Dọc theo các vỉa hè đầy bụi bặm tại trung tâm thành phố Phoenix, bang Arizona, Mỹ, hàng trăm chiếc lều đủ màu sắc đứng giữa ánh nắng Mặt Trời chói chang. Ở thành phố lớn nóng nhất nước Mỹ này, hàng nghìn người vô gia cư đang hứng chịu cái nóng ngột ngạt của mùa hè.
Trong đợt nóng tháng 6 này, nhiệt độ tại Phoenix có lúc đã lên đến 45,5 độ C. Dù vậy, đây có thể chưa phải con số đỉnh điểm. Nhiệt độ năm 2021 có lúc lên đến 47,7 độ C.
Nhiệt độ cao đã dẫn tới nhiều ca tử vong tại Mỹ hơn cả bão tố, lũ lụt và lốc xoáy cộng lại, AP cho biết. Mỗi năm, khoảng 1.500 người Mỹ thiệt mạng do nắng nóng. Theo các nhà vận động, một nửa con số này là người vô gia cư.
“Vào mùa hè, việc kiếm một chỗ đủ mát để ngủ mà không bị cảnh sát đuổi là điều khó khăn”, ông Chris Medlock, một người vô gia cư có biệt danh “T-Bone”, chia sẻ. “Nếu một ai đó có thể cho mọi người ngủ ở trường kỷ trong nhà mình, có lẽ nhiều người có thể đã còn sống”.
Nắng nóng diện rộng
Biến đổi khí hậu và hạn hán đang gây ra các đợt nắng nóng dài hơn, có cường độ cao hơn và xảy ra thường xuyên hơn. Tại nhiều khu vực trên khắp nước Mỹ, những mùa hè vừa qua đã xô đổ hàng loạt ngưỡng nắng nóng lịch sử.
Tại hạt Maricopa, bang Arizona - nơi bao gồm thành phố Phoenix - 339 người thiệt mạng do nắng nóng chỉ trong năm 2021. Trong đó, ít nhất 130 nạn nhân là người vô gia cư.
 |
| Hai người vô gia cư trong một khu lều tại thành phố Phoenix hồi tháng 5. Ảnh: AP. |
Không chỉ ở những vùng nổi tiếng về nhiệt độ cao như Arizona, nắng nóng còn là mối nguy cho cả các khu vực khác.
Năm 2021, một đợt nóng diện rộng càn quét qua các bang Tây Bắc nước Mỹ, khiến người dân thành phố Seattle - nơi có khí hậu tương đối ôn hòa - phải ngủ trên mái nhà, ngoài sân hay các khách sạn có lắp điều hòa nhiệt độ. Theo chính quyền địa phương, nhiều người vô gia cư đã tử vong.
Tại bang Oregon, giới chức địa phương phải mở các trung tâm làm mát, hoạt động 24 giờ mỗi ngày. Ở ngoại ô thành phố Portland, các tình nguyện viên mang nước và kem que tới các trại cho người vô gia cư.
Ngay cả thành phố Boston ở vùng Đông Bắc nước Mỹ cũng có lúc ghi nhận nhiệt độ lên tới 41 độ C.
Đây không phải là vấn đề của riêng nước Mỹ. Qua phân tích dữ liệu của Đại học Columbia, AP chỉ ra nắng nóng cực đoan đã ảnh hưởng tới một phần tư dân số thế giới, tăng 3 lần so với trước đây.
Mùa xuân năm nay, một đợt nắng nóng quét qua Pakistan và Ấn Độ. Nhiệt độ tại thành phố Jacobabad, Pakistan, nơi gần biên giới với Ấn Độ, có lúc lên đến 50 độ C. Trong khi đó, Tây Ban Nha và miền Nam nước Pháp tuần qua ghi nhận mức nhiệt 40 độ C, con số bất thường vào tháng 6.
Những cái chết thương tâm
Theo nhà khoa học khí hậu David Hondula, người đứng đầu cơ quan ứng phó với nắng nóng của Phoenix, các cộng đồng cần tìm ra thêm giải pháp để bảo vệ các đối tượng dễ bị tổn thương, đặc biệt là những người vô gia cư - đối tượng có nguy cơ tử vong do nắng nóng cao gấp 200 lần những người có nhà cửa.
“Khi nhiệt độ tiếp tục tăng cao trên khắp nước Mỹ và thế giới, các thành phố như Seattle, Minneapolis, New York hay Kansas City - những nơi vốn không trải nghiệm nắng nóng hay có các cơ sở hạ tầng để đối phó - cần thay đổi”, ông Hondula nói.
 |
| Một người vô gia cư cột tưởng niệm những người đã qua đời, thành phố Phoenix, tháng 4 năm nay. Ảnh: AP. |
Tại Phoenix, giới chức địa phương và các nhà vận động hy vọng trung tâm trú ngụ 200 giường mới được thành lập sẽ giúp cứu tính mạng con người. Ông Mac Mais, 34 tuổi, là một trong những người đầu tiên tới sống tại đây.
“Tình hình có thể khó khăn. Tôi sẽ sống ở trung tâm trú ngụ hay bất cứ nơi đâu tôi tìm thấy”, Mais, người từng nhiều lần rơi vào cảnh vô gia cư kể từ những năm tháng vị thành niên, nói. “Ở đây, tôi có thể thực sự nghỉ ngơi, xin việc và tránh khỏi nắng nóng”.
Tại Las Vegas, các tình nguyện viên vận chuyển nước tới trại của người tị nạn quanh thành phố và trong hệ thống thoát nước.
Dù vậy, số ca tử vong vẫn gia tăng.
Bà Kimberly Rae Haws, một người vô gia cư 62 tuổi, bị bỏng nặng và tử vong tại Phoenix tháng 10/2020 sau khi nằm trên mặt đường nhựa trong khoảng thời gian chưa xác định.
Hai năm trước đó, một người đàn ông trẻ tuổi có biệt danh "Twitch" tử vong do nắng nóng khi đang ngồi bên lề đường bên một căn bếp cho người vô gia cư. “Anh ấy sẽ chuyển vào một ngôi nhà vào ngày thứ hai sau đó”, ông Jim Baker, người giám sát bếp ăn của một tổ chức từ thiện, nói. “Mẹ anh ấy suy sụp”.
Nhiều trường hợp tử vong thậm chí không được chú ý vì thiếu sự kết nối với gia đình. Khi một người phụ nữ mắc bệnh tâm thần tên Shawna Wright tử vong năm 2021 tại thành phố Salt Lake City, cái chết của bà chỉ được biết đến khi gia đình đăng cáo phó và nói rằng hệ thống chính quyền không thể bảo vệ bà giữa nắng nóng kỷ lục.
“Chúng tôi luôn nghĩ bà ấy cứng rắn và có thể vượt qua”, bà Tricia Wright, chị gái bà Wright, nói. “Nhưng không ai đủ cứng rắn để chống chọi với kiểu nắng nóng này”.
