Hàng nghìn người dùng Internet ở Nam Phi không đủ khả năng mua băng thông rộng vào ban ngày. Họ sử dụng các gói Internet trả trước, chỉ cho phép truy cập mạng vào ban đêm.
Theo các chuyên gia, điều này khiến học sinh và người lao động thuộc các hộ gia đình có thu nhập thấp phải thức khuya, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Thức dậy lúc nửa đêm để học
Anele Mudau, một người bán thịt 44 tuổi ở Johannesburg, ngủ vào buổi chiều và thức dậy lúc nửa đêm để tham gia các khóa học trực tuyến về kiến thức tài chính, cũng như giúp 2 đứa con của mình làm bài tập về nhà.
Giờ sinh hoạt bất thường của gia đình ông không phải do lối sống mà vì vấn đề tài chính. Mudau đang tận dụng "giờ hạnh phúc" trực tuyến do Vodacom cung cấp. Từ nửa đêm đến 5h sáng, chi phí truy cập Internet trên mỗi MB thấp hơn 60% so với ban ngày.
"Nó đang nuốt chửng cuộc sống gia đình, sức khỏe của tôi", Mudau nói với Rest of World. Ông thường xuyên bị chứng đau nửa đầu do thức khuya.
Mudau là một trong số hàng nghìn người dùng Internet ở Nam Phi không đủ khả năng mua băng thông rộng vào ban ngày và sử dụng các gói Internet trả trước cho phép họ truy cập mạng vào ban đêm, ngoài giờ cao điểm.
 |
| Việc học tập trực tuyến gặp khó khăn hơn khi chi phí truy cập Internet ban ngày quá cao. Ảnh: UNICEF. |
Các nhà cung cấp băng thông rộng di động hàng đầu ở Nam Phi, bao gồm MTN, Vodacom, Cell C và Telkom Mobile, đưa ra các gói cước dành riêng cho truy cập ban đêm có tên gọi hoa mỹ như "Night Surfer", "Night Express" hoặc "Night Owl".
Đôi khi chúng có mức giá rất thấp, chẳng hạn như dịch vụ của Cell C, nhà mạng lớn thứ 3 tại Nam Phi, chỉ khoảng 1,47 USD/GB.
Hậu quả nghiêm trọng
Việc thúc đẩy mọi người sử dụng Internet qua đêm có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng và sự cố khó lường.
Trộm nhà là hình thức tội phạm phổ biến nhất ở Nam Phi. Nhiều vụ đột nhập xảy ra vào ban đêm. Theo Cơ quan thống kê Nam Phi, 983.000 hộ gia đình đã bị ảnh hưởng bởi các vụ trộm giai đoạn 2021-2022.
"Lướt web giá rẻ vào 'giờ vui vẻ' lúc nửa đêm sẽ báo hiệu cho những tên cướp cầm súng rình mò rằng có router, laptop và một số đồ vật có giá trị trong ngôi nhà này", Pela Xolile, người sáng lập Tembisa Better Streets Initiative - tổ chức ủng hộ Internet miễn phí ở Tembisa, nói với Rest of World.
Tiến sĩ Stanley Samusodza, một chuyên gia y tế công cộng làm việc tại các quốc gia Nam Phi, cho rằng những gói dịch vụ này khiến học sinh và người lao động từ các hộ gia đình có thu nhập thấp phải thức khuya, có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
"Hiện nay, chúng ta biết Nam Phi là một trong những nước có tỷ lệ béo phì tăng nhanh nhất thế giới. Tình trạng thiếu ngủ góp phần gây ra bệnh béo phì. Internet lúc nửa đêm là không phù hợp. Từ góc độ y tế, không phải là hoạt động lành mạnh. Nó mang đến đủ thứ rắc rối khi thức khuya để lướt Internet", Samusodza cho biết.
Nghiên cứu chỉ ra rằng ngủ không đủ giấc vào ban đêm có thể khiến học sinh không thể tập trung hoàn toàn vào việc học vào ban ngày, đồng thời dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng về sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao.
Bất bình đẳng trong tiếp cận Internet
Theo một nghiên cứu được World Bank công bố vào năm 2022, Nam Phi thuộc nhóm đầu danh sách 164 quốc gia trong cơ sở dữ liệu nghèo đói toàn cầu. Tổ chức này cũng tuyên bố Nam Phi là quốc gia bất bình đẳng nhất về tài chính.
 |
| Giá cước Internet băng thông rộng ở Nam Phi cao hơn các quốc gia lân cận. Ảnh: Reuters. |
Sự bất bình đẳng thể hiện rõ ràng trong việc truy cập Internet. Mặc dù hơn một nửa dân số có smartphone, hầu hết người dùng không đủ khả năng chi trả cho các gói dữ liệu.
Vào năm 2016, cư dân trên khắp Nam Phi yêu cầu các tập đoàn cung cấp băng thông rộng di động giảm giá Internet thông qua các cuộc biểu tình trực tuyến quy mô lớn với hashtag #DataMustFall.
Vodacom, một trong những mạng di động lớn nhất của Nam Phi, đã nhượng bộ và giảm giá tối đa 30%. Tuy nhiên, truy cập Internet ở nước này vẫn đắt hơn các quốc gia láng giềng như Zambia và Angola. Ở Zambia, 1 GB dữ liệu bán lẻ với giá trung bình là 1,31 USD, so với hơn 2,67 USD tại Nam Phi.
Vào năm 2022, Cơ quan truyền thông độc lập của Nam Phi (ICASA), tổ chức quản lý viễn thông và phát thanh truyền hình, cho biết đang nghiên cứu các biện pháp để giảm chi phí băng thông rộng cho người dân, bao gồm cả việc sửa đổi luật hiện hành, đảm bảo gói dữ liệu đã mua, sử dụng hoặc chưa sử dụng, sẽ không bị hết hạn trong vòng 6 tháng.
Cell C cung cấp cho khách hàng dữ liệu bổ sung miễn phí tối đa 500 MB trong khoảng thời gian từ 1h sáng đến 7h sáng nếu kết nối ban ngày bị ảnh hưởng do mất điện.
Nhà giàu cũng phải thức khuya
Hiện tượng "giờ hạnh phúc" cũng đang lan sang những người Nam Phi giàu có hơn. Cắt điện luân phiên khiến các gia đình và văn phòng phải chịu cảnh mất điện hàng giờ mỗi ngày.
 |
| Người dân Nam Phi thường xuyên chịu cảnh mất điện. Ảnh: Bloomberg. |
Percy Mokgadji, một nhân viên địa phương ở Boksburg, cách Johannesburg khoảng 32 km về phía đông, bắt đầu sử dụng Internet vào ban đêm, mặc dù không "nghèo đến cùng cực".
"Tôi có đủ khả năng chi trả cho bất kỳ gói Internet nào, nhưng tôi cũng chờ đợi những giờ khuyến mãi Internet lúc nửa đêm. Lúc đó nguồn điện được cung cấp đầy đủ, bộ router Wi-Fi hoạt động ổn định và tín hiệu tốt hơn", Mokgadji nói với Rest of World.
Chính phủ Nam Phi thảo luận về kế hoạch cung cấp cho mỗi hộ gia đình 10 GB dữ liệu miễn phí hàng tháng. Thông tin chi tiết về thời gian thực hiện chưa được xác định.
Đâu năm ngoái, chính phủ nước này công bố chương trình National Infrastructure Plan 2050 và lấy ý kiến rộng rãi. Mục tiêu chính của kế hoạch là đảm bảo rằng băng thông rộng cơ bản miễn phí, tốc độ cao và "có thể truy cập toàn cầu" ở tất cả cộng đồng của Nam Phi vào năm 2023–2024.
Ngoài ra, phiên đấu giá phổ tần vô tuyến trị giá gần 1 tỷ USD vào năm 2022 sẽ giúp mở rộng vùng phủ sóng 5G và cũng có thể làm giảm giá cước truy cập Internet. Hiện có một số dự án cộng đồng thử nghiệm cung cấp kết nối Wi-Fi tốc độ cao cho các hộ gia đình với giá 0,29 USD/ngày.
Những chiếc bẫy vô hình trên mạng xã hội
Cuốn sách Vũ trụ kĩ thuật số của giáo sư Kim Sang Kyun đã đi sâu phân tích, mổ xẻ một cách tường tận, những tác động các thiết bị thông minh, thế giới ảo và mạng xã hội trong cuộc sống hiện đại.
