Khoảng 4,5 triệu người Nhật Bản tuổi từ 35 đến 54 đang sống cùng cha mẹ.
Hiện tượng xuất hiện cách đây 2 thập kỷ khi những người trẻ tuổi bắt đầu ăn bám cha mẹ và không lo nghĩ cho cuộc sống.
Khi còn trẻ, Hiromi Tanaka từng hát bè cho các nhóm nhạc pop. Bà theo đuổi chủ nghĩa lạc quan và tin rằng mọi thứ sẽ tự tốt lên.
"Tôi từng sống bấp bênh và nghĩ rằng bằng cách nào đó mọi chuyện rồi sẽ ổn", Tanaka nói với Reuters khi ngồi trước cây đàn piano trong căn phòng nhỏ của mình. Bà sống trong căn nhà cũ nối liền với ngôi nhà của người mẹ già.
Tanaka, 54 tuổi, sống dựa vào việc dạy hát cho số học sinh ngày càng ít ỏi và tiền trợ cấp của mẹ. Bà không có kế hoạch khi về hưu và đã sử dụng hết tiền tiết kiệm của bản thân.
"Cha tôi qua đời năm ngoái nên thu nhập từ lương hưu đã giảm đi một nửa", bà nói. "Nếu mọi thứ cứ tiếp tục như thế này, mẹ con tôi không biết phải sống ra sao".
Tanaka nằm trong số những người "độc thân suốt đời" đang ngày càng tăng ở Nhật. Theo số liệu được công bố trong tháng 4, trong số những người ở độ tuổi 50, 1/4 số nam giới và 1/7 số phụ nữ không lập gia đình. Con số này đã đạt kỷ lục vào năm 2015.
Tương lai đổ vỡ
Theo một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Thống kê và Đào tạo, khoảng 4,5 triệu người Nhật Bản tuổi từ 35 đến 54 đang sống cùng cha mẹ. Hiện tượng này đã xuất hiện cách đây 2 thập kỷ khi những người trẻ tuổi bắt đầu ăn bám cha mẹ và không lo nghĩ cho cuộc sống.
Hiện tại, không có lương hưu hay tiền tiết kiệm, những người ở tuổi trung niên này sẽ gây thêm gánh nặng cho hệ thống phúc lợi xã hội đang chịu áp lực bởi dân số già và lực lượng lao động bị thu hẹp của Nhật Bản.
 |
| Hiromi Tanaka, 54 tuổi, có thu nhập vừa đủ sống từ việc dạy hát và tiền trợ cấp của mẹ. Ảnh: Reuters. |
"Trong suốt thời kỳ 'bong bóng kinh tế' cho đến những năm 90, những người ở độ tuổi 20 vui vẻ tận hưởng cuộc sống độc thân và nghĩ rằng đến năm 30 tuổi, họ sẽ kết hôn", Masahiro Yamada, nhà xã hội học thuộc Đại học Chuo, Tokyo, Nhật Bản, cho biết. Ông là người đặt ra thuật ngữ "người độc thân ký sinh" vào năm 1997.
"Nhưng 1/3 số này không bao giờ kết hôn và giờ họ khoảng 50 tuổi", Yamada nói với Reuters.
Xu hướng này là một yếu tố đằng sau mức sinh thấp và dân số thu hẹp của Nhật Bản. Ngoài ra, nó còn làm suy giảm tiêu dùng do sự hình thành hộ gia đình mới là động lực chủ chốt của chi tiêu cá nhân.
Những người ở độ tuổi trung niên sống nhờ vào hỗ trợ của cha mẹ chiếm khoảng 20%. Họ là yếu tố đe dọa mạng lưới an sinh xã hội.
"Một khi dùng hết tài sản thừa kế và tiền tiết kiệm, họ sẽ không còn lại gì và phải dựa vào trợ cấp của chính phủ", Yamada nói.
Theo các chuyên gia, sự gia tăng của xu hướng đáng buồn này không chỉ do lối sống thay đổi mà còn do các công việc lương thấp, không ổn định đang tăng lên.
Nhân viên bán thời gian, nhân viên tạm thời hoặc nhân viên hợp đồng hiện chiếm gần 40% lực lượng lao động so với khoảng 20% trong những năm 1980.
Theo Katsuhiko Fujimori, nhà kinh tế tại Viện Nghiên cứu và Thông tin Mizuho, mặc dù gần đây sự cân bằng của thị trường lao động đã làm giảm số người độc thân sống bám cha mẹ nhưng xu hướng chung có lẽ sẽ không thay đổi.
"Đó là do sự gia tăng của lao động thời vụ và thực tế là ngày càng nhiều người không thể kết hôn vì lý do kinh tế ngay cả khi họ muốn lập gia đình", ông nói.
Bị bỏ lại phía sau
Một số người ở độ tuổi trung niên sống cùng cha mẹ từng có công việc ổn định nhưng đã trượt khỏi con đường sự nghiệp do bệnh tật hoặc do doanh nghiệp tái cơ cấu để cắt giảm chi phí.
"Một khi trượt khỏi bậc thang sự nghiệp, mọi việc sẽ rất khó khăn", Hirotoshi Moriyama, thành viên một tổ chức hỗ trợ việc làm cho người trung niên, cho biết.
Akihiro Karube, 53 tuổi, từng làm việc trong lĩnh vực quảng cáo sau khi tốt nghiệp và có thu nhập cao ở tuổi 30. Nhưng khi kết thúc cuộc hôn nhân ngắn ngủi của mình, ông chuyển về sống cùng cha mẹ.
Karube đã trả tiền thuê nhà cho đến năm 43 tuổi, khi ông được chẩn đoán bị bệnh Parkinson và phải nghỉ việc. Ông đã thử tìm công việc giúp việc nhà cho người cao tuổi nhưng thất bại.
 |
| Akihiro Karube, 53 tuổi, sống cùng người cha góa bụa 84 tuổi trong căn nhà trọ ở Hino, ngoại ô Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Reuters. |
Karube giờ sống cùng người cha góa bụa 84 tuổi trong căn hộ cho thuê ở ngoại ô Tokyo. Chi tiêu của ông phải dựa vào lương hưu của người cha và trợ cấp tàn tật của bản thân. "Tôi chỉ mong ước có thu nhập ổn định", ông nói.
Tương lai có vẻ đặc biệt ảm đạm đối với nhóm người này. Họ sống ẩn dật qua ngày trong sự cô quạnh và hiếm khi dám mạo hiểm.
Người Nhật gọi những thanh niên ở lỳ trong nhà là "hikikomori". Fuminobu Ohashi từng là một trong số đó cho đến khi tìm được việc làm cho một nhóm tư vấn. Tổ chức này đã mở các cuộc hội thảo cho các bậc cha mẹ lo lắng về tương lai của con cái từ một năm nay.
"Vấn đề là họ sẽ làm gì sau khi cha mẹ qua đời", Ohashi nói, đề cập tới thực tế là các "hikikomori" trẻ tuổi cũng sẽ già đi. "Đó là một quả bom hẹn giờ", anh nhận xét.
