Giáo dục sớm đã không còn là khái niệm xa lạ. Bên cạnh các phương pháp phổ biến như Glenn Doman, Montessori, Shichida, đọc sách luôn được các nhà nghiên cứu khuyến khích thực hiện, trong đó nổi bật là dòng sách tương tác.
Hiểu đúng về giáo dục sớm
Giáo dục sớm (early childhood education) được xem là việc giáo dục trẻ từ sơ sinh đến 6 hoặc 8 tuổi. Giáo dục sớm là quyền lợi chính đáng của mọi trẻ em trên thế giới.
UNESCO đã định nghĩa: "Giáo dục sớm được xác định từ khi trẻ sinh ra đến 8 tuổi. Đây là thời kỳ phát triển vượt trội của não. Trong khoảng thời gian này, trẻ em bị ảnh hưởng lớn bởi môi trường và những người xung quanh".
Chăm sóc và giáo dục sớm không chỉ là chuẩn bị cho trẻ đi học mẫu giáo sau này mà nó là tiền đề cho sự phát triển của trẻ - nhu cầu về xã hội, cảm xúc, phản biện, vật lý để làm nền tảng vững chắc cho việc học tập lâu dài suốt đời sau này.
 |
| Giáo dục sớm được xem là cần thiết để trẻ được phát triển toàn diện về trí tuệ, hành vi, cảm xúc và tinh thần. Ảnh: Chapman Chapters. |
Trong 6 năm đầu đời, trẻ em có khả năng tiếp thu kiến thức rất nhanh và đặc biệt là bản năng ghi nhớ tuyệt vời. Tuy nhiên, giáo dục sớm cũng không phải là bắt con học hành khổ cực ngay từ bé.
Giáo dục sớm không chỉ là giáo dục về trí tuệ mà còn giáo dục về hành vi, định hướng phát triển về mặt cảm xúc, tinh thần cho trẻ. Dạy trẻ về cơ thể người để trẻ biết tránh xa những người đang hút thuốc lá, nhai thật kỹ khi ăn cơm, dạy trẻ về thiên nhiên để trẻ biết yêu không gian xanh, yêu thương động vật...
Sách tương tác (interactive book) là hình thức thực hiện giáo dục sớm được phụ huynh tại nhiều quốc gia trên thế giới yêu thích. Sách tương tác được hiểu chung là thể loại sách giúp trẻ vừa đọc vừa chơi thông qua các chuyển động vật lý được sắp đặt thật trên chính trang sách.
Ngoài đọc bằng mắt, trẻ có thể dùng tay để khám phá những mô phỏng logic và thông minh của các sự vật, hoạt động gần gũi hàng ngày. Các nội dung cơ bản được trình bày một cách dễ hiểu, đơn giản với liên tưởng hình ảnh là phương thức tiếp cận chính, sách tương tác giống như một người bạn đồng hành vừa học vừa chơi cùng trẻ.
Một số sách tương tác thực hiện giáo dục sớm hiệu quả
Lift the flap - Lật mở khám phá là bộ sách tương tác của Việt Nam dành riêng cho trẻ dưới 6 tuổi được thiết kế với vô số những miếng lật mở để trẻ tự do khám phá.
Các hình ảnh sự vật cùng tên gọi của chúng xuất hiện bất ngờ dưới miếng lật giống như một trò chơi "ú òa" giúp kích thích tối đa trí tò mò đang phát triển mạnh mẽ ở trẻ.
Bên cạnh đó, thông qua việc tìm và lật mở các miếng ghép, trẻ rèn luyện các vận động tinh của bàn tay, ngón tay, có được cảm nhận cơ bản về xúc giác với các chất liệu mới.
 |
| Bộ sách Bách khoa kỹ năng sống đa tương tác giúp thực hiện giáo dục sớm hiệu quả. Ảnh: Đinh Tị Books. |
Sách Chuyển động thông minh đa ngữ Anh - Việt - Pháp được xuất bản lần đầu tại Pháp với tên gọi Kididoc. Bộ sách đã nhanh chóng được phổ biến tại 22 quốc gia trên thế giới và trở thành một trong những bộ sách bán chạy nhất dành cho trẻ trong độ tuổi 0-6.
Sách chuyển động được yêu thích bởi sự đơn giản về nội dung, hình ảnh và sự sáng tạo trong kết cấu. Bằng chuyển động thanh trượt mượt mà, các trang sách tái hiện chân thực hình ảnh quả trứng tách vỏ, vườn hoa nở rộ, chiếc máy xúc nâng lên, cá voi phun nước… một cách sinh động.
Những hình ảnh này sẽ tạo nên cảm xúc cho trẻ thông qua tương tác thị giác, trẻ hình thành nhu cầu liên hệ với thực tế khi có thể. Các trang sách có màu trắng còn giúp làm nổi bật hình ảnh sự vật được trình bày, thu hút sự tập trung và giúp trẻ ghi nhớ chính xác hơn.
Những tình huống trong bộ sách Bách khoa kỹ năng sống đa tương tác giúp trẻ học những kiến thức an toàn trong cuộc sống hàng ngày, các tình huống nguy hiểm, đề phòng tai nạn xảy ra ngoài ý muốn, những kỹ năng cư xử lễ phép, lịch sự trong cuộc sống.
Những câu chuyện tưởng chừng như đơn giản thế này nhưng lại giúp trẻ học được cách sống có trách nhiệm và biết quan tâm tới mọi người xung quanh. Không khó để trẻ 2-4 tuổi hoàn toàn có thể tự mình làm được nhiều việc như đánh răng, rửa tay, dọn đồ chơi, dọn bàn ăn giúp mẹ,...
Điểm khác biệt của bộ sách này với những cuốn sách dạy kỹ năng sống khác là các kỹ năng sống được mô phỏng bằng hình minh họa ngộ nghĩnh cùng hình thức các miếng tương tác lật - mở - kéo - đẩy giúp trẻ hào hứng hơn.
Trẻ cũng dễ dàng hiểu khi liên hệ với các tình huống được minh họa cụ thể trong sách trong bối cảnh rõ ràng như giờ đi ngủ, lúc sang đường, khi chơi cầu trượt cùng bạn ở trường... Sách gồm hai tập 60 kỹ năng ứng xử giúp con văn minh, lịch sự và 60 bài học an toàn giúp trẻ bảo vệ bản thân.
Chú sâu háu ăn - The very hungry caterpillar là cuốn sách thiếu nhi kinh điển được thiết kế theo hình thức cắt dán, đục lỗ độc đáo, kể lại câu chuyện của một chú sâu từ khi còn là quả trứng đến lúc hóa thành con bướm xinh đẹp.
Cuốn sách không chỉ giúp trẻ em tập đếm, tập nhớ thứ tự các ngày trong tuần mà thông qua nhiều thông tin bổ ích về khoa học được trình bày song ngữ Việt - Anh, trẻ em còn hiểu thêm về thế giới tự nhiên xung quanh từ khi còn nhỏ.
 |
| Những chuyển động đa chiều sáng tạo trong bộ sách Board Book Giáo dục đa tương tác giúp trẻ khám phá thiên nhiên mà không bị nhàm chán. Ảnh: Nhã Nam. |
Bộ sách Board Book Giáo dục đa tương tác phù hợp với độc giả từ 0-3 tuổi giúp trẻ bắt đầu khám phá thế giới thiên nhiên như vườn nhà, rừng rậm, sa mạc... thông qua những hoạt động tương tác thú vị kết hợp dựng hình 3D và chuyển động đa chiều.
Phần lời dẫn được viết dưới dạng thơ và văn vần giúp trẻ dễ đọc và dễ nhớ, hữu ích khi trẻ bắt đầu tập đọc và tập viết. Bộ sách gồm các tập Ái chà, bí mật vườn nhà, Ái chà, kỳ thú rừng xanh, Ú òa, rừng rậm và tuyết phủ và Ú òa, sa mạc và nước xiết.
