Chúng ta vẫn quen với kiểu văn chương truyền thống, với những áng văn gọn gàng, câu cú ngắt nghỉ hoàn chỉnh. Nhưng những cuốn sách dưới đây chọn phá bỏ mọi quy tắc trình bày, tạo thử thách đối với người đọc.
Lincoln ở cõi trung ấm
Tác phẩm đoạt Man Booker 2017 là một câu chuyện không đầu không cuối. Dựa trên những dữ kiện lịch sử về tổng thống Abraham Lincoln, nhà văn George Saunders đã vận dụng trí tưởng tượng và óc sáng tạo của mình viết nên Lincoln ở cõi trung ấm. Câu chuyện diễn ra trong một đêm Tổng thống Lincoln tới nghĩa trang, vô tình nghe được các linh hồn nói chuyện phiếm.
 |
| Một trang của Lincoln ở cõi trung ấm có câu trích dẫn. Ảnh: Nhã Nam. |
Cuốn tiểu thuyết thể nghiệm này còn có bối cảnh đặt ở cõi trung ấm, dựa trên những tưởng tượng của con người về cõi chết.
Xuyên suốt Lincoln ở cõi trung ấm, Saunders xen kẽ các chương với những trích dẫn từ nhiều nguồn. Đó có thể là những tác phẩm lịch sử, như cuốn sách của Doris Kearns Goodwin viết về Lincoln. Tác giả cũng đưa thêm những câu trích hư cấu.
Ký ức đen
Ký ức đen là chuỗi câu chuyện chồng chéo xoay quanh cuộc đời của Bennie Salazar, một nhà sản xuất âm nhạc và Sasha, người phụ nữ trẻ đầy nhiệt huyết.
Mặc dù Bennie và Sasha không bao giờ biết tới quá khứ của nhau, người đọc có thể thấy mọi chi tiết bí mật của loạt nhân vật khác đi qua cuộc đời họ, trong nhiều năm, qua nhiều địa điểm khác nhau, từ New York tới San Francisco, sang Naples và đến châu Phi.
 |
| Một trang của Ký ức đen được trình bày bằng Powerpoint. Ảnh: jenniferegan. |
Theo lời giới thiệu của Nhà xuất bản Trẻ, tác phẩm có kết cấu 2 phần A - B và nhân vật chủ đạo là các thành viên trong một ban nhạc của thập niên 1970. Người đọc dường như không phải đang xem sách nữa mà đang được nghe giai điệu cuộc đời và số phận của những con người trong xã hội Mỹ, qua một cuốn băng cát-xét mà hễ lật mặt nào cũng thấy đủ mọi hỷ nộ ái ố của đời người.
Trong cuốn sách kỳ lạ này, độc giả còn tìm được 1 chương được trình bày bằng Powerpoint. Tác giả Jennifer Egan thậm chí đã đăng tải chương này lên trang web của mình.
Kẻ trộm sách
Cuốn tiểu thuyết đặt trong bối cảnh Thế chiến II, có người kể chuyện là Thần Chết. Đặc biệt, Thần Chết trong tác phẩm thường xuyên xen ngang vào giữa các đoạn văn để bình phẩm và “spoil” kết cục của nhân vật.
 |
| Một trang trong Kẻ trộm sách bản tiếng Anh. Ảnh: Dr. Bookworm. |
Độc giả được Thần Chết dẫn theo câu chuyện cô bé chín tuổi Liesel Meminger. Bố mẹ ruột của cô bé bị đưa đến trại tập trung, em trai cô thì chết trên đường đến nhà bố mẹ nuôi, ông bà Hans Hubermann. Và giữa khung cảnh khắc nghiệt, chất chứa nhiều khổ đau, cô bé Liesel vẫn tìm thấy niềm an ủi ở tình bạn, tình cảm gia đình, tình yêu dành cho những cuốn sách.
Kẻ trộm sách có văn phong hóm hỉnh, nhưng có thể khiến độc giả phải bật khóc. Từ khi ra mắt, tác phẩm đã gây sốt trên thị trường, được chuyển thể thành phim và nhanh chóng được dịch sang tiếng Việt.
House of leaves
House of leaves là tiểu thuyết rùng rợn về một căn nhà có diện tích bên trong rộng hơn từ bên ngoài nhìn vào. Một câu chuyện đan cài phức tạp có khả năng gây ám ảnh độc giả. Cuốn sách có định dạng và cấu trúc đặc biệt với lối dàn trang kỳ lạ, những chú thích lồng chú thích có thể kéo dài tới vài trang sách, liên hệ tới các tác phẩm điện ảnh, sách, báo hư cấu.
 |
| Trang sách House of leaves được trình bày đặc biệt. Ảnh: Motto. |
Steven Moore, viết trên tờ The Washington Post, đã ca ngợi cuốn tiểu thuyết: "Thành tựu của Danielewski nằm ở việc lấy những yếu tố của tiểu thuyết kinh dị như ngôi nhà ma ám, bản thảo bị nguyền rủa; và sử dụng sự uyên bác ấn tượng của mình để tạo kinh dị kỳ bí và thần thoại, sau đó tận dụng đầy đủ các kỹ thuật văn học tiên phong để nâng tầm thể loại".
Nhà văn viết kinh dị Paul Tremblay cũng ngợi ca cuốn sách là một trong 10 tác phẩm tuyệt nhất ông đọc trong thập niên 2000. Một câu chuyện sáng tạo, phức tạp, nhưng không kém phần gần gũi, thân mật.
Phần lớn độc giả đọc xong đều ca ngợi cuốn sách là một trải nghiệm hiếm có và để lại nhiều suy ngẫm.
Bên cạnh đó, dù được gắn mác là một tiểu thuyết kinh dị, nhiều độc giả và cả chính tác giả cuốn sách Mark Z. Danielewski lại khẳng định House of leaves là một câu chuyện tình yêu.
Cain's Jawbone
Edward Powys Mathers, bút danh là Torquemada đã viết cuốn tiểu thuyết trinh thám này, gồm 6 vụ án mạng, trong 100 trang sách bị đảo lộn không theo trình tự nào. Nhiệm vụ của độc giả là tìm ra trình tự đúng và giải đáp bí ẩn.
 |
| Cuốn sách được mệnh danh là câu đố văn học khó nhằn. Ảnh: SFG. |
Cuốn sách được mệnh danh là câu đố văn học khó nhằn. Nhà xuất bản thậm chí còn trao thưởng cho ai giải mã được Cain’s Jawbone. Cho đến nay, mới chỉ có 3 người giải được vụ án trong cuốn sách.
Ở những ấn bản đặc biệt sau này, nhà xuất bản in rời các trang sách cho độc giả dễ sắp xếp.
