Chiều 10/12, lễ trao giải Nobel Văn học diễn ra tại Thụy Điển. Tuy vậy, sự phản đối với giải thưởng đang lên cao. Thổ Nhĩ Kỳ, Albania, Kosovo cùng tẩy chay lễ trao giải Nobel cho Peter Handke. Lý do chính mà những người phản đối đưa ra là ông đã ủng hộ chế độ diệt chủng của Slobodan Milosevic.
Một giải Nobel "phi lý, đáng xấu hổ"
Nhà văn người Thụy Điển Adnan Mahmutovic - người đang tổ chức các cuộc biểu tình - cho biết đã có rất nhiều phản ứng tiêu cực với chiến thắng của Handke ở Thụy Điển. Dự báo, một cuộc biểu tình quy mô lớn sẽ được thực hiện.
“Chúng tôi hy vọng rằng tiếng nói của chúng tôi tối nay sẽ giúp bắt đầu một cuộc đối thoại về hậu quả của việc từ chối thừa nhận diệt chủng đã diễn ra trong nhiều năm. Diệt chủng không phải là một sự kiện mà là một quá trình, giai đoạn cuối của nó là sự từ chối. Chúng tôi không thể để di sản Nobel hợp pháp hóa nó”, Adnan nói.
 |
| Peter Handke (trái) nhận giải Nobel Văn học 2019 từ vua Carl XVI Gustaf của Thụy Điển chiều 10/12. Ảnh: Jonas Ekstromer / POOL / EPA |
Tuần trước, Peter Englund - một thành viên của Học viện Thụy Điển, một trong những người chọn ra người chiến thắng - tuyên bố ông sẽ tẩy chay buổi lễ. Peter Englund nói: “Ăn mừng giải Nobel của Peter Handke chẳng khác nào đeo lên chiếc mặt nạ đạo đức giả với tôi”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã chỉ trích gay gắt Handke trên truyền hình, nói rằng Nobel không có giá trị gì khi trao giải thưởng văn học vào ngày nhân quyền cho một nhân vật phủ nhận tội diệt chủng ở Bosnia và Herzegovina không gì khác hơn là khen thưởng vi phạm nhân quyền. Đại sứ của Thổ Nhĩ Kỳ tại Thụy Điển, Hakki Emre Yunt, cũng tuyên bố ông sẽ không tham dự buổi lễ.
Bộ trưởng ngoại giao của Albania, Gent Cakaj, đã chỉ thị cho đại sứ của mình tại Thụy Điển tẩy chay buổi lễ. Còn đại sứ của họ tại Mỹ, Vlora, gọi chiến thắng của Handke là một quyết định phi lý và đáng xấu hổ.
 |
| Bức tranh tường kỹ thuật số bên hông một trung tâm thương mại ở thành phố Sarajevo phản đối việc trao giải Nobel văn học cho Handke. Ảnh: Getty Images. |
Trong khi đó, các nhà báo đưa tin về cuộc chiến ở Bosnia đang phản đối chiến thắng của Handke bằng cách mô tả những gì họ thấy trong cuộc xung đột bằng cách sử dụng hashtag #BosniaWarJournalists.
"Tôi đã ở đó. Chúng ta đều biết ai là người có tội”, Amanpour - người thời trẻ đã bao quát và đưa tin cuộc chiến cho CNN - chia sẻ.
“Các đồng nghiệp của tôi đang phẫn nộ, vì vậy chúng tôi đăng tải hashtag về công việc của mình để nhắc nhở thế giới về những gì đã xảy ra ở đó”, cây bút phóng sự Janine di Giovanni nói.
Ông tiếp: “Tại Sarajevo, tôi đến nhà xác để đếm số người chết: Trẻ em, phụ nữ, binh lính, nỗi kinh hoàng của cuộc chiến bất công đó được phơi bày. Những gì mà các phóng viên chiến trường Bosnia như tôi thấy là những cuộc tấn công không ngừng vào dân thường. Diệt chủng. Hãy lên tiếng phản đối việc Handke nhận giải Nobel”.
Loạt nhà báo, biên tập viên từng trực tiếp tác nghiệp tại chiến trường Bosnia đã lên tiếng phản đối giải thưởng Nobel cho Peter Handke.
60.000 người kêu gọi thu hồi giải thưởng, Peter Handke giữ im lặng
Handke đã tuyên bố rằng người Hồi giáo đã tổ chức các vụ thảm sát của chính họ ở Sarajevo và sau đó đổ lỗi cho người Serb, đồng thời đặt ra nghi ngờ về vụ thảm sát hàng nghìn người Hồi giáo ở Srebrenica vào năm 1995. Trong một bài tiểu luận đăng báo năm 2006, ông viết: “Chúng ta hãy ngừng so sánh Slobodan Milosevic với Hitler và chúng ta đừng bao giờ sử dụng biểu thức cho các trại được cài đặt trong cuộc chiến là ‘trại tập trung’ của Nam Tư”.
Trước lễ trao giải, Nobel văn học năm nay đã vấp phải sự chỉ trích nặng nề từ phía các nhà văn, chính trị gia khi vinh danh Peter Handke. Một bản kiến nghị có chữ ký của gần 60.000 người kêu gọi ủy ban Nobel thu hồi giải thưởng.
Các nhà văn bao gồm những tên tuổi như Salman Rushdie và Hari Kunzru đã chỉ trích Ủy ban Nobel về việc trao giải thưởng cho Handke. Một bài báo trên tờ Theguardian cho rằng với trường hợp Peter Handke, tài năng văn chương đã đối nghịch với con người cá nhân.
 |
| Nhà văn Peter Handke. |
Trong một buổi họp báo gần đây, các nhà báo đặt những câu hỏi cho Peter Handke về sự ủng hộ của ông đối với chế độ diệt chủng của Slobodan Milosevic. Sau một khoảnh khắc lúng túng, Handke đã gạt đi những câu hỏi ấy: “Đây là một câu chuyện rất dài. Để kể câu chuyện này ở đây, tôi nghĩ không phải là thời điểm thích hợp”.
Trên một tờ báo Thụy Điển, một số thành viên Viện hàn lâm thừa nhận rằng Handke đã đưa ra những tuyên bố có tính "khiêu khích, không phù hợp và không rõ ràng về các vấn đề chính trị như bản dịch đăng trên BBC". Nhưng Viện hàn lâm nói họ đã không tìm thấy gì trong những tác phẩm mà Peter Handke viết liên quan đến các cuộc tấn công vào xã hội dân sự hoặc thiếu tôn trọng giá trị ngang nhau của mọi người.
Đây không phải là lần đầu tiên Handke vấp phải sự chỉ trích. Năm 2014, ông tới Na Uy khi giành giải thưởng Ibsen. Có nhiều cuộc biểu tình xảy ra khi Handke tới Nhà hát Quốc gia Oslo. Rất nhiều tiếng la hét “phát xít, phát xít”. Lúc ấy, Peter Handke đã rất muốn đối thoại với những quý bà, quý ông ở đấy nhưng họ không muốn đáp lại lời ông.
