Những nguy cơ từ bản đồ Biển Đông sai lệch trên Facebook

Người dùng Facebook thời gian qua phát hiện giao diện bản đồ trên công cụ quảng cáo theo lãnh thổ của trang mạng này đã gom luôn 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Việt Nam, vào cùng nhóm lãnh thổ của Trung Quốc.

Ngoài ra, Biển Đông trên bản đồ hiển thị mật độ người dùng tính năng livestream của Facebook cũng hiển thị dòng chữ Sansha (Tam Sa), đơn vị hành chính mà Trung Quốc đơn phương áp đặt lên 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.

Tác động đến nhận thức quốc tế về chủ quyền Việt Nam

Trả lời Zing.vn, Thạc sĩ Hoàng Việt, giảng viên Đại học Luật TP.HCM, nhận định việc Facebook sử dụng một bản đồ sai lệch về chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông sẽ không gây tác động lớn đến phương án giải quyết tranh chấp bằng con đường tòa án.

Các tòa quốc tế sẽ không cân nhắc những dạng bản đồ này do chúng không đủ sức thuyết phục. Tuy nhiên, ông Việt cũng lo ngại bản đồ mà Facebook đang sử dụng sẽ có tác động lớn đối với nhận thức của công chúng.

Cùng quan điểm này, Tiến sĩ Sarah Logan, Trường Luật Đại học New South Wales (Australia), cho rằng nếu những người dùng ở những quốc gia khác, chẳng hạn như ở Mỹ, cũng nhìn thấy bản đồ sai lệch mà người dùng tại Việt Nam phát hiện thì đây sẽ là một diễn biến thật sự đáng chú ý.

Phần bản đồ hiển thị mật độ người dùng livestream của Facebook cũng hiển thị trên Biển Đông dòng chữ "Sansha" (Tam Sa), đơn vị hành chính Trung Quốc áp đặt lên Hoàng Sa và Trường Sa. Ảnh: Chụp màn hình.

Trên thực tế, Trung Quốc dù đang chiếm đóng và kiểm soát nhiều thực thể trên Biển Đông nhưng không có chủ quyền hợp pháp với nơi này theo quy định của luật quốc tế. Do vậy, cách hiển thị hiện nay trên bản đồ Facebook sẽ gây ra những nhận thức sai lệch nghiêm trọng đối với tình hình Biển Đông.

“Dù một mặt cương quyết khước từ đề nghị đưa các tranh chấp ra tòa, Trung Quốc vẫn dựa vào luận điệu tuyên truyền rằng các tuyên bố chủ quyền của mình được cộng đồng quốc tế chấp thuận”, ông Hoàng Việt cảnh báo, đồng thời nhận định rằng phía Việt Nam phải trao đổi rõ với Facebook về vấn đề trên.

Trước Facebook, một gã khổng lồ công nghệ khác của Mỹ là Google cũng từng gặp phải một “sự cố” tương tự vào năm 2012. Sau khi gặp phải sự phản ứng của cộng đồng cũng như giới khoa học, Google sau đó đã sửa lại bản đồ.

Sai phạm của Facebook có phải chỉ là sơ sót kỹ thuật?

Ông Hoàng Việt cho rằng hiện chưa có căn cứ để nói rằng hành động trên của Facebook là có sự tác động dù "mọi công ty đều chịu áp lực của Trung Quốc". Tuy nhiên có rất nhiều hành động từ trước đến nay cho thấy ý đồ phổ biến bản đồ sai lệch về Hoàng Sa, Trường Sa theo hướng có lợi cho tuyên bố phi lý của Bắc Kinh. 

"Ví dụ như hộ chiếu in bản đồ có "đường lưỡi bò", hay sự kiện một nhóm Việt kiều phát hiện ra việc các tạp chí với những bài viết sinh học, địa lý học, rác thải, những chủ đề rất không liên quan nhưng có kèm bản đồ hình lưỡi bò", ông Việt nói với Zing.vn.

Người dùng giận dữ trước việc Facebook sử dụng bản đồ đưa Hoàng Sa, Trường Sa thuộc Trung Quốc.

Gần đây nhất, Trung Quốc đã vận động được nhiều học giả thế giới tham gia xuất bản một tạp chí 500 trang bằng tiếng Anh chống lại phiên tòa Biển Đông do Philippines khởi kiện, dù đây là phiên tòa Bắc Kinh "tẩy chay".

"Đó rõ ràng là một nỗ lực nhắm vào giới học giả, những người có am hiểu. Với các công ty công nghệ, họ có thể tìm cách khác", ông Việt nói.

Logo của Facebook được dành một vị trí trang trọng trên bảng quảng bá hội thảo Internet tại Bắc Kinh tháng 4/2018. Ảnh: AP.

Theo The Diplomat, đầu năm 2016, Trung Quốc đã thông qua Nghị định Quản lý Bản đồ cấm mọi sản phẩm và hoạt động kinh doanh bản đồ không phù hợp với các tuyên bố chủ quyền của nước này.

“Facebook có lợi ích kinh doanh tại Trung Quốc. Nếu họ có giấy phép cung cấp nội dung internet (ICP) tại Trung Quốc, họ sẽ chịu sự tác động của luật an ninh mạng Trung Quốc. Thông qua hệ thống chấm điểm xã hội tại Trung Quốc, luật này có thể được sử dụng để tạo áp lực lên các công ty nước ngoài, thiết kế những bản đồ phù hợp với lợi ích nước họ”, bà Sarah Logan đặt nghi vấn.