Nhận biết quan niệm sai về hen và tình trạng lạm dụng thuốc

Ngày hen toàn cầu năm nay cảnh báo những thách thức tồn tại lâu năm trong quản lý căn bệnh hô hấp phổ biến này.

Nỗ lực xóa bỏ ngộ nhận về hen

Ngày Hen toàn cầu 5/5 có chủ đề “Khám phá những quan niệm sai lầm về hen”. Qua đó, GINA (Chiến lược toàn cầu về chẩn đoán và điều trị hen phế quản) kêu gọi cộng đồng hành động nhằm giải quyết góc nhìn sai lệch về căn bệnh này. Đây cũng là lời nhắn nhủ: Cần dành cho bệnh nhân hen sự quan tâm hơn nữa, nhằm đảm bảo họ được điều trị và kiểm soát tốt tình trạng bệnh.

Những quan niệm sai lầm mà GINA nhấn mạnh gồm: Hen là bệnh của trẻ em, sẽ khỏi dần khi lớn lên; bệnh này truyền nhiễm; người mắc không nên tập thể dục; chỉ có thể kiểm soát bằng corticoid liều cao.

Trong khi đó, đơn vị này cũng chỉ ra sự thật rằng, bệnh hen có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi (trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành và người già). Bệnh không lây nhiễm, nhưng nhiễm trùng đường hô hấp do siêu vi (cảm lạnh và cúm) có thể gây ra cơn hen và thường liên quan đến dị ứng ở trẻ. Khi hen được kiểm soát tốt, người bệnh có thể tập thể dục, thậm chí tham gia các bộ môn thể thao đỉnh cao. Bệnh thường có thể kiểm soát bằng corticoid dạng hít liều thấp.

Nhận biết nguy cơ phụ thuộc thuốc

Thuốc cắt cơn là nhóm giãn phế quản tác dụng ngắn, được chỉ định để giảm nhanh các triệu chứng hen. Do vậy, đây không phải thuốc dùng điều trị bệnh mỗi ngày. Đặc biệt, việc sử dụng thuốc cắt cơn thường xuyên không giải quyết gốc rễ nền viêm của bệnh, đồng thời khiến các cơn hen cấp xuất hiện nhiều hơn.

Trước thói quen sử dụng thuốc cắt cơn thiếu kiểm soát của bệnh nhân, bài kiểm tra trực tuyến được Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y tế, cùng 3 hội chuyên ngành và AstraZeneca Việt Nam hợp tác xây dựng cho người bệnh tại Việt Nam.

Giao diện bài kiểm tra nhanh phụ thuộc thuốc cắt cơn.

Với 5 câu hỏi, bệnh nhân có thể đánh giá mức độ nguy cơ phụ thuộc thuốc cắt cơn. Bệnh nhân được khuyến khích chia sẻ kết quả với chuyên viên y tế để nhận tư vấn kịp thời, không dừng hoặc tự ý thay đổi liệu trình điều trị hen khi chưa có sự tư vấn và chỉ định từ bác sĩ.

Đó là nỗ lực mới của chương trình “Vì lá phổi khỏe” sau nhiều hoạt động nâng cao nhận thức về hen và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Gần đây, chương trình truyền thông “Bạn kiểm soát hen hay hen kiểm soát bạn” đề cao tầm quan trọng của việc giảm sự phụ thuộc vào thuốc cắt cơn.

Đại diện Cục Quản lý Khám chữa bệnh - Bộ Y tế, các hiệp hội chuyên ngành và AstraZeneca khởi động chương trình “Nâng cao nhận thức cộng đồng trong kiểm soát hen”.

PGS. TS. BS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Hội Hen - Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng TP.HCM, nhận định: “Chỉ sử dụng thuốc cắt cơn mà không dùng thuốc ngừa sẽ dẫn đến các hệ lụy đáng tiếc. Vì vậy, người bệnh và cộng đồng cần chủ động tìm hiểu thông tin từ các nguồn chính thống, như trang vilaphoikhoe.kcb.vn hoặc trang fanpage ‘Vì lá phổi khỏe’ để kiểm soát hen tốt hơn và phòng ngừa những hệ quả không đáng có”.