2017 đánh dấu năm thứ 6 liên tiếp Công ty CP Xây dựng Coteccons (CTD) giữ tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trên hai con số, là năm thứ hai liên tiếp tạo được lợi nhuận trên 1.000 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ đến 31/12/2017 đạt 1.653 tỷ đồng, tăng 16% so với thực hiện năm 2016.
Tuy nhiên, quý I/2018, giá cổ phiếu bốc hơi một nửa từ 240.000 đồng xuống còn 122.000 đồng/cổ phiếu, thu nhập trên mỗi cổ phiếu của CTD đạt 3.529 đồng. Như vậy hệ số PE ở mức 5,7 lần, trong khi PE của thị trường chung là 18 lần. Lý do gì thị trường đang đánh giá thấp CTD như vậy?
Giằng co từng tỷ lệ tăng trưởng
Được coi là một "tượng đài" trên thị trường chứng khoán với cơ cấu tài chính đẹp, tiền mặt dồi dào, sạch nợ và luôn duy trì mức EPS "khủng", cổ phiếu CTD luôn nằm trong top các cổ phiếu có thị giá cao nhất thị trường chứng khoán nhiều năm liền. Soi xét kỹ các chỉ số nội tại của CTD sẽ thấy một bức tranh tích cực: doanh nghiệp có nội lực tốt, nguồn tiền mặt dồi dào hơn 5.000 tỷ và khối lượng công việc luôn sẵn sàng. Tuy nhiên tình hình tài chính gần đây lại có diễn biến tiêu cực, khiến nhiều người khó hiểu.
Nguyên nhân này được cho là đến bởi các yếu tố cạnh tranh gay gắt từ các chủ thầu về mặt giá đấu thầu; giá nguyên vật liệu đầu vào (sắt, thép, cát, đá) tăng mạnh từ cuối 2017. Những vấn đề khó khăn này tiếp tục kéo dài sang năm 2018.
Kết quả kinh doanh quý I của CTD không khả quan. Doanh thu và lợi nhuận đạt lần lượt 4.300 tỷ đồng (tăng 1%) và 290 tỷ đồng (giảm 3%).
 |
Sức ép cạnh tranh từ các đối thủ, Hội đồng quản trị CTD đã chủ động hạ thấp chỉ tiêu kinh doanh trong 2018. Theo lãnh đạo doanh nghiệp, lý do đặt kế hoạch lợi nhuận 2018 thấp nhằm thực hiện tốt và vượt kế hoạch, thay vì đưa ra con số cao để đánh bóng tên tuổi.
Tuy nhiên, kế hoạch này đã nhận không ít chỉ trích từ cổ đông, khiến CTD phải điều chỉnh kế hoạch tăng lên
Tại ĐHCĐ thường niên 2018 tổ chức đầu tháng 6, cổ đông của CTD đã thông qua kế hoạch kinh doanh với doanh thu 28.000 tỷ đồng (tăng 3%) nhưng lợi nhuận giảm 9% (đạt 1.500 tỷ đồng). Thực tế, theo tờ trình ban đầu của hội đồng quản trị, mục tiêu doanh thu và lợi nhuận 2018 chỉ 27.200 tỷ đồng và 1.400 tỷ đồng (giảm gần 16% so với kết quả thực hiện 2017 là 1.652,6 tỷ đồng).
"Cơm không lành canh không ngọt"
Việc giằng co từng tỷ lệ phần trăm tăng trưởng, trên thị trường đã bắt đầu có những tin đồn về mối quan hệ "cơm không lành, canh không ngọt" giữa các cổ đông lớn của nhà thầu số 1 Việt Nam này. Mọi chuyện còn rõ ràng hơn khi sức ép từ cổ đông lớn khiến HĐQT đồng ý nâng mức chi trả cổ tức tiền mặt 2018 từ 30% lên 50%.
Nhìn lại năm 2017, Ban điều hành CTD ban đầu đặt kế hoạch rất khả thi, với doanh thu 25.000 tỷ và lợi nhuận sau thuế 1.600 tỷ, nhưng cổ đông lớn yêu cầu doanh nghiệp phải chạy nhanh hơn, và đề xuất doanh thu 27.000 tỷ và lợi nhuận 1.800 tỷ. Ban điều hành dù biết đó là kế hoạch khó, song vẫn miễn cưỡng chấp thuận trong ĐHCĐ, với mức lợi nhuận 1.700 tỷ.
Với những gì đặt ra trong năm 2018, dường như ban điều hành CTD đã bảo vệ quan điểm của mình sau kinh nghiệm 2017, đưa ra một con số phù hợp để cam kết với cổ đông, thay vì đặt con số trước sức ép từ một số ít cổ đông lớn.
 |
| Coteccons vẫn là đơn vị thi công những công trình lớn ở Việt Nam. |
Cuối tháng 1, nhiều công ty chứng khoán đã công bố nhận định về triển vọng không mấy tích cực của CTD, sau những số liệu tài chính đã công bố.
"Lỡ kế hoạch lợi nhuận năm 2017 do biên lợi nhuận gộp quý IV/2017 thấp kỷ lục", là tiêu đề báo cáo của Công ty TNHH Chứng khoán ACB về Coteccons. Thêm vào đó, những xung đột giữa lãnh đạo doanh nghiệp và cổ đông lớn đang là tác nhân lớn khiến các chỉ số tài chính của CTD sụt giảm chóng vánh.
Chảy máu chất xám
Nhiều lý do đã được mổ xẻ trong quá trình đi xuống, như tốc độ tăng trưởng chậm lại, biên lợi nhuận giảm mạnh hay những mâu thuẫn giữa ban lãnh đạo công ty với một số cổ đông lớn. Nhưng có lý do ít được nhắc đến, đó là một "đối thủ" mới xuất hiện trong ngành, là Công ty CP Xây dựng Central - Central Cons.
Công ty này mới thành lập tháng 7/2017. Nghe có vẻ phi lý khi công ty xây dựng thành lập chưa được 1 năm với tiềm lực tài chính nhỏ, lại trở thành vấn đề "đau đầu" của nhà thầu xây dựng lớn nhất nước với hàng chục năm kinh nghiệm.
Nhưng thực tế là như vậy, bởi ông chủ của Central Cons là ông Trần Quang Tuấn - nguyên Phó tổng giám đốc và cũng là một trong những người đã chèo lái Coteccons từ những ngày đầu. Việc một trong những nhân sự chủ chốt ra đi đã dẫn đến tình trạng "chảy máu nhân sự" tại Coteccons, hàng loạt hợp đồng từ những khách hàng truyền thống cũng mất đi.
Central Cons mới thành lập nhưng đã liên tiếp trúng thầu nhiều hợp đồng lớn, đặc biệt từ những khách hàng truyền thống của Conteccons như Vingroup, SSG Group, Phát Đạt...
Các dự án do Central Cons làm nhà thầu có thể kể đến như Vinhomes Star City Thanh Hoá, Vincom Shophouse Cà Mau, Vinpearl Nam Hội An, Vinhomes Riverside – The Harmony của Tập đoàn Vingroup; Opal Tower (Saigon Pearl) của SSG Group, Westin Resort & Spa Cam Ranh của Công ty Cổ phần Phát triển Bất động sản Phát Đạt; khu nghỉ dưỡng Lotus Cam Ranh do Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh Golf Long Thành làm chủ đầu tư; dự án The Arena Cam Ranh của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Vịnh Nha Trang.
 |
| Chủ tịch Conteccons cho rằng doanh nghiệp không ảnh hưởng bởi chuyện người cũ cạnh tranh. |
Ngoài ra, còn một số dự án khác như Văn phòng Thế Giới Di Động (MWG), Triều Châu Hotel, Trường liên cấp Edison, Nhà máy bao bì nhựa Thành Phú Văn phòng ETOWN 5 (REE), Tropicana Nha Trang (Beau Rivage), Khu nghỉ dưỡng ALMA (Cam Ranh)...
Website của Central Cons giới thiệu: "chỉ hơn 10 tháng hoạt động, tính đến tháng 5/2018, Central đã sở hữu trong tay hơn 500 nhân sự là kỹ sư – kiến trúc sư chất lượng cao đến từ các tập đoàn, công ty xây dựng hàng đầu Việt Nam, cùng hơn 6.000 công nhân đang làm việc tại 22 dự án lớn nhỏ, với tổng giá trị hợp đồng đã ký lên đến 5.000 tỷ đồng".
Một công ty xây dựng mới thành lập chưa đầy 1 năm, vốn điều lệ 100 tỷ đồng, nhưng đã ký hợp đồng lên tới 5.000 tỷ đồng, thực sự là rất đáng gờm.
Không chỉ cạnh tranh về khách hàng, sự phát triển thần tốc của Central Cons khiến nhiều người lo ngại việc chảy máu chất xám của CTD là rất cao. Câu chuyện năm 2002, khi ông Nguyễn Bá Dương chuyển từ Descon sang CTD, đã rút gần 2/3 nhân sự của nơi cũ vẫn còn được nhắc đến nhiều.
Phân trần với cổ đông vấn đề này, ông Dương nói cán bộ thì họ có quyền nghỉ, doanh nghiệp tôn trọng họ. Nhưng với thông tin những người này mang 50-60% công việc của CTD đi thì không ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh. Qua việc này, CTD cũng thanh lọc được những người không đáng.
“Đồng ý rằng giá trị lớn nhất hiện nay của doanh nghiệp là con người, nhưng CTD không cần những người như thế", ông Nguyễn Bá Dương nhấn mạnh.
