Alibaba đang trong giai đoạn chuyển giao quyền lực lớn nhất trong lịch sử 24 năm của mình sau khi công bố chủ tịch và giám đốc điều hành mới thay thế Daniel Zhang.
Theo đó, Joseph Tsai, từng giữ vị trí Phó chủ tịch điều hành Alibaba, sẽ trở thành Chủ tịch. Trong khi đó, vị trí Giám đốc điều hành sẽ do Eddie Yong, cựu Giám đốc điều hành thương mại điện tử đảm nhiệm.
Eddie Yong có tên trong danh sách những người đồng sáng lập Alibaba, nhưng lại là một nhân vật bí ẩn ngay cả đối với một số nhân viên lâu năm của gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc.
Bản sao của Jack Ma
Theo Bloomberg, việc bổ nhiệm Eddie Yong thay thế Daniel Zhang khiến những người trong cuộc ngạc nhiên, mặc dù kỹ sư khoa học máy tính 48 tuổi này đã làm việc với Jack Ma từ những ngày đầu tiên của Alibaba.
 |
| Joseph Tsai, từng giữ vị trí Phó chủ tịch điều hành Alibaba, sẽ trở thành Chủ tịch, trong khi vị trí Giám đốc điều hành sẽ do Eddie Yong, cựu Giám đốc điều hành thương mại điện tử đảm nhiệm. Ảnh: Reuters. |
Thậm chí, các nhân viên cho biết họ đã phải sử dụng mạng nội bộ của công ty và các hồ sơ công khai khác để tìm hiểu thêm về vị sếp mới có vẻ ngoài điềm tĩnh này.
Khi Yong tự thành lập công ty cách đây 8 năm, ông cũng chưa từng rời xa tầm mắt của Jack Ma. Văn phòng quỹ đầu tư của Yong tại trung tâm Hàng Châu chỉ cách nơi Jack Ma tập thái cực quyền vài bước chân.
Bên cạnh đó, Yong hiện giữ chức Chủ tịch Taobao và Tmall, hai công ty nằm trong hệ sinh thái của Alibaba. “Jack và Eddie có mối quan hệ thân thiết và đáng tin cậy", một cựu giám đốc Alibaba tiết lộ với Financial Times.
Giờ đây, gần 2 thập kỷ sau khi thành lập Alibaba, Yong đứng trước bài toán khó về sựu phân tách của đế chế công nghệ mà ông cùng với Jack Ma và 16 người khác đã xây dựng.
Alibaba đang ở thế phải đánh cược bằng cách thu hẹp quy mô và quay trở lại với thương mại điện tử. Mục tiêu của gã khổng lồ này không gì khác ngoài lấy lại thị phần đã bị các nền tảng trực tuyến mới nổi như Pinduoduo và Douyin của ByteDance chiếm lĩnh.
Mới đây, Alibaba đã công bố kế hoạch tái cấu trúc toàn bộ công ty. Trọng tâm của quá trình tái cấu trúc này là chia tách đế chế trị giá 220 tỷ USD thành 6 công ty phụ trách các mảng kinh doanh riêng biệt, bao gồm thương mại điện tử, truyền thông và đám mây...
Trong đó, mỗi đơn vị sẽ lên kế hoạch huy động vốn hoặc IPO vào thời điểm thích hợp.
Theo nguồn tin của Financial Times, Jack Ma tuy không có vị trí chính thức tại Alibaba nhưng vẫn sẽ là người tham gia vào kế hoạch này.
“Eddie và Jack Ma thực sự là mối quan hệ cộng sinh. Eddie ngưỡng mộ những ý tưởng, triết lý của Jack Ma và cũng rất xuất sắc trong việc thực hiện tầm nhìn người thầy của mình”, một nhân viên lâu năm của Alibaba cho biết.
 |
| Eddie Yong được xem như lựa chọn hợp lý để tiếp nối tầm nhìn của Jack Ma tại Alibaba. Ảnh: Bloomberg. |
Tác giả Duncan Clark của cuốn Alibaba: The House That Jack Ma Built cho rằng người sáng lập Alibaba đang ở tình thế không thể trở lại công ty sau bài phát biểu hồi năm 2020.
Khi đó, tỷ phú Jack Ma chỉ trích dữ dội hệ thống tài chính Trung Quốc và gọi các ngân hàng là "tiệm cầm đồ", bởi nhà băng đòi tài sản thế chấp thay vì sử dụng dữ liệu và công cụ công nghệ cao để đánh giá rủi ro tín dụng.
Do đó, việc chọn một người cộng sự có chung ý tưởng như Yong là điều hợp lý.
"Cha đẻ Alipay"
Sau khi tốt nghiệp đại học năm 1996, Yong gia nhập startup China Pages của Ma với tư cách là một trong những nhà phát triển đầu tiên của công ty chuyên về dịch vụ trên Internet này.
“Jack Ma nói với tôi về định hướng kinh doanh và tầm nhìn của ông ấy. Tôi thấy ông ấy hóm hỉnh nhưng cũng là người biết cách truyền cảm hứng, hài hước và cách ăn nói rất lôi cuốn”, Wu nói trong một cuộc phỏng vấn tại Đại học Thanh Hoa.
 |
| Ngay sau khi tốt nghiệp đại học, Yong đã đi theo Jack Ma ở mọi nơi trên thế giới. Ảnh: Reuters. |
Tuy nhiên, Jack Ma đã đi quá sớm, giữa thời điểm mà máy tính còn là thứ kém phổ biến trong các hộ gia đình Trung Quốc. China Pages thất bại, điều này gần như có thể đoán trước, và được China Telecom mua lại.
Sau thất bại này, Ma đưa một số người trong nhóm lên Bắc Kinh để điều hành một trang web cho bộ thương mại Trung Quốc.
“Chúng tôi đã chọn các thành viên trong nhóm và Yong quyết định đi cùng với Jack. Cậu ấy rất chăm chỉ. Có thời điểm chúng tôi nhập một số máy trạm và máy chủ về nhưng toàn bộ sách hướng dẫn đều viết bằng tiếng Anh. Kỹ năng tiếng Anh của Yong không tốt lắm, nhưng cậu ấy đã nghiên cứu kỹ những cuốn sách hướng dẫn đó, tra trong từ điển để có thể lắp ráp các mảnh lại với nhau”, He Yibing, đồng sáng lập của China Pages nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times.
Sau khi Jack Ma rời Bắc Kinh, Yong là một trong 18 người đồng sáng lập có mặt ở căn hộ tại Hàng Châu vào năm 1999 để thành lập Alibaba.
Vài năm sau, Yong được Jack Ma giao cho phụ trách phát triển Alimama, một công cụ quảng cáo có nhiệm vụ kiếm tiền cho các doanh nghiệp thương mại điện tử của Alibaba. Một số nhân viên cho biết thời gian làm việc ở đó là lúc biệt danh Mama Wu ra đời.
“Một phần biệt danh này đến từ việc thành lập Alimama. Tuy nhiên, đó cũng là do Mama Wu luôn quan tâm đến chúng tôi, sửa lỗi hoặc tìm kiến trúc mới. Anh ấy luôn tìm ra cách để sắp xếp nó”, một cựu thành viên trong nhóm phát triển Alimama tiết lộ.
Tên tuổi của Yong sau đó gắn liền với quá trình phát triển Taobao, biến ứng dụng này nhanh chóng trở thành một phần quan trọng trong thói quen mua sắm hàng ngày của người tiêu dùng Trung Quốc.
 |
| Tên tuổi của Yong gắn liền với hai ứng dụng nổi tiếng ở Trung Quốc là Taobao và Alipay. Ảnh: Bloomberg. |
Sau khi Alibaba niêm yết tại New York,Yong trở thành trợ lý đặc biệt của Jack Ma. Những người thân cận với cả hai cho biết đã từng có thời gian Yong đi theo Jack Ma ở khắp mọi nơi.
Khi Alibaba ngày càng phát triển, vai trò của Yong tại gã khổng lồ thương mại điện tử cũng tăng theo. Năm 2004, ông tiếp tục gây tiếng vang với Alipay - dịch vụ thanh toán trực tuyến được mô phỏng theo PayPal thành công vang dội tại Trung Quốc.
Công nghệ này trở nên có giá đến mức vào năm 2011, Jack Ma đã tách hẳn Alipay để tạo ra nền tảng Ant Group - động thái bị các cổ đông lớn như Yahoo hay SoftBank phản đối kịch liệt vào thời điểm đó vì cho rằng tập đoàn đã mất đi một tài sản quan trọng.
“Eddie là một người trong cuộc được đánh giá cao với khả năng giao dịch đã được khẳng định. Đó có lẽ là điều mà Alibaba cần vào lúc này. Wu có thể sẽ đảm nhận vai trò mới mà không gặp bất kỳ xáo trộn nào, nhưng nên nhớ ông ấy cũng là một kiểu CEO dè dặt hơn so với Jack Ma huyền thoại”, Brock Silvers, giám đốc đầu tư của Kaiyuan Capital nhận xét.
Những câu chuyện ít được biết về tỷ phú công nghệ
Tủ sách Công nghệ đem đến cho độc giả những cuốn sách hay nhất, đúc kết hàng trăm giờ chia sẻ của Steve Jobs, Elon Musk và những người liên quan. Chúng chứa đựng những câu chuyện công nghệ thú vị, ít khi được bật mí.
