Cuốn sách Vaccine - những điều cần biết về tiêm chủng giúp người đọc có hiểu biết khoa học về các phản ứng phụ, tránh tình trạng hoang mang khi tiêm hoặc quyết định tiêm cho người thân trong gia đình.
 |
| Cuốn sách cung cấp kiến thức về tiêm vaccine phòng Covid-19. Ảnh: Y Nguyên. |
"Phản ứng phụ tiêu chuẩn”
Mở đầu chương 15, tác giả viết: “Vaccine rất quan trọng trong phòng ngừa bệnh tật, nhưng không có loại nào an toàn 100%. Mỗi loại có những tác dụng phụ khác nhau”.
Nhưng bác sĩ Robert W. Sears cũng khẳng định: "Các tác dụng phụ nghiêm trọng đều hiếm gặp”. Đa phần trẻ em đều có thể tiếp nhận các loại vaccine thông thường mà hầu như không gặp vấn đề gì.
Theo tác giả, sau khi tiêm vaccine, có thể xảy ra một số phản ứng thường gặp, ông gọi đó là “phản ứng phụ tiêu chuẩn”. Các phản ứng này thường xảy ra trong khoảng 15-30% trường hợp tiêm.
“May mắn thay, các tác dụng phụ này thường không để lại hậu quả về dài hạn, thậm chí là cả ngắn hạn”, trích nội dung sách.
Các phản ứng phụ tiêu chuẩn gồm những triệu chứng sau: Đau, sưng ửng đỏ, sưng tấy hay nổi nốt tại chỗ tiêm, sốt; với trẻ em có thể có biểu hiện chán ăn, khóc, buồn ngủ, nôn, tiêu chảy, đau đầu, đau nhức toàn thân, phát ban.
Các tác dụng phụ nghiêm trọng của vaccine cũng được liệt kê trong sách như: Viêm não, co giật, các phản ứng tự miễn, dị ứng, hội chứng Guillain-Barré (gây suy nhược cơ và tê liệt tạm thời, có thể mất đi sau một vài tuần)… Tuy vậy, tác giả nhấn mạnh các tác dụng phụ nghiêm trọng “rất hiếm gặp”.
 |
| Tiêm chủng là tấm lá chắn bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Ảnh: Duy Hiệu. |
Lưu ý khi gặp tác dụng phụ của vaccine
Tác giả đưa ra lời khuyên về cách xử trí khi gặp phải tác dụng phụ của vaccine.
Đối với phản ứng nhẹ như sốt nhẹ, đau nhức toàn thân, ửng đỏ nhẹ tại chỗ tiêm, bạn không cần phải làm gì. Nếu trẻ em gặp các tác dụng phụ tiêu chuẩn, cha mẹ chăm sóc vỗ về trẻ một cách nhẹ nhàng. Các tác dụng phụ này sẽ giảm bớt sau một hoặc hai ngày.
Nếu bị sốt trên 38 độ C, khó chịu, bác sĩ Robert W. Sears khuyên nên hạ sốt, với trẻ em nên cho dùng ibuprofen (có thể hạ sốt, xử lý các triệu chứng như đau nhức toàn thân, sưng tấy).
Ở một số người sẽ bị sưng tấy hoặc ửng đỏ bất thường chỗ tiêm, khi ấy có thể dùng khăn lạnh đắp lên, hoặc chườm đá trong khoảng 10 phút mỗi giờ.
Phát ban cũng là tác dụng phụ có thể gặp sau khi tiêm vaccine. Nếu chỉ phát ban trong vòng một hoặc hai ngày sau tiêm, đó có thể là một phản ứng dị ứng nhẹ. Nhưng nếu phát ban kéo dài đến một hoặc hai tuần, “nó là biểu hiện của vaccine gây ra một ca bệnh nhẹ”.
Trong phần lớn trường hợp dị ứng, không cần thiết phải điều trị. Nếu trẻ em gặp nốt ban như mề đay dị ứng, người lớn cần đưa tới bác sĩ để thăm khám.
Các phản ứng như nôn, tiêu chảy, chán ăn được bác sĩ Robert W. Sears coi là phản ứng phổ biến và không cần đến phương pháp điều trị cụ thể.
Với các phản ứng nghiêm trọng, điều nên làm là lập tức đi gặp bác sĩ hoặc tới phòng cấp cứu.
Sách cũng nêu một số cách làm giảm nguy cơ gặp phải phản ứng do vaccine: Dự phòng bằng thuốc trước khi tiêm 30 phút; xoa bóp vùng da trước khi tiêm; dùng vitamin A, vitamin C; chuẩn bị tình trạng sức khỏe tối ưu trước khi tiêm...
