Đây là những ý kiến đề xuất được đưa ra tại Hội thảo Sử dụng nhiên liệu sinh học - Giải pháp phát triển bền vững, do Bộ Công Thương tổ chức ngày 17/10.
Giảm giá bán để doanh nghiệp có lợi nhuận
Là một trong số 30 đầu mối cung cấp xăng E5 trong một thời gian dài, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Trần Ngọc Năm, cho rằng để tiêu thụ xăng E5 ổn định, Chính phủ cần giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc về chính sách thuế, phí, nhằm đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) đầu mối, cũng như của các nhà máy ethanol và cả của người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, giá ethanol phải cạnh tranh. Các DN đầu mối phải nghiêm túc triển khai. Việc bán xăng sinh học cũng là một trong những kiến nghị được lãnh đạo Petrolimex nêu ra tại hội nghị.
 |
| Nhiều doanh nghiệp đang muốn dừng bán xăng E5. Ảnh: TP |
Phải giảm giá bán xăng sinh học E5 thấp hơn giá bán xăng khoáng A92 từ 1.000 đồng đến 2.000 đồng/lít, cùng đó tạo cơ chế để bảo vệ người tiêu dùng, không để người tiêu dùng bị thiệt. DN xăng dầu có đủ lợi nhuận để hoạt động, khi đó mới có thể tính tới đẩy mạnh sử dụng xăng E5 trên thị trường.
Thẳng thắn đề cập đến những khó khăn đang gặp phải trong việc triển khai lộ trình bán xăng E5, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ngãi, ông Trần Phước Hiền, cho biết đến hết tháng 8/2017, trên địa bàn toàn TP.HCM có 240/533 cửa hàng xăng dầu tham gia phân phối xăng sinh học E5 (tỷ lệ 45%), với sản lượng tiêu thụ bình quân đạt 8.053 m3/tháng. Con số này chiếm 6,2% tổng sản lượng tiêu thụ xăng dầu trên địa bàn thành phố.
Tuy nhiên, đến nay sản lượng tiêu thụ xăng E5 đang có chiều hướng giảm do người tiêu dùng không chuyển qua tiêu dùng xăng sinh học E5.
Mức chênh lệch giá bán giữa xăng sinh học E5 và xăng khoáng A92 hiện quá thấp. Theo đại diện Sở Công Thương TP.HCM, chỉ ở mức 270 đồng/lít thực sự không hấp dẫn người tiêu dùng, trong bối cảnh vẫn còn tâm lý e ngại khi được giới thiệu và khuyến khích dùng thử.
Tuy nhiên, điều khiến cơ quan quản lý cảm thấy lo lắng chính là việc doanh thu của các cửa hàng kinh doanh xăng sinh học E5 đang rất thấp so với kinh doanh xăng khoáng A92, A95.
Sản lượng tiêu thụ chậm, tồn kho nhiều ngày, tỷ lệ hao hụt rất cao. Trong khi đó mức chiết khấu thấp không bù đắp được chi phí hoạt động của cửa hàng và ảnh hưởng đến lợi nhuận của DN, cũng là những thực tế mà nhiều DN, đại lý kinh doanh xăng dầu phải đối mặt.
“Đến nay, đã có một số DN có văn bản đề nghị Sở Công Thương TP.HCM về việc tạm ngưng kinh doanh xăng E5, do sản lượng bán ra rất thấp và mức chiết khấu không cao, không bù đắp được chi phí hoạt động của cửa hàng.
Cùng đó, mức chiết khấu xăng sinh học E5 không cao (1.000-1.600 đồng/lít) và thấp hơn so với xăng A92, A95 tới 280 đồng/lít, cũng khiến các DN kinh doanh xăng dầu không mặn mà chuyển đổi”, ông Hiền nói.
Ông Hiền cũng cho hay mức chênh lệch giá bán giữa xăng sinh học E5 và xăng A92 chỉ ở mức 230 đồng/lít, đang là rào cản trong việc thu hút người tiêu dùng sử dụng.
Lãnh đạo Sở Công Thương TP.HCM cũng cho rằng việc các nhà máy sản xuất nguyên liệu trong nước đang đóng cửa, hoạt động cầm chừng đã dẫn đến chi phí sản xuất ethanol cao, kéo theo giá thành xăng sinh học E5 cao. Ngoài ra, việc kinh doanh xăng sinh học E5 triển khai thực hiện thí điểm trên phạm vi 5 tỉnh, thành không đồng bộ và kịp thời cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc phân phối xăng sinh học E5.
Để việc triển khai bán xăng E5 hiệu quả, theo ông Hiền, cần có cơ chế hỗ trợ, chính sách giảm thuế, miễn thuế tiêu thụ đặc biệt, phí, thuế môi trường và tăng tỷ lệ chiết khấu hoa hồng 1.000-2.000 đồng/lít, mới tạo được yếu tố hấp dẫn, khuyến khích DN và người tiêu dùng tham gia phân phối, sử dụng.
Lo độc quyền, thiệt hại cho người tiêu dùng
Bày tỏ lo ngại người tiêu dùng thực tế không còn lựa chọn khi các cây xăng chỉ còn bán một loại xăng sinh học, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas), cho rằng sử dụng xăng khoáng không chỉ là thói quen mà còn là lòng tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm truyền thống này từ nhiều năm nay.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng chưa mặn mà với xăng sinh học, do vẫn còn nghi ngại sử dụng xăng sinh học có ảnh hưởng đến động cơ, máy móc, trong khi mức giá bán xăng E5 và A92 không chênh lệch nhiều.
“Trong bối cảnh hiểu biết về xăng sinh học của người tiêu dùng hạn chế, việc thay đổi thói quen sang sử dụng xăng E5 đang là thách thức. Trong điều kiện kinh tế thị trường, cần sử dụng biện pháp kinh tế để mức chênh lệch giữa giá bán lẻ xăng sinh học và xăng truyền thống phải đủ lớn, khi đó người tiêu dùng mới có phản ứng tích cực”, ông Hùng nói.
Chủ tịch Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, ông Lưu Quang Thái, cho rằng mấu chốt nhất của việc xăng E5 không đi vào được cuộc sống là do người dân và DN không thấy mức giá bán hấp dẫn.
Đưa ra nhiều ý kiến cảnh báo khác nhau xung quanh giá bán và khả năng phát triển của xăng sinh học, theo ông Thái, nếu giữ thuế nhập khẩu E100 ở mức 20% như hiện nay, thì các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học của Việt Nam có thể cạnh tranh được.
Tuy nhiên, nếu hạ thuế nhập khẩu xuống còn 10% hay 15% thì các nhà máy sản xuất của Việt Nam không cạnh tranh được với ethanol nhập khẩu. Vì vậy chỉ còn cách duy nhất là phải giữ thuế nhập khẩu ở mức 20%.
Cũng theo đại diện Hiệp hội Nhiên liệu sinh học Việt Nam, việc tuyên truyền hấp dẫn người tiêu dùng với lý do xăng E5 thấp hơn xăng khoáng như hiện nay là không đúng.
Với người tiêu dùng trả thêm tiền cho xăng sinh học cũng được, miễn là họ được sử dụng xăng chất lượng tốt hơn.
Còn ở khía cạnh quản lý, với số lượng 20 triệu lít xăng dầu tiêu thụ mỗi ngày, nếu giá xăng ethanol cao hơn giá xăng khoáng 100 đồng/lít, mức độ chênh lệch lên tới 2 tỷ đồng/ngày. Nếu giá bán ethanol cao hơn 500 đồng thì một ngày các DN có nguồn thu tới 10 tỷ đồng.
Số tiền này sau phân phối đầu tư lại cho nông dân, DN thì rất có lợi.
Trước những kiến nghị của DN, Vụ phó Vụ thị trường trong nước Nguyễn Lộc An cho hay thuế bảo vệ môi trường xăng E5 hiện tính theo cách khá cơ học: Xăng khoáng là 3.000 đồng; xăng sinh học là 2.850 đồng/lít.
Hiện Bộ Công Thương cũng nhận thấy có vấn đề trong cách tính thuế và đang kiến nghị sửa căn cứ trên tính ưu việt của xăng sinh học, chứ không nên cơ học theo tỷ lệ pha trộn như hiện nay.
