Khi John Rockhold rút phải số 12 trong đợt xổ số tuyển quân năm 1971, tuổi thiếu niên của ông ở thung lũng San Fernando, California đã thay đổi mãi mãi. Vì muốn tránh phải vào lục quân, ông đăng ký gia nhập hải quân ngay sau khi tốt nghiệp trường trung học Granada Hills.
Từ lúc còn là một sĩ quan cấp thấp khi mới nhập ngũ, ông đã có nhiều tháng lái những tàu thủy để thả các đặc nhiệm SEAL vào buổi tối xuống các khu vực ở bờ biển Việt Nam.
 |
John Rockhold trên đường Lê Duẩn ở quận 1, ông đã sinh sống và làm việc ở Việt Nam từ năm 1995. Ảnh: LA Times. |
Rủ cả mẹ đến sống cùng
Theo bài viết của Los Angeles Times, hơn 58.000 binh sĩ Mỹ đã thiệt mạng trong cuộc chiến, và kể từ khi nó kết thúc vào năm 1975, một số lượng lớn các cựu chiến binh đã tìm cách quay lại miền đất này, để tìm kiếm sự thấu hiểu, sự tha thứ hay sự hòa giải. Nhưng giờ đây, một số đang đến vì những lý do có phần "thường" hơn: nhà ở giá rẻ, chi phí chăm sóc y tế thấp và mức sống ngày càng tăng.
Sau khi kết thúc binh nghiệp, ông Rockhold làm việc như một nhà thầu quốc phòng, hoạt động chủ yếu ở châu Phi. Ông trở lại Việt Nam vào năm 1992 để làm việc trong một chương trình trợ giúp người tị nạn. Ông quyết định định cư ở đây vào năm 1995, cùng năm mà Mỹ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ.
Ông cũng đã lập gia đình với một người vợ Việt Nam vào năm 2009.
Rockhold thích ở Việt Nam tới mức đã thuyết phục mẹ của ông rời Santa Maria ở bang California và đến sống cùng ông vào năm 2009.
"Bà ấy đến vì đám cưới, và quyết định ở lại", Rockhold chia sẻ với nụ cười trên môi. Mẹ của ông sống tại Việt Nam cho tới khi bà qua đời vào năm 2015 ở tuổi 94.
Rockhold, năm nay 66 tuổi, vẫn nằm trong ban giám đốc của một số công ty, và đang nuôi 2 đứa con, 10 tuổi và 9 tuổi cùng với vợ của mình là bà Viet Nga.
Hai đứa trẻ được sinh ra bằng phương pháp đẻ mổ, bao gồm cả 4 ngày nằm viện, với chi phí tổng cộng hết 1.200 USD, ít hơn rất nhiều so với giá cho phẫu thuật tương tự ở Mỹ.
Cả gia đình sống trong một căn hộ chung cư nằm trên tầng 20, nhìn ra sông Sài Gòn và thành phố đang phát triển nhanh chóng bên dưới. Họ mua căn hộ 4 phòng ngủ, 3 phòng tắm, rộng 170 m2 và có mái hiên riêng với giá khoảng 250.000 USD vào năm 2011.
Sự phát triển vượt bậc ở Việt Nam và các nước láng giềng Đông Nam Á khác đã tạo ra những câu chuyện mà không ai có thể tưởng tượng trong quá khứ: những người già thuộc thế hệ boomer (sinh từ năm 1946 đến 1964) ở Mỹ đang có một lối sống gợi nhớ đến Florida, Nevada hay Arizona, nhưng là ở Việt Nam.
 |
Nhiều người Mỹ quyết định nghỉ hưu ở Việt Nam vì sự phát triển nhanh chóng trong những năm qua đã khiến mức sống được cải thiện. Ảnh: Getty. |
Chi phí hàng tháng ở đây hiếm khi vượt quá 2.000 USD, thậm chí là để sống trong một căn hộ lớn như của Rockhold, bao gồm cả việc thuê đầu bếp và người lau dọn.
Những người hàng xóm cũng rất thân thiện. Phần lớn người Việt Nam được sinh ra sau khi cuộc chiến kết thúc năm 1975 và Rockhold chia sẻ ông hiếm khi gặp phải sự phẫn nộ, ngay cả khi kể về quá khứ cựu chiến binh của mình.
"Người Việt đối xử với tôi rất tốt"
Đại đa số cư dân trong tòa nhà chung cư của ông là thành viên tầng lớp trung lưu đô thị đang phát triển ở Việt Nam, nhiều người làm việc trong chính phủ hoặc ngành giáo dục, và có đủ khả năng đi du lịch ở nước ngoài. Rockhold ước tính không quá 1/5 cư dân trong tòa nhà 25 tầng là người nước ngoài.
"Người Việt Nam đối xử với tôi rất tốt, đặc biệt là so với chính những người đồng hương của tôi sau khi tôi trở về từ cuộc chiến", cựu binh Mỹ chia sẻ trong một quán cà phê gần đó, nơi cũng có một nhà hàng và rạp chiếu phim bên cạnh.
Không nghỉ hưu hoàn toàn, Rockhold giữ cho bản thân bận rộn bằng cách giúp Việt Nam nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng, và tham gia vào một tổ chức từ thiện cung cấp năng lượng mặt trời cho các hộ gia đình có thu nhập thấp.
Trang trại gia đình của vợ ông nằm cách nơi ông từng chiến đấu chỉ 45 phút lái xe. "Tôi không bao giờ nghĩ rằng 30 năm sau tôi sẽ sở hữu một phần của Việt Nam", Rockhold mỉm cười.
Việt Nam đã nới lỏng các chính sách thị thực để thu hút những người nước ngoài đã về hưu như Rockhold, cùng với tài khoản của họ. Địa chính trị cũng giải thích một phần cho những gì diễn ra: Việt Nam được hưởng lợi từ sự bùng nổ kinh tế.
Bên cạnh đó, cộng đồng người nước ngoài cũng coi Việt Nam là quốc gia hiếu khách. Thành phố Hồ Chí Minh có sự hấp dẫn của một đô thị quốc tế.
Không có số liệu rõ ràng về số người Mỹ về hưu đang sống tại Việt Nam. Những cuộc phỏng vấn của Los Angeles Times cho thấy một số đang ở đây với thị thực du lịch một năm, những người khác cho biết sẽ chỉ ở đây một đến hai năm, nhưng cũng có những người đã có thể ở lại lâu dài sau khi cưới một công dân Việt Nam, giống như Rockhold đã làm.
 |
Nhiều người nước ngoài đơn giản là cảm thấy dễ hòa nhập với cuộc sống ở thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: New York Times. |
Ông Frederick R. Burke, một luật sư của hãng luật Baker McKenzie, người có nhiều quen biết với cộng đồng người Mỹ ở đây, nhận định về cộng đồng cựu binh đang sống ở Việt Nam: "Họ muốn đến để hòa giải. Thường thì họ sẽ lập gia đình với một phụ nữ Việt Nam, và những phúc lợi hay lương hưu cựu chiến binh của họ có giá trị nhiều hơn ở đây so với ở Los Angeles".
Ông Rockhold cũng cho biết chất lượng chăm sóc y tế ở Việt Nam đã được cải thiện rất nhiều.
"Chi phí sinh sống thật sự rất thấp", Rockhold nói.
