 |
| Tổng thống Obama cùng nhiều quan chức cấp cao Mỹ theo dõi diễn biến cuộc đột kích hang ổ trùm khủng bố tại thị trấn Abbottabad, Pakistan, tháng 5/2011. Ảnh: White House |
Sau khi đặc nhiệm SEAL của Mỹ tiêu diệt thành công Osama bin Laden hồi đầu tháng 5/2011, Nhà Trắng tung bức ảnh các quan chức cấp cao Mỹ đang xem cuộc đột kích trùm khủng bố qua màn hình ở Phòng Tình huống tại Nhà Trắng.
Đứng ngoài khung hình của bức ảnh nổi tiếng đó là một chuyên gia phân tích hàng đầu của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA). Ông đóng vai trò quan trọng trong việc truy lùng bin Laden gần một thập kỷ.
Chuyên gia phân tích này giám sát tất cả manh mối dẫn tới việc lần ra nơi ẩn náu của bin Laden tại thị trấn Abbottabad, Pakistan. Ông là một trong những tiếng nói đáng tin cậy nhất khẳng định với Tổng thống Barack Obama rằng, bin Laden có thể ẩn sau các bức tường của ngôi nhà tại thị trấn Abbottabad.
Đặc vụ bí ẩn
Tuy nhiên, theo Daily Mail, CIA không cho phép đăng tên đầy đủ của nhà phân tích cũng như chi tiết về lai lịch vì lo ngại ông sẽ trở thành mục tiêu trả thù. Người hùng trong chiến dịch tiêu diệt bin Laden chỉ được biết đến với cái tên ngắn gọn là John, theo tên đệm của ông.
John là một trong hàng trăm người gia nhập Trung tâm Chống khủng bố của CIA sau cuộc tấn công kinh hoàng ngày 11/9/2001. Ông cũng từng là nhân vật có nhiều kinh nghiệm trong Phòng phụ trách địa bàn Nga và khu vực Balkan của CIA.
Từ năm 2003, khi gia nhập Trung tâm chống khủng bố, cho đến năm 2005, John đóng vai trò hàng đầu trong hàng loạt vụ bắt giữ nghi phạm khủng bố như Abu Zubaydah, Abd al-Nashiri, Khalid Sheik Mohammed, Ramzi bin Alshib, Hambali và Faraj al-Libi. Tuy nhiên, những kẻ này đều không thể sánh với bin Laden về độ nguy hiểm.
John McLaughlin, Phó giám đốc CIA, thường nhận bản tóm tắt từ John vào mỗi buổi sáng sau cuộc tấn công năm 2001, cho biết: "Anh ấy có thể cung cấp cho bạn nhiều thông tin hơn những bản tóm tắt này".
John luôn tập trung nghiên cứu mọi ngóc ngách trong đời sống cá nhân của bin Laden để lần tìm manh mối. Ông ta sống thế nào khi ẩn náu tại Sudan? Những ai vây quanh trùm khủng bố khi sống tại Afghanistan? Hay bin Laden trông thế nào sau nhiều năm từ sau vụ 11/9?
CIA có danh sách những kẻ có liên quan tới bin Laden. “Hãy tiếp tục lần theo danh sách đó. Ông ta ở đâu, chúng ta sẽ tới đó”, một quan chức tình báo cấp cao nhớ lại lời John nói.
Lần theo dấu vết
 |
| Người đàn ông (mũi tên chỉ vào) trong hình được cho là John - nhà phân tích của CIA. Ảnh: White House |
John dần thăng cấp trong Trung tâm chống khủng bố của CIA. Nhưng nhờ kinh nghiệm gần như vô song trong chiến dịch truy tìm bin Laden nên tầm ảnh hưởng của người đàn ông này thường vượt quá cấp bậc. Thậm chí John trở thành người luôn khiến cấp trên phải lắng nghe.
Trong quá trình lần theo dấu vết bin Laden, John cũng thúc đẩy CIA mở rộng phạm vi tấn công các mục tiêu bằng máy bay không người lái Predator vào sâu lãnh thổ Pakistan. Theo John, số lượng người phương Tây được đào tạo trong các trại khủng bố ở Pakistan ngày càng tăng và có thể gây họa trên đất Mỹ.
John đệ trình phân tích cho giám đốc CIA lúc đó là Michael Hayden. Hayden đã đề đạt bản phân tích lên Tổng thống George W. Bush. Trong những tháng cuối cùng trong nhiệm kỳ của Bush, CIA bắt đầu điều Predator vào sâu lãnh thổ Pakistan. Trong giai đoạn Obama nắm quyền, chiến thuật này vẫn được duy trì và tăng tốc. Các vụ tấn công đã tiêu diệt nhân vật số 3 của al-Qaeda là Mustafa Abu al-Yazid và thủ lĩnh Taliban tại Pakistan Baitullah Mehsud.
Năm 2007, CIA nhận diện được Abu Ahmed al-Kuwaiti, kẻ đưa tin cho al-Qaeda. Việc tìm ra tung tích al-Kuwaiti có thể giúp CIA tiêu diệt bin Laden. Sau 3 năm lần theo đầu mối này, tháng 8/2010, Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ tin rằng, Kuwaiti đang ở một nơi nào đó tại ngoại ô Islamabad, thủ đô của Pakistan.
Theo phán đoán của John, lúc bấy giờ là phó phòng phụ trách 2 địa bàn Pakistan và Afghanistan, săn lùng al-Kuwaiti sẽ quyết định thành công của việc tìm ra nơi ẩn náu của bin Laden. Tháng 9/2010, John trình văn bản mang tên "Cuộc giải phẫu một thủ lĩnh" tới những quan chức liên quan. Nó trở thành chủ đề nóng bên trong trụ sở của CIA và thu hút sự quan tâm của giám đốc cơ quan này là Leon Panetta.
40 phút quyết định
 |
| Căn nhà 3 tầng tại thị trấn Abbottabad là nơi trùm khủng bin Laden bị tiêu diệt. Ảnh: Telegraph |
Quá trình lần theo dấu vết al-Kuwaiti đã đưa CIA đến khu nhà có tường bao rất cao tại thị trấn Abbottabad. Dựa trên những phân tích trước đây về nơi ẩn náu của bin Laden, John nhận định trùm khủng bố có thể ở Abbottabad cùng với những người đưa tin thân tín và người thân, đồng thời không sử dụng điện thoại hay kết nối Internet. Ngay lập tức, giám đốc Panetta thận trọng báo cáo manh mối về bin Laden tại Abbottabad với Tổng thống Obama.
Chính phủ Mỹ tìm mọi cách để tìm ra danh tính của nhân vật ở trong căn nhà 3 tầng đó. Họ theo dõi và chờ đợi nhưng mọi thông tin thu được đều không chắc chắn. Ảnh vệ tinh cũng chỉ chụp được một người đàn ông cao lớn đi lại trong khu nhà, nhưng không bao giờ thấy rõ mặt.
Tháng 2/2011, John nói với Panetta rằng, đây có thể là cơ hội tốt nhất để tóm cổ bin Laden và họ cần chớp thời cơ. Giám đốc CIA đồng ý với quan điểm của John và báo cáo chúng lên Tổng thống Obama.
Từ thời điểm này, Panetta đã tổ chức các cuộc họp thường kỳ với nhóm săn lùng bin Laden. Trong các cuộc tranh luận, John luôn khẳng định 80% rằng, bin Laden đang ẩn nấp trong khu nhà ở Abbottabad.
Tháng 4, ông Obama quyết định cử nhóm đặc nhiệm SEAL của hải quân tới Abbottabad để thực hiện cuộc tấn công vào khu nhà kiên cố đó.
Đầu tháng 5, khoảng 40 phút nghẹt thở sau khi đặc nhiệm SEAL đổ bộ vào Abbottabad, các quan chức Mỹ trong Phòng Tình huống nhận tin trùm khủng bố bin Laden đã chết. John và các cộng sự đã đưa ra những phân tích và phán đoán chính xác, dù thông tin là không đầy đủ.
Hai ngày sau khi bin Laden bị tiêu diệt, John tháp tùng Giám đốc CIA Panetta tới trụ sở Quốc hội Mỹ. Ủy ban Tình báo của Thượng viện muốn nghe báo cáo đầy đủ về chiến dịch tiêu diệt bin Laden tại Pakistan. Khi ấy, Panetta lần đầu đề cập tới John, người rong ruổi tìm dấu vết của trùm khủng bố qua 4 đời giám đốc CIA.
