ chính thức hoặc nhóm đa chủng tộc.
Cuối tháng 8, công ty thông báo sẽ trì hoãn việc trở lại làm việc cho đến ít nhất là tháng 1/2022 do gia tăng các trường hợp COVID-19.
Vào ngày 9/9, Apple đã sa thải Gjøvik. Công ty cho biết nữ nhân viên đã làm rò rỉ thông tin bí mật của Apple do vi phạm NDA. Với những người trong cuộc, đây là động thái công khai đầu tiên nhằm chống lại sự bất đồng quan điểm của nhân viên.
 |
| Tương lai về nội bộ nhân sự của Apple sẽ còn được nhắc đến nhiều trong tương lai. Ảnh: Time. |
Dù vậy, cố gắng của Apple sẽ không thể ngăn cản được các nhân viên nói chuyện với nhau. Nhiều người trong số họ đã gặp gỡ và bắt đầu liên kết lại. Một số khác tham gia các kênh Discord không liên quan đến công việc để nói về vấn đề hiện hữu ở Apple.
Còn quá sớm để biết được mọi chuyện sẽ đi về đâu khi ngay giữa các phe phái trong nội bộ Apple cũng đang xảy ra mâu thuẫn.
Trong khi nhiều nhân viên không muốn quay lại văn phòng, họ cũng không đồng ý với cách các nhà hoạt động thúc đẩy việc thay đổi. Sau khi Gjøvik bắt đầu chia sẻ tích cực trên Twitter, nhiều nhân viên đã và đang làm việc tại Apple chia sẻ sự nghi ngờ, cảm thấy cô chỉ đang thu hút sự chú ý.
Đối với nhiều nhân viên, thiếu minh bạch và riêng tư được coi là cái giá phải trả khi làm việc tại Apple - một trong những công ty công nghệ danh tiếng nhất ở Thung lũng Silicon. Nhưng đối với những người khác, việc công ty từ chối lắng nghe người lao động trở thành một vấn đề lớn đặc biệt là trong thời đại mà cán cân quyền lực đang chuyển dần từ quản lý sang nhân viên. Chí ít đó là ở những nơi khác, ngoại trừ Apple.
Bình luận