Các nhà khảo cổ đã tiến hành nhiều cuộc khai quật nhằm tìm lại những nền văn minh đã thất lạc, song kết quả vẫn chưa trọn vẹn. Đến nay, vẫn còn nhiều thành phố cổ quan trọng, trong đó có cả thủ đô của các vương quốc và đế chế lớn, chưa từng được phát hiện.
Sự tồn tại của những thành phố này được biến đến thông qua những văn bản còn sót lại. Tuy nhiên, vị trí của chúng đến nay vẫn còn là một ẩn số.
1. Irisagrig
Năm 2003, hàng nghìn tấm bảng đất sét cổ từ một thành phố mang tên “Irisagrig” bắt đầu xuất hiện trên thị trường cổ vật. Từ các tư liệu này, giới nghiên cứu xác định Irisagrig là thành phố nằm trên lãnh thổ Iraq và từng phát triển rất rực vào khoảng 4.000 năm trước.
Những tư liệu còn sót lại cho thấy giới cầm quyền của thành phố cổ này sinh sống trong các cung điện nuôi nhiều chó. Họ cũng nuôi sư tử và cho chúng ăn gia súc. Trong khi đó, người chăm sóc sư tử được cấp khẩu phần gồm bia và bánh mì.
Các văn bản điêu khắc còn đề cập đến một ngôi đền thờ Enki - vị thần gắn với trí tuệ và sự tinh ranh. Đồng thời, các văn bản cổ cũng cho biết nhiều lễ hội đôi khi được tổ chức ngay trong khuôn viên đền thờ. Đến nay, các nhà khảo cổ vẫn chưa tìm thấy thành phố này, còn những kẻ đào trộm thì không tiết lộ vị trí.
 |
| Itjtawy từng là thủ đô của Ai Cập cho đến khoảng năm 1640 trước Công nguyên. Ảnh minh hoạ: Wiki. |
2. Itjtawy
Pharaoh Ai Cập Amenemhat I (trị vì vào khoảng năm 1981-1952 trước Công nguyên) từng ra lệnh xây dựng một thủ đô mới mang tên “Itjtawy”. Tên gọi này có nghĩa là “kẻ chiếm giữ hai vùng đất” hoặc “Amenemhat là kẻ chiếm giữ hai vùng đất”.
Tên gọi này phản ánh giai đoạn nhiều biến động mà vị pharaoh phải đối mặt. Đáng tiếc là triều đại của ông kết thúc bằng một vụ ám sát.
Bất chấp biến cố đó, Itjtawy vẫn giữ vững vị thế là thủ đô của Ai Cập cho đến khoảng năm 1640 trước Công nguyên, khi miền bắc Ai Cập rơi vào tay nhóm Hyksos và vương quốc tan rã.
Dù chưa được phát hiện, các nhà khảo cổ cho rằng Itjtawy có thể nằm gần khu vực Lisht thuộc miền trung Ai Cập. Nhận định này dựa trên việc nhiều khu mộ của tầng lớp tinh hoa, trong đó có kim tự tháp của Amenemhat I, được tìm thấy tại Lisht.
3. Akkad
Akkad (hay còn được gọi là Agade) là thủ đô của đế chế Akkad, tồn tại trong giai đoạn từ khoảng năm 2350 đến 2150 trước Công nguyên.
Ở thời kỳ hưng thịnh, đế chế này trải dài từ Vịnh Ba Tư đến Anatolia và phần lớn cuộc chinh phạt diễn ra dưới thời Sargon xứ Akkad (còn gọi là Sargon Đại đế) - người sống vào khoảng năm 2300 trước Công nguyên.
Một trong những công trình quan trọng nhất của thành phố Akkad là Eulmash, ngôi đền thờ Ishtar - nữ thần gắn với chiến tranh, sắc đẹp và khả năng sinh sản.
Cho đến nay, Akkad vẫn chưa được tìm thấy, song được cho là từng tọa lạc trên lãnh thổ Iraq. Các ghi chép cổ cho biết thành phố đã bị phá hủy hoặc bị bỏ hoang khi đế chế Akkad sụp đổ vào khoảng năm 2150 trước Công nguyên.
4. Al-Yahudu
Al-Yahudu, có nghĩa là thị trấn hoặc thành phố của Judah, là lãnh địa của đế chế Babylon, nơi người Do Thái sinh sống sau khi vương quốc Judah bị vua Babylon Nebuchadnezzar II chinh phục vào năm 587 trước Công nguyên. Khi đó, một bộ phận dân cư bị đưa đi lưu đày theo thông lệ thường thấy của người Babylon sau mỗi cuộc chinh phạt.
Theo Live Science, khoảng 200 tấm bảng đất sét liên quan đến khu định cư này đã được thu thập. Hiện, vị trí của Al-Yahudu vẫn chưa được các nhà khảo cổ xác định, song nhiều khả năng nằm trong khu vực nay thuộc Iraq. Việc các tấm bảng xuất hiện trên thị trường cổ vật, thay vì trong các cuộc khai quật chính thức, cho thấy những kẻ đào trộm từng tìm ra địa điểm này.
 |
| Bức tranh năm 1830 mô tả những người Do Thái lưu vong trong đế chế Babylon. Ảnh: Alamy. |
5. Waššukanni
Waššukanni là thủ đô của đế chế Mitanni, tồn tại trong khoảng từ năm 1550 đến 1300 trước Công nguyên, bao trùm các vùng thuộc đông bắc Syria, nam Anatolia và bắc Iraq.
Thành phố này chịu sức ép cạnh tranh lớn từ đế chế Hittite ở phía bắc và đế chế Assyria ở phía nam, khiến lãnh thổ dần bị thu hẹp.
Waššukanni đến nay vẫn chưa được phát hiện. Một số nhà nghiên cứu cho rằng thành phố có thể nằm ở khu vực đông bắc Syria. Cư dân của thủ đô cũng như phần lớn cư dân ở lãnh thổ Mitanni được gọi là người Hurri. Nhóm người này sở hữu ngôn ngữ riêng, hiện được biết đến thông qua các văn bản cổ còn sót lại đến ngày nay.
6. Thinis
Thinis (còn gọi là Tjenu) là một thành phố cổ ở miền nam Ai Cập, hưng thịnh trong giai đoạn đầu của lịch sử nền văn minh này.
Theo sử gia cổ đại Manetho, đây từng là nơi trị vì của một số vị vua đầu tiên của Ai Cập vào khoảng 5.000 năm trước, khi đất nước đang trong quá trình thống nhất.
Sau đó không lâu, thủ đô được chuyển về Memphis, còn Thinis trở thành thủ phủ của một tỉnh trong thời kỳ Cổ Vương quốc (khoảng năm 2649-2150 trước Công nguyên). Thông tin này được ông Ali Seddik Othman, Thanh tra Bộ Du lịch và Cổ vật Ai Cập, chia sẻ trong một bài viết đăng trên tạp chí Abydos.
Cho đến nay, Thinis vẫn chưa được xác định vị trí chính xác, dù nhiều ý kiến cho rằng thành phố này nằm gần Abydos, ở miền nam Ai Cập. Nhận định này dựa trên việc nhiều nhân vật thuộc tầng lớp tinh hoa, bao gồm cả hoàng gia, được chôn cất gần Abydos vào khoảng 5.000 năm trước.
Thị trường lao động thay đổi chóng mặt, để tồn tại, con người cần học tập suốt đời. Trong bối cảnh đó, tạp chí Tri Thức - Znews giới thiệu tới độc giả cuốn Học tập suốt đời của tác giả Michelle R.Weise.
Tác phẩm cung cấp cho độc giả những đánh giá về thị trường lao động tương lai, những giải pháp cho nhu cầu vừa học vừa làm đang ngày một tăng, cùng với đó là đưa ra những cách kết nối để quá trình chuyển đổi “học-làm” diễn ra thuận lợi hơn. Từ đó, tác giả nêu lên vai trò của việc học tập suốt đời.
