Nghị trường 'nóng' với chất vấn loạn giá xét nghiệm

Hỏi nhanh - đáp gọn

Mở đầu phiên làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết đây là phiên chất vấn, trả lời chất vấn đầu tiên trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Thành công của phiên chất vấn lần này là yếu tố đảm bảo thành công cho cả kỳ họp. Theo ông, đây không đơn thuần là hoạt động giám sát, tăng cường giải trình của người đứng đầu mà còn có ý nghĩa tương tác, bổ trợ cho các hoạt động giám sát khác.

Việc chọn lựa vấn đề chất vấn, theo Chủ tịch Quốc hội, đã nhiều lần được lấy ý kiến. Sau cùng, các đại biểu Quốc hội chọn 4 nhóm vấn đề chất vấn. Đó là vấn đề về y tế của Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long; nhóm vấn đề liên quan đến lao động, xã hội của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung; vấn đề vĩ mô, đầu tư công, phục hồi và phát triển kinh tế trong và hậu đại dịch liên quan đến Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng; nhóm vấn đề về giáo dục và đào tạo của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn.

Về cách thức chất vấn và trả lời chất vấn: Mỗi ĐBQH nêu câu hỏi ngắn gọn trong phạm vi 1 phút, bộ trưởng sẽ trả lời mỗi vấn đề 3 phút theo tinh thần “hỏi nhanh, đáp gọn”. Ông đề nghị mỗi đại biểu chọn 1-2 vấn đề trọng tâm để bộ trưởng lĩnh hội được ý đại biểu muốn hỏi.

Chia sẻ từng có lúc đứng ở vị trí trả lời chất vấn, ông Huệ cho rằng nếu đại biểu hỏi nhiều ý sẽ rất khó cho bộ trưởng ghi chép, trả lời. Trong quá trình trả lời chất vấn, các phó thủ tướng và thành viên khác của Chính phủ có thể cùng tham gia trả lời chất vấn và ĐBQH có thể chất vấn trực tiếp những người liên quan.

Không dùng quyền tranh luận để đặt câu hỏi

Về vấn đề tranh luận, Chủ tịch Quốc hội cho biết người chất vấn và các đại biểu khác có quyền giơ biển tranh luận lại với bộ trưởng, song không dùng quyền tranh luận để tranh thủ đặt câu hỏi cho bộ trưởng. Và đặc biệt, đại biểu Quốc hội tranh luận với bộ trưởng, không tranh luận với đại biểu khác.

Sau phiên chất vấn, trả lời chất vấn dành cho các đại biểu, Thủ tướng sẽ phát biểu làm rõ hơn các ý kiến về 4 nhóm vấn đề này, sau đó trực tiếp trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội.

22 đại biểu đăng ký chất vấn

Phát biểu trước khi trả lời chất vấn, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long một lần nữa cảm ơn nhân dân cả nước đã động viên, chia sẻ với ngành y tế trong thời gian qua. Ông cho biết từ kỳ họp thứ nhất, Bộ Y tế đã nhận được nhiều câu hỏi chất vấn và Bộ đã có văn bản trả lời gửi đến từng đoàn. Hiện, các câu hỏi chất vấn mới vẫn được gửi đến và ông Long khẳng định sẽ tiếp tục trả lời bằng văn bản.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, ngành y tế vừa qua nhận được nhiều ý kiến động viên, góp ý về những vấn đề làm được cũng như những việc còn hạn chế nên ngành sẽ tiếp tục hoàn thiện.

Bắt đầu phiên chất vấn dành cho tư lệnh ngành y tế, Chủ tịch Quốc hội thông báo trên bảng điện tử đã có 22 đại biểu đăng ký chất vấn.

Loạn giá xét nghiệm, dân bức xúc

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu) hỏi tư lệnh ngành y tế về việc áp dụng Nghị quyết 128 của Chính phủ, thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch Covid-19 được Bộ thực hiện và phối hợp với các địa phương ra sao; giải pháp thực hiện đồng bộ ở các địa phương ra sao khi có tình trạng mỗi nơi áp dụng một kiểu. 

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) đề cập vấn đề một số địa phương, điển hình là Hà Nội vẫn áp dụng chính sách cách ly tập trung trường hợp tiếp xúc gần (F1). Việc này gây lãng phí nguồn lực, gây tổn hại về tinh thần cho người dân và gia tăng khả năng lây nhiễm chéo, không phù hợp tình hình thực tiễn. Đại biểu Cường đề nghị Bộ trưởng Y tế nêu quan điểm vấn đề này. 

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) bày tỏ bức xúc về loạn giá xét nghiệm Covid-19, có nơi thu đến 450.000 đồng/xét nghiệm, gây bức xúc cho nhân dân. Ông đặt câu hỏi liệu có lợi ích nhóm không và trách nhiệm của Bộ trưởng trong vấn đề này. Bên cạnh đó, đại biểu tỉnh Đồng Tháp cũng muốn Bộ trưởng trả lời về tình trạng tiêu cực trong đội ngũ lãnh đạo bệnh viện. Ông hỏi liệu ngành y tế đã tính đến tách bạch giữa nhiệm vụ chuyên môn và nhiệm vụ quản trị của lãnh đạo các cơ sở y tế chưa. 

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) hỏi vì sao Việt Nam đã sản xuất được kit, test xét nghiệm Covid-19 nhưng vẫn phải nhập của nước ngoài. Ông cũng hỏi ở một số địa phương người dân chưa có mũi 1 vaccine trong khi ở địa phương khác bắt đầu triển khai tiêm cho trẻ em và tính đến mũi 3 và đề nghị Bộ trưởng Y tế nêu nguyên tắc phân bổ vaccine.

Đại biểu Phạm Văn Hòa. Ảnh: Hồng Phong.

Muốn thích ứng an toàn, phải chuẩn bị điều kiện về y tế

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Yến (Bà Rịa - Vũng Tàu) về giải pháp thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ về thích ứng an toàn, linh hoạt, hiệu quả với dịch bệnh, Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh đại dịch Covid-19 chưa có tiền lệ nên nhiều quốc gia cũng phải điều chỉnh chính sách trong từng giai đoạn. Đến nay, hầu hết quốc gia đã chuyển sang thích ứng với dịch.

Ông Long cho biết Nghị quyết 128 đã đánh giá cấp độ dịch dựa trên tình hình dịch, tiến độ tiêm chủng và năng lực y tế ở từng địa phương, từ đó đưa giải pháp thích hợp.

Giải pháp đầu tiên, theo ông Long, các địa phương phải đánh giá được cấp độ dịch để áp dụng biện pháp phù hợp cho những hoạt động khác nhau như sự kiện ngoài trời, giao thông, giáo dục…

“Nghị quyết quy định rõ nên địa phương phải tuân thủ”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Long, muốn chuyển sang thích ứng an toàn với dịch, các địa phương phải chuẩn bị cơ sở vật chất đặc biệt về y tế như hạ tầng y tế cơ sở, thành lập trung tâm hồi sức, giường cấp cứu.

Về câu hỏi làm sao triển khai đồng bộ các giải pháp, ông Long nhấn mạnh diễn biến dịch phụ thuộc nhiều vào từng địa phương nên các địa phương vừa qua căn cứ vào địa bàn, quy mô dân số và nhiều yếu tố khác để triển khai các biện pháp khác nhau, nhưng khi Nghị quyết 128 ra đời thì cơ bản tất cả áp dụng đồng bộ. Tư lệnh ngành y tế mong các địa phương lưu ý thực hiện đúng nghị quyết.

Đang thúc đẩy sản xuất test kháng nguyên

Trả lời về câu hỏi bộ test, kit do Việt Nam sản xuất được sử dụng ra sao, ông Nguyễn Thanh Long cho biết nước ta là một trong 4 nước đã phân lập và giải trình tự gene thành công với virus. Tháng 4, 5 vừa qua, Bộ đã chỉ đạo, phối hợp Công ty Việt Á, Học viện Quân Y, Công ty Thái Dương để sản xuất test RT-PCR.

Căn cứ diễn biến dịch và chiến lược xét nghiệm, chúng ta đã hỗ trợ, thúc đẩy sản xuất test nhanh kháng nguyên.

"Về xét nghiệm kháng thể, chúng tôi cũng cố gắng để chủ động được nguồn cung loại test này", ông Long nói.

Ưu tiên phủ vaccine cho toàn bộ dân số

Trả lời câu hỏi nguyên tắc phân bổ vaccine, Bộ trưởng Long cho biết việc phân bổ dựa trên Nghị quyết 21 của Chính phủ, trong đó có địa bàn ưu tiên trọng điểm và đối tượng ưu tiên. Vì vậy, Bộ ưu tiên cho địa phương có tình hình dịch bệnh phức tạp trước; thứ hai là nơi nguy cơ cao như tập trung khu công nghiệp; đầu mối giao thông, trung tâm kinh tế, mật đô dân cư lớn…

Ngoài ra, chúng ta cũng tập trung cho đối tượng ưu tiên trước như người cao tuổi trên 50, 65 tuổi vì đây là nhóm người rủi ro nhất.

Việc tiêm cho trẻ em 12-17 tuổi, ông Long nói trước mắt sẽ cho địa bàn trọng điểm trước, còn trong tháng 11 sẽ cố gắng bao phủ phạm vi toàn quốc.

Còn về tiêm mũi 3, ông Long nói Bộ Y tế mới có kế hoạch, chưa triển khai và dự kiến thực hiện vào cuối tháng 12. Tuy nhiên, ông khẳng định mục tiêu ưu tiên vẫn là phủ toàn bộ vaccine cho dân số nhanh nhất; mục tiêu là 2 tuần đầu tháng 11 phủ toàn bộ mũi 1 và trả mũi 2. Lúc đó, chúng ta mới tính đến tiêm mũi 3 cho người cao tuổi.

Do "mải mê chống dịch" nên không thực hiện đúng việc thu giá xét nghiệm

Trả lời câu hỏi “liệu có lợi ích nhóm trong vấn đề loạn giá xét nghiệm?” của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), và chất vấn “vì sao Việt Nam đã sản xuất được kit, test xét nghiệm Covid-19 nhưng vẫn phải nhập ở nước ngoài” của đại biểu Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận), Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long xin phép dành nhiều thời gian hơn để giải đáp.

Về trang thiết bị y tế và sinh phẩm chẩn đoán, trước đây, ông Long khẳng định không thuộc mặt hàng quản lý theo Luật giá. Giá cả của các mặt hàng này cũng khác nhau giữa các hãng, các nước. Giá sinh phẩm cũng khác nhau qua từng thời điểm, nếu cung ít - cầu nhiều thì giá thành cao hơn. Ông nhắc hồi đầu năm 2020, giá khẩu trang, găng tay, máy thở do khan hiếm đã bị đẩy lên cao, các quốc gia có tình trạng tranh mua trong thời điểm đầu. Song theo ông Long, thời gian qua do nhiều doanh nghiệp tham gia vào nên đã làm giảm giá những mặt hàng này.

Biện pháp của Bộ Y tế được ông Long đề cập là từng bước minh bạch hóa việc cung ứng trang thiết bị, vật tư y tế, yêu cầu các công ty công khai, niêm yết giá trên Cổng thông tin của Bộ Y tế. Bộ cũng liên tục yêu cầu các DN tăng nguồn cung, hạ giá thành sản phẩm; tăng cường cấp phép để tạo cạnh tranh giữa các đơn vị.

“Hiện nay chúng ta đã cấp phép cho 131 sản phẩm sinh phẩm chẩn đoán, trong đó test nhanh là 60, PCR là 43, và kháng thể là 28”, ông Long nói.

Cùng với đó, ông cho biết đã tăng cường vận động, hỗ trợ từ các nước với khoảng trên 50 triệu test. Tư lệnh ngành y tế cũng nêu ra yêu cầu về việc giảm giá thành, theo đó, Bộ đã có hướng dẫn về gộp mẫu với cả test nhanh (gộp 3-5) và test PCR (gộp 10-20).

“Điều này được cho phép về mặt chuyên môn và giảm giá thành”, ông Long nói. Đồng thời, ông khẳng định Bộ Y tế liên tục có điều chỉnh về việc xét nghiệm tùy từng thời điểm, mức độ dịch trên quan điểm “hiệu quả, tiết kiệm”.

Trước 1/7, ông Long cho biết lượng test nhanh sử dụng không nhiều nhưng sau 1/7, Bộ Y tế tiên lượng thị trường sôi động hơn vì việc xét nghiệm nhiều hơn. Vì vậy, Bộ yêu cầu các địa phương triển khai theo hướng “thực thanh thực chi”. Nếu người dân tự nguyện đến xét nghiệm và thu phí thì chỉ được thu theo giá đầu vào, nên có hiện tượng chênh lệch giá giữa các đơn vị và các đơn vị tư nhân.

“Do quá bận về công tác phòng, chống dịch nên đến tận tháng 9, khi Bộ chỉ đạo giá test chỉ được thu theo đúng giá đầu vào, thì các đơn vị nhận lỗi do mải mê quá nên không thực hiện được. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương nghiêm khắc nhắc nhở và chấn chỉnh việc thu thế này”, ông Long nói.

Bộ trưởng Y tế khẳng định Bộ đã có văn bản và Thủ tướng đã liên tục nhắc nhở các địa phương phải thực hiện đúng quy định về pháp luật, đảm bảo không có lợi ích nhóm, không được tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị và sinh phẩm y tế vì thế đã được đưa vào chương trình thanh tra năm 2022.

Đề nghị các địa phương áp dụng triệt để Nghị quyết 128

Chưa hài lòng với câu trả lời về việc cách ly F1, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) giơ biển xin tranh luận. Ông cho rằng Bộ trưởng Long chưa trả lời vào trọng tâm câu hỏi. Ông nhắc lại vì sao F1 đủ điều kiện mà vẫn phải cách ly tập trung ở Hà Nội.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Long cho biết lãnh đạo Bộ đã trao đổi với TP Hà Nội và nêu quan điểm trong một số trường hợp không bắt buộc cách ly tập trung. Hướng dẫn của Bộ Y tế đã nêu rõ có thể cách ly tại nhà 7 ngày. Ông Long cũng đề nghị các địa phương áp dụng triệt để hướng dẫn của Bộ Y tế, cách ly theo phân cấp nguy cơ đối với người tiêm 2 mũi, 1 mũi, chưa tiêm, F0 khỏi bệnh để phù hợp với Nghị quyết 128 của Chính phủ.

Ông cho biết chuyển sang giai đoạn thích ứng an toàn thì các địa phương cần quản lý rủi ro, tạo sự ổn định, thống nhất đồng bộ trên cả nước.

Test kit không thuộc mặt hàng quản lý giá nên mỗi nơi một giá

Đăng ký tranh luận, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đặt câu hỏi có hay không chuyện Bộ Y tế buông lỏng giá xét nghiệm Covid-19, dẫn đến mỗi địa phương một giá. “Tôi cho rằng đây là một thiếu sót”, ông Hòa nói.

Thứ hai, đại biểu tỉnh Đồng Tháp đề nghị bố trị tách bạch giữa quản lý chuyên môn và quản lý kinh tế đối với giám đốc bệnh viện.

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết giá xét nghiệm Covid-19 không thuộc mặt hàng quản lý giá theo quy định của luật giá và có sự chênh lệch giữa các nơi. “Đối với giá xét nghiệm, theo quy định của Bộ là thực thanh thực chi, mặt khác đối với các đơn vị tư nhân, chúng ta không áp dụng hình thức quản lý giá, do đơn vị tự chịu trách nhiệm, phải niêm yết, công khai”, ông Long thông tin.

Về vấn đề thứ hai, Bộ trưởng khẳng định đã cố gắng tách bạch người quản lý về mặt tài chính riêng, nhưng một số địa phương do UBND quyết định nên Bộ Y tế không chỉ đạo được. Tới đây, Bộ này sẽ phối hợp với Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan để minh bạch hóa toàn bộ quá trình bổ nhiệm, xây dựng quy định và thể chế để hạn chế sai phạm.

Dự báo diễn biến dịch tới 2022 thế nào?

Nêu tình trạng nhân lực ngành y tế đang thiếu nhất là nhân lực chất lượng cao đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đặt câu hỏi Bộ trưởng Y tế có giải pháp gì để chống việc chảy máu nhân lực của ngành, từ việc có những nhân viên y tế không muốn tiếp tục với nghề do áp lực quá lớn cho tới những lãnh đạo ngành y bị xử lý kỷ luật, thậm chí bị khởi tố bởi những vi phạm pháp luật nghiêm trọng? 

Đại biểu Lưu Văn Đức (đoàn Đắk Lắk) băn khoăn về công tác dự báo diễn biến dịch thời gian qua đã đạt kết quả ra sao và Bộ Y tế dự báo diễn biến dịch từ nay tới năm 2022 sẽ như thế nào? Đồng thời ông cũng đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long giải thích vấn đề chậm tham mưu chiến lược triển khai vaccine Covid-19 và tính công bằng trong phân bổ vaccine bởi có những địa phương đã hoàn thành tiêm cho trẻ em và có địa phương chuẩn bị tiêm mũi 3, trong khi đó nhiều tỉnh thành ở miền Trung, Tây Nguyên vẫn chưa có đủ vaccine để tiêm. 

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) đưa ra câu hỏi về giải pháp của Bộ trưởng Y tế trong nhiệm kỳ để giảm sự chênh lệch chất lượng khám, chữa bệnh giữa vùng miền núi và đồng bằng. Về việc ở những thành phố lớn, người lớn đã đi làm nhưng trẻ em vẫn chưa được đến trường, bà Thủy đặt câu hỏi liệu có sự thận trọng quá mức cần thiết khiến trẻ em gặp thiệt thòi do phải học trực tuyến nhiều tháng nay gây khó khăn cho gia đình có trẻ nhỏ học ở nhà?

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy. Ảnh: Hồng Phong.

Ưu tiên chống dịch đến đầu 2022

Trả lời chất vấn của đại biểu Lưu Văn Đức (Đắk Lắk), Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long thừa nhận việc dự báo tình hình dịch Covid-19 ở Trung ương và địa phương chưa sát thực tế. “Việc dự báo với Covid-19 hết sức khó khăn, tất cả quốc gia chưa có dự báo mang tính dài hạn. WHO chỉ đưa ra dự báo dịch chưa thể kết thúc năm 2022 và hy vọng 2023 trở thành bệnh theo mùa”, ông Long chia sẻ.

Ông lý giải do Covid-19 là dịch chưa có tiền lệ và liên tục có biến chủng mới, lây lan nhanh và mạnh hơn nên rất khó dự báo. Về tình hình dịch từ nay đến cuối năm, tư lệnh ngành y tế nhấn mạnh “dịch còn diễn biến phức tạp”. Ông bày tỏ quan ngại sau khi chuyển sang trạng thái thích ứng, an toàn với dịch, một số địa phương có dấu hiệu Covid-19 tăng trở lại, một số người dân có biểu hiện chủ quan, không thực hiện 5K.

Nhấn mạnh đây là những điều rất quan ngại, ông Long lưu ý các địa phương hết sức quan tâm phòng, chống dịch từ nay đến cuối năm và đầu năm 2022, đồng thời, cần đẩy nhanh phủ vaccine.

“Cuối năm 2021 và đầu năm 2022 thì chống dịch vẫn là trọng tâm ưu tiên”, Bộ trưởng Y tế khẳng định.

Cán bộ y tế có trình độ chuyên môn cao vẫn chủ đạo làm trong cơ sở y tế công lập

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh tiêu chí đảm bảo y tế Việt Nam phải tương đương với các nền y tế hiện đại trên thế giới. Ngành y tế đã triển khai nhiều chương trình đào tạo liên quan đến nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đồng thời, Bộ cũng đã có những chính sách, giải pháp thu hút nguồn nhân lực đối với các đơn vị y tế công lập. Trong đó, bao gồm những chế độ phụ cấp ưu đãi theo nghề và những chế độ phụ cấp đặc biệt do trực và chống dịch.

Ông Long cũng nêu tình trạng cán bộ y tế ngành công lập sang làm việc cho các cơ sở y tế tư nhân tuy nhiên khẳng định nguồn nhân lực trong các cơ sở y tế công lập vẫn được đảm bảo. “Những cán bộ y tế có trình độ chuyên môn cao vẫn làm trong các cơ sở y tế công lập là chủ đạo”, người đứng đầu ngành y tế nói.

Hình thành khu phức hợp y tế ở các địa bàn trọng điểm

Trả lời câu hỏi về giải pháp đột phá giảm chênh lệch chất lượng khám chữa bệnh giữa các vùng, ông Nguyễn Thanh Long cho biết Bộ Y tế sẽ đẩy mạnh chương trình cải cách, đổi mới, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Đặc biệt, Bộ sẽ tập trung hình thành khu phức hợp y tế ở các địa bàn trọng điểm; đẩy nhanh tiến độ xây dựng các bệnh viện tuyến cuối ở một số địa bàn theo khu vực địa lý.

Ông Long cũng nêu thực tế hiện nay có rất ít bệnh viện tuyến cuối, ví dụ khu vực Tây Nguyên là địa bàn trọng điểm nhưng chưa có bệnh viện nào của Trung ương trên địa bàn. Vừa qua, Chính phủ đã đồng ý xây dựng một bệnh viện của Trung ương ở Tây Nguyên để đảm bảo cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh trên địa bàn. Một số khu vực khác như Tây Bắc, Bắc Trung Bộ, Tây Nam Bộ cũng đang xây dựng kế hoạch.

Ngoài ra, ông Long cho biết đang đẩy nhanh tiến độ Đề án khám chữa bệnh từ xa. Thực tế vừa qua, hàng nghìn buổi hội chẩn trực tuyến đã được tổ chức theo tinh thần “y tế không còn khoảng cách”, các bệnh viện Trung ương và tuyến cơ sở cùng hội chẩn, trao đổi với nhau về điều trị.

Trong đào tạo nhân lực, ông Long cho biết đã trình Chính phủ Đề án để đảm bảo nhân lực y tế cho vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa; Đề án luân chuyển, đào tạo bác sĩ trẻ đưa về các vùng và tăng cường đầu tư cho y tế cho những địa bàn khó khăn.

Cán bộ y tế vướng lao lý là "hết sức đau lòng"

Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) nêu tình trạng hàng loạt cán bộ y tế vướng vòng lao lý khi sai phạm trong vấn đề đấu thầu và mua bán thuốc, từ đó ông đặt câu hỏi về vai trò chỉ đạo, kiểm tra, giám sát của Bộ Y tế với vai trò là quản lý lĩnh vực nhất là trong thời gian khi Nghị quyết 30 với hàng loạt cơ chế đặc thù sẽ có hiệu lực.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết đây là những vụ việc “hết sức đau lòng”. Nhìn nhận về nguyên nhân, ông Long cho rằng một phần do cơ chế, do sự hướng dẫn và đặc biệt những vi phạm này mang tính cá nhân. Ông lấy ví dụ về quy định về đấu thầu đã có cụ thể nhưng sai phạm vẫn xảy ra.

Bộ trưởng Y tế cũng cho biết Bộ tiếp tục rà soát những hướng dẫn, thể chế liên quan đến quản lý và tăng cường kiểm tra, giám sát mua sắm, đầu thầu, phân cấp phân quyền.

Kỳ vọng sớm có vaccine của Việt Nam

Đại biểu Dương Minh Ánh đặt câu hỏi về thời gian cụ thể vaccine Covid-19 của Việt Nam sẽ được phê duyệt và đưa vào sử dụng.

Bộ trưởng nguyễn Thanh Long cho biết hiện trong nước có 2 đơn vị nghiên cứu, sản xuất vaccine Covid-19 đang trong giai đoạn 3 thử nghiêm lâm sàng. Về vấn đề cấp phép, ông Long cho biết Bộ Y tế chỉ cắt ngắn những thủ tục về mặt hành chính còn về chuyên môn và an toàn phải đảm bảo tối đa trên cơ sở xem xét của Hội đồng Y đức và Hội đồng Cấp phép. Hai hội đồng này thời gian qua liên tục làm việc, hướng dẫn bổ sung dữ liệu với các nhà sản xuất để có thể cấp phép.

“Chúng tôi cũng kỳ vọng sớm có vaccine của Việt Nam để sớm chủ động được nguồn vaccine”, ông Long nói.

4-5 năm thực hiện rồi, sao đến giờ vẫn còn làm rất khác nhau?

Đại biểu Dương Ngọc Hải (TP.HCM) nêu chất vấn việc đổi mới hệ thống y tế.

Ông Long nêu quan điểm ủng hộ trao các trung tâm y tế ở TP.HCM cho quận, huyện quản lý. Vì tiềm lực của các quận, huyện ở TP.HCM rất lớn, nên việc phân cấp, phân quyền, tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương với hoạt động y tế trên địa bàn là phù hợp. Nhưng để áp dụng trên toàn quốc, ông Long cho biết sẽ nghiên cứu vì cũng có những địa phương rất khó khăn, khi giao việc quản lý trung tâm y tế và bệnh viện trên địa bàn cho họ thì vấn đề quản lý đầu tư, con người sẽ gặp khó.

“Chúng tôi sẽ cân nhắc trên tất cả góc độ để làm tốt hơn công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân”, ông Long nói.

Nói thêm về những nội dung liên quan, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhắc đến tinh thần Nghị quyết 19 của Trung ương về sắp xếp, đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập có nội dung rất quan trọng. Đó là các đơn vị sự nghiệp công lập, các bệnh viện nếu tự chủ hoàn toàn được phép tổ chức hạch toán như doanh nghiệp và phải kiểm toán hàng năm, báo cáo về tài chính.

“Chúng ta đã thực hiện nghiêm việc này chưa hay hay đến khi mất bò mới lo làm chuồng?”, ông Huệ đặt câu hỏi. Những chuyện như liên kết đặt máy, mua bán vật tư, thiết bị y tế hàng năm thì bệnh viện công sẽ được Nhà nước hạch toán, còn những đơn vị tự chủ hoàn toàn phải kiểm toán và công khai việc này. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Y tế kiểm tra lại việc này.

Với những đơn vị y tế cấp huyện sau khi sắp xếp, ông Huệ nhấn mạnh phải chuyển về cho địa phương, ngành y tế chỉ quản lý về mặt chuyên môn. Theo ông, cấp huyện rất thành thạo về con người, nhân sự và quản lý tất cả trên địa bàn. “Chính phủ khóa trước đã có chủ trương về vấn đề này rồi, tại sao chúng ta vẫn làm rất khác nhau?, ông Huệ đặt câu hỏi và cho rằng vấn đề này bộc lộ rõ qua đợt chống dịch.

Ông đề nghị Bộ trưởng Nội vụ và Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chuẩn bị giải trình việc này cho rạch ròi, vì chúng ta đã có 4-5 năm thực hiện nhưng đến nay vẫn không thống nhất giữa các địa phương với nhau. Ông cũng mong đại biểu thống nhất để nghị quyết chất vấn có nội dung này theo tinh thần nếu chuyển về cho địa phương phải thực hiện thống nhất, còn ngành y tế chỉ quản lý về chuyên môn.

Hà Nội sẽ tiếp tục điều chỉnh biện pháp cách ly

Giơ biển tranh luận, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Giám đốc Sở Y tế Hà Nội) nhắc đến công tác cách ly F1 của Hà Nội. Bà dẫn quy định các văn bản hướng dẫn nêu rõ phụ thuộc vào diễn biến tình hình dịch bệnh, năng lực y tế và năng lực triển khai các khu cách ly tập trung, xem xét điều kiện cách ly tại nhà, từng địa phương sẽ quy định giải pháp phù hợp với công tác phòng chống dịch.

“Hà Nội luôn thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế trong thực hiện phòng, chống dịch, đặc biệt công tác cách ly, điều tra truy vết và quản lý người từ vùng có dịch, quản lý F1”, bà Hà nhấn mạnh.

Nữ Giám đốc Sở cho biết gần đây Hà Nội liên tiếp phát hiện các ca F0 chưa rõ nguồn lây, đặc biệt ngày 9/11 Hà Nội ghi nhận 222 ca bệnh, trong đó có 105 ca ngoài cộng đồng.

“Dự báo tình hình dịch tại Hà Nội sẽ diễn biến rất phức tạp và khó lường”, bà Hà nói và cho biết trên cơ sở diễn biến dịch, Hà Nội sẽ tiếp tục có điều chỉnh biện pháp phòng chống dịch và biện pháp cách ly để vừa đúng quy định, vừa thích ứng, linh hoạt với tình hình địa phương.

Đại biểu tranh luận khi Bộ trưởng trả lời chưa thỏa đáng

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) tranh luận về sai phạm kinh tế tại bệnh viện khiến hàng loạt bác sĩ vào vòng lao lý. Ông Cường cho rằng phần trả lời của Bộ trưởng Long về những giải pháp chưa thật sự thỏa đáng.

Thứ nhất, về giải pháp phân quyền cho một cấp phó chuyên phụ trách về kinh tế, ông Cường cho rằng dù có phân công cho cấp phó nhưng nếu có sai phạm người đứng đầu vẫn phải chịu trách nhiệm. Do vậy có thể người đứng đầu vẫn bị sai phạm trong “vô thức”.

Về trách nhiệm của cơ quan quản lý, ông Cường cho rằng theo quy định hàng năm cơ quan chức năng của cơ quan chủ quản, cơ quan kiểm toán, thanh tra đều phải duyệt quyết toán đối với phần vốn ngân sách, còn hoạt động về vốn của đơn vị tự quyết định phải kiểm tra báo cáo tài chính.

“Những cơ quan này có chuyên môn về quản lý kinh tế mà còn không phát hiện sai phạm vậy làm sao những giáo sư, bác sĩ chỉ biết đọc bệnh án phát hiện được”, vị đại biểu Hà Nội nêu.

Dẫn quy định Luật Phòng chống tham nhũng về những sai phạm xảy ra sau khi có thanh tra, kiểm tra, kiểm toán thì những người thực hiện chức năng này cũng phải chịu trách nhiệm. Ông Cường hỏi thêm cơ quan công an, kiểm soát liệu có bỏ sót tội phạm hay không.

Nhiều người không được gia hạn thẻ bảo hiểm y tế

Đại biểu Phạm Thị Mỹ Dung (Long An) cho biết từ đầu năm đến nay, rất nhiều lao động trong tình trạng tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không lương hoặc mất việc làm do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Tuy nhiên, những người này không được tiếp tục gia hạn thẻ bảo hiểm y tế, dẫn đến bị gián đoán việc khám chữa bệnh được hưởng bảo hiểm y tế.

“Người lao động có nguyện vọng được hỗ trợ giảm, miễn đóng bảo hiểm y tế và tiếp tục được đảm bảo chăm sóc sức khỏe, hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong giai đoạn hiện nay”, bà Dung nói và đặt câu hỏi với Bộ Y tế về giải pháp.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết Bộ đang phối hợp với Bộ Tài chính, Bảo hiểm xã hội rà soát lại toàn bộ đối tượng đóng này, để có cơ chế chính sách hỗ trợ người lao động gặp khó khăn.

“Chúng ta vẫn đảm bảo được vấn đề về độ phủ bảo hiểm y tế và đảm bảo cho người dân tiếp cận một cách công bằng dịch vụ chăm sóc sức khỏe qua bảo hiểm y tế”, Bộ trưởng Long khẳng định.

Đầu tư cho các trạm y tế từ nguồn tổ chức quốc tế

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Hà Nội) đề nghị Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long trả lời về giải pháp cải thiện chất lượng chăm sóc y tế trạm y tế xã và việc thiếu hụt nhân lực y, bác sĩ, trình độ chuyên môn cao ở một số địa phương.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng đến nay y tế tuyến cơ sở, cấp huyện, xã cơ bản đáp ứng trong điều kiện bình thường, tuy nhiên trong thực tế, các cơ sở này không đáp ứng được khi dịch bệnh xảy ra.

Ông cho rằng y tế cơ sở đã được quan tâm, đầu tư, xây dựng, sửa chữa nhưng một số trạm y tế vẫn chưa đảm bảo các điều kiện cần thiết, con số này khoảng 20%. Bên cạnh đó, chưa đến 50% số trạm y tế đảm bảo được 80% các dịch vụ y tế tuyến xã. Và thực trạng này diễn ra ngay tại các tỉnh, thành phố lớn.

Bộ Y tế đang xây dựng đề án tăng cường năng lực y tế tuyến cơ sở, như cơ cấu, sắp xếp lại tổ chức của trạm y tế xã. Theo đó, bố trí cho trạm y tế xã số nhân lực phù hợp với dân số trên địa bàn từng xã, phường.

Ngoài ra, Bộ cũng tăng cường đầu tư cho các trạm y tế từ nguồn tổ chức quốc tế, Ngân hàng Thế giới cho những địa phương khó khăn để khắc phục việc này.

Tăng giá dịch vụ y tế để đảm bảo nhân lực phục vụ

Giải đáp các câu hỏi của đại biểu Trần Kim Yến (TP.HCM) về thực trạng y tế cơ sở mỏng, tỷ lệ điều dưỡng/bác sĩ còn thấp. Bộ trưởng Y tế thừa nhận việc sử dụng nhân lực còn hạn chế. Thông thường, một bác sĩ phải có 3-3,5 điều dưỡng mới có thể đảm bảo chăm sóc toàn diện, nhưng thực tế nhiều đơn vị tuyển dụng nhân lực y tế khó khăn, nhất là về tài chính của hệ thống y tế.

“Nhiều đơn vị chưa tính đúng tính đủ về giá, hiện nay giá dịch vụ y tế mới chỉ tính 2/4 yếu tố cấu thành giá nên chưa đáp ứng yêu cầu, chính vì vậy tới đây, chúng ta sẽ cố gắng tăng giá dịch vụ y tế để đảm bảo nhân lực y tế phục vụ một cách toàn diện”, ông Long nói.

Giải pháp ông đưa ra là tăng cường, nâng cao chất lượng đào tạo và sắp xếp việc sử dụng nhân lực ở các bệnh viện một cách phù hợp.

Ông Long cũng nêu thực tế bác sĩ đào tạo 6 năm, tới đây là 9 năm, nhưng khi ra trường chỉ hưởng lương ngang người đào tạo 4 năm. Vì vậy khi Chính phủ, Thủ tướng ban hành khung trình độ quốc gia thì một bác sĩ khi đào tạo 6 năm sẽ được hưởng lương ở khung mức độ 2 và tới đây sẽ áp dụng.

Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm khi có sai phạm

Trả lời phần tranh luận của đại biểu Hoàng Văn Cường, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết quy định của Đảng, người đứng đầu đơn vị phải chịu trách nhiệm khi sai phạm xảy ra trong đơn vị của mình. Nếu đơn vị xảy ra sai phạm dù trực tiếp hay gián tiếp thì người đứng đầu vẫn phải chịu trách nhiệm.

Bộ trưởng Y tế cũng cho biết cơ quan này chịu trách nhiệm chỉ đạo về chuyên môn, kỹ thuật trên cả nước. Vấn đề kiểm tra, tài chính, mua sắm, đấu thầu thanh tra kiểm tra là trách nhiệm của UBND các tỉnh, thành phố quản lý.

Mặt khác, Bộ Y tế cũng tổ chức các đoàn kiểm tra, thanh tra liên ngành nhưng chỉ về mặt chuyên môn. Trước những sai phạm xảy ra trong thời gian qua, cơ quan này cũng đã chủ động có văn bản nhắc nhở các địa phương, các đơn vị trực thuộc tăng cường kiểm tra, giám sát và thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.

Sẽ thanh tra rất sâu chuyên đề quản lý, sử dụng nguồn lực chống dịch

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý thêm việc phòng chống dịch phải hết sức tiết kiệm vì nước ta đang rất khó khăn. Ông cho biết Thủ tướng đã giao Thanh tra Chính phủ, Quốc hội cũng giao cho Kiểm toán Nhà nước trong năm 2022 sẽ thanh tra, kiểm toán rất sâu về chuyên đề huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phòng chống dịch để ngăn chặn câu chuyện lợi ích nhóm trong lĩnh vực này.

“Đề nghị Bộ Y tế với trách nhiệm quản lý Nhà nước cần tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, giám sát nội bộ trong ngành để hướng dẫn anh em làm đúng, ngăn chặn kịp thời, còn khi các cơ quan vào cuộc chúng ta phải xử lý”, ông Huệ nói.

Hà Nội có đặc trưng riêng nên chống dịch phải đánh giá rất kỹ lưỡng

Trả lời tranh luận của Giám đốc Sở Y tế Trần Thị Nhị Hà, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng thủ đô Hà Nội có đặc trưng riêng, là trung tâm chính trị của cả nước, nên mọi quyết định và chính sách chống dịch phải được đánh giá rất kỹ lưỡng.

Ông nhắc lại Nghị quyết 128 nêu rõ để đáp ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch, tùy vào tình hình, nguy cơ dịch bệnh, các địa phương có thể đưa ra giải pháp.

Bộ trưởng Y tế hy vọng trên cơ sở đánh giá lại nguy cơ, địa phương sẽ có điều chỉnh dần biện pháp phòng chống dịch cho phù hợp, đồng bộ chung cho tất cả tỉnh, thành phố. “Chúng tôi lưu ý là ở cùng một cấp độ thì không nên khác nhau quá nhiều”, ông Long nói và mong Hà Nội sẽ phòng chống dịch tốt.

Lo ngại thu lợi từ xã hội hóa ngành y tế

Đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi) nêu câu hỏi Bộ Y tế có giải pháp gì để ngăn chặn tình trạng xã hội hóa để tổ chức, cá nhân đặt máy móc thiết bị vào bệnh viện Nhà nước thu lợi nhuận, dẫn đến tình trạng lạm dụng kỹ thuật và thuốc, nhiều lãnh đạo bệnh viện vi phạm pháp luật.

Trả lời, ông Long cho rằng chủ trương xã hội hóa đã được Trung ương thống nhất, thông qua và là chủ trương đúng đắn. Việc này đảm bảo cho người dân được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, không thể chỉ dùng ngân sách Nhà nước để đầu tư vì không đủ nguồn lực.

Ông Long cho biết nhiều văn bản pháp luật đã được ban hành để triển khai xã hội hóa trong công tác y tế, trong đó có luật về tài sản công, quy định hướng dẫn của Bộ Tài chính. Bộ Y tế cũng có quy định với các cơ sở y tế không được tăng thu, lạm thu và phối hợp chặt với Bảo hiểm Y tế trong thanh, quyết toán sử dụng máy móc xã hội hóa.

Tuy nhiên, ông Long cho rằng một số đơn vị chưa thực hiện nghiêm, chưa đúng theo quy định, dẫn đến sai phạm. Ông Long cho rằng chủ trương xã hội hóa vẫn phải tiếp tục nhưng cần hình thành hành lang pháp lý. Bộ đang làm việc với Bộ Tài chính để trình Chính phủ ban hành nghị định về liên doanh, liên kết xã hội hóa.

“Mong rằng tới đây khi nghị định được Chính phủ thông qua, sẽ giải quyết thấu đáo các vấn đề, tránh sai phạm, quản lý giá sẽ công khai, minh bạch và hiệu quả hơn”, ông Long nói.

Việt Nam tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn

Trả lời chất vấn về triển khai chiến lược vaccine mà đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đặt ra, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long thừa nhận “chúng ta tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn”, vì nhiều lý do khách quan và chủ quan.

Theo ông, Việt Nam tiếp cận vaccine từ tháng 9/2020 khi làm việc và thỏa thuân với COVAX. 2 tháng sau chúng ta đã có thỏa thuận với AstraZeneca cung ứng 30 triệu liều. Sau đó thúc đẩy nghiên cứu sản xuất trong nước, nhưng theo ông Long, yếu tố khách quan là khan hiếm vaccine toàn cầu suốt năm qua. Một số nước phát triển mua với số lượng rất lớn. Ông nhìn nhận đây là vấn đề bất bình đẳng trong cung ứng vaccine toàn cầu khi họ đặt hàng cao hơn nhu cầu sử dụng.

Bộ trưởng Y tế cũng nêu nhiều khó khăn trong việc mua vaccine, khi cam kết thỏa thuận mua phải vượt qua rào cản về pháp luật, chấp nhận tất cả điều kiện của bên bán mà không được thương thuyết. Chúng ta cũng phải chấp nhận rủi ro vì giao hàng chậm, không được trả lại do vaccine không đảm bảo hay việc giao hàng không đúng thời hạn.

“Bộ Y tế nhận trách nhiệm và đã triển khai thời gian qua để có vaccine trong 2021 và 2022”, ông Long nói.

Tại sao bác sĩ được làm thêm?

Lấy dẫn chứng ngành giáo dục yêu cầu cấm dạy thêm, học thêm để đảm bảo chất lượng dạy và học trên lớp, đại biểu Nguyễn Quốc Hận (đoàn Cà Mau) đặt câu hỏi việc các bác sĩ liên kết xây dựng phòng khám riêng, liệu có ảnh hưởng tới chất lượng khám, chữa bệnh tại bệnh viện công hay không?

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết việc hành nghề, làm thêm của bác sĩ ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố liên quan đến thu nhập, uy tín của bác sĩ. Việc bác sĩ hành nghề vừa đảm bảo thêm thu nhập lại nâng cao năng lực chuyên môn của họ.

Ông Long cũng nhấn mạnh không nên phân biệt giữa cơ sở y tế công và tư. Vị tư lệnh ngành y tế cho biết việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân là sự kết hợp hài hòa giữa 2 lực lượng trên, do vậy sự trao đổi và chia sẻ sẽ đảm bảo cho mọi người dân được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng.

Bộ Y tế cũng cho biết đã có những quy định về quản lý thời gian hành nghề, tái tạo sức lao động của bác sĩ. Đồng thời, cơ quan này cũng nghiêm cấm việc không hoàn thành công việc ở cơ sở y tế công lập để đưa ra làm ở cơ sở tư nhân. “Các tỉnh, thành phố và sở y tế sẽ tăng cường kiểm tra và xử lý các trường hợp này”, ông Long nói.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận. Ảnh: Quốc hội.

Phân cấp cơ sở y tế do Bộ Y tế quản lý cho các tỉnh

“Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu câu hỏi rất thiết thực, là bác sĩ giỏi nhưng chưa chắc đã quản trị giỏi, vậy có thể tách bạch giữa quản trị và quản lý chuyên môn được không?”, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà dẫn chất vấn của đại biểu để bắt đầu phần giải trình của mình trong nội dung này.

Trong xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung và sự nghiệp y tế nói riêng, Bộ trưởng Nội vụ cho biết Trung ương, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản, quy định liên quan.

Các quy định này đã nêu rõ về tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình để bổ nhiệm viên chức quản lý ở các đơn vị sự nghiệp. Các bộ chuyên ngành xây dựng tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể để phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của ngành mình.

Bộ Y tế cũng ban hành thông tư, nhưng thực tiễn có những vấn đề phát sinh ở một số cơ sở y tế, đó là người quản lý cơ sở y tế có năng lực về chuyên môn nhưng chưa có năng lực quản trị.

Dưới góc độ của ngành, Bộ trưởng Nội vụ cho biết sẽ phối hợp với Bộ Y tế nghiên cứu kỹ hơn vấn đề này, để làm sao đảm bảo như mong muốn vừa có năng lực chuyên môn, vừa có năng lực quản trị là tốt nhất. Còn trong trường hợp cụ thể, ta nên cân nhắc để xem xét, nhất là khi ta đang đẩy mạnh tự chủ đơn vị sự nghiệp chung thì rất cần thiết có năng lực quản trị để đáp ứng yêu cầu tự chủ đơn vị sự nghiệp y tế. Bên cạnh đó, cần làm rõ tiêu chuẩn, điều kiện, trách nhiệm của người đứng đầu trong đơn vị sự nghiệp.

Đề cập đến việc phân cấp trong hệ thống y tế trên địa bàn, Bộ trưởng Nội vụ nhìn nhận còn nhiều vướng mắc. Bà đồng tình với một số ý kiến cần rà soát, xem xét căn cơ, cụ thể trong vấn đề quản lý Nhà nước đối với hệ thống y tế cấp tỉnh, huyện. “Giao trung tâm y tế cho UBND cấp huyện quản lý, gồm trung tâm y tế và trạm y tế xã, phường, thị trấn, là rất phù hợp yêu cầu”, bà Trà nói.

Sau kỳ họp này, Bộ Nội vụ sẽ báo cáo Chính phủ để thực hiện phân cấp ngay vì không có gì vướng mắc.

Có thể thành lập trung tâm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm mới nổi

Nêu tình trạng trung tâm cấp cứu 115 đóng vai trò quan trọng của hệ thống cấp cứu ngoài bệnh viện, có thực hiện khám chữa bệnh nhưng theo quy định thì trung tâm thuộc nhóm không giường bệnh (hệ thống dự phòng).

Do vậy không được cấp xác nhận thực hành lâm sàng, không được cấp chứng chỉ hành nghề và không được bảo hiểm y tế thanh toán. Từ đó, vị đại biểu TP.HCM đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Y tế và Bộ trưởng Nội vụ sẽ giải quyết bất cập này ra sao?

Thứ hai, ông Đức đặt câu hỏi rằng Bộ Y tế đã chấp nhận SARS-CoV-2 là bệnh truyền nhiễm như các căn bệnh khác hay chưa? Bộ đã có chiến lược về chương trình đào tạo, giảng dạy về phòng, chữa bệnh do SARS-CoV-2 trong các trường y dược bài bản, khoa học như thế nào?

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Minh Đức, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát thời gian qua, Trung tâm cấp cứu 115 đã phát huy được vai trò, hiệu quả trong vận chuyển bệnh nhân tới cơ sở y tế và triển khai chăm sóc điều trị đối với bệnh nhân.

Tuy nhiên, ở Việt Nam và các nước trên thế giới không xếp đây vào cơ sở khám, chữa bệnh bởi những người hành nghề tại trung tâm cấp cứu không phải cán bộ y tế. Họ chỉ được đào tạo các kỹ năng để có thể sơ cấp cứu và vận chuyển bệnh nhân đến bệnh viện.

Ông Long cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của đại biểu để rà soát, điều chỉnh trong thời gian tới có những quy định phù hợp với mô hình hoạt động của trung tâm cấp cứu 115.

Về nội dung về virus SARS-CoV-2, Bộ trưởng Y tế cho biết ngày 20/1/2020 đã có quyết định xếp loại virus này thuộc bệnh truyền nhiễm nhóm A theo Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm.

Bộ Y tế đã triển khai các chương trình tập huấn cho cán bộ y tế ở tất cả các tuyến trong vấn đề chăm sóc bệnh nhân Covid-19. Việc có hình thành bộ môn về Covid-19 hay không, ông Long cho biết sẽ có trao đổi với các trường, các nhà khoa học và tham khảo kinh nghiệm các nước trên thế giới.

“Có thể chúng ta sẽ thành lập các trung tâm nghiên cứu nhưng không chỉ riêng về Covid-19 mà sẽ bao gồm tất cả các bệnh truyền nhiễm mới nổi, nguy hiểm”, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói.

Bộ Tài chính nêu cách bịt lỗ hổng giá thiết bị y tế

Phát biểu giải trình về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Tài chính đối với việc quản lý giá, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết Luật Quản lý giá năm 2012 xác định giao cơ quan quản lý giá chuyên ngành về cho Bộ chuyên ngành quản lý. Vì vậy, giá thiết bị y tế do Bộ Y tế chịu trách nhiệm.

Tuy nhiên, thời gian qua đã xảy ra nhiều sai phạm trong lĩnh vực quản lý giá, không những giá thiết bị y tế, mà còn có cả giá giáo dục, giá đất đều có lỗ hổng, cần phải hoàn thiện. Trước tình hình trên, Bộ Tài chính và Bộ Y tế đã thảo luận và xây dựng Nghị định 98 ngày 8/11 để đưa phương thức từ công khai giá sang buộc phải kê khai giá và truyền dữ liệu về trung tâm của Bộ Y tế để quản lý.

“Khi đã kê khai, nếu bán giá sai sẽ bị xử phạt hành chính, thu hồi giấy phép hoạt động, thậm chí bị truy tố trước pháp luật”, Bộ trưởng Phớc nói.

Trong kê khai giá, Nghị định yêu cầu nếu nhập khẩu, phải công khai giá nhập hải quan, cộng với chi phí được tính hợp lý để hình thành lên giá cơ sở. Còn nếu sản xuất trong nước thì phải đưa ra giá thành sản xuất và công khai giá bán.

Đối với vấn đề loạn giá, Bộ Tài chính cho biết đã chỉ đạo Tổng cục Thuế và ngành hải quan quản lý chặt chẽ, không để các đơn vị lợi dụng việc viện trợ, tài trợ để nâng giá, đưa vào chi phí sản xuất.

Đối với vướng mắc về tài chính cấp huyện, mô hình hiện nay để Sở Y tế quản lý tài chính. Theo Bộ Tài chính, có thể giao quản lý tài chính về cho huyện, TP, thị xã quản lý, Sở Y tế chỉ quản lý về mặt chuyên môn.

Luật chưa cho phép thu tiền bệnh nhân nhiễm nCoV

Đại biểu Phạm Viết Lượng (Bình Phước) đề nghị Bộ trưởng Y tế nêu giải pháp khắc phục thực trạng lúng túng của các cơ sở y tế điều trị người mắc Covid-19 cũng như việc huy động y tế tư nhân chưa hiệu quả. Ông cũng đề nghị Chính phủ, Quốc hội nghiên cứu thêm về các giải pháp đột phá, phát triển nền y tế trước những hạn chế, bất cập chưa được giải quyết thời gian qua.

Về vấn đề này, ông Long cho biết khi dịch phức tạp, Bộ đã có buổi làm việc với tất cả bệnh viện, cơ sở y tế tư nhân để huy động toàn bộ nguồn lực. Và rất nhiều đơn vị tư nhân tham gia nhiệt tình, tâm huyết trong phòng, chống dịch. Nhiều bệnh viện tư nhân đã dành một nửa số giường cấp cứu cho địa phương để điều trị người mắc Covid-19.

Tuy nhiên, vấn đề còn khó khăn liên quan đến quy định luật. Theo đó, Covid-19 là bệnh truyền nhiễm nhóm A, nên bắt buộc phải do ngân sách Nhà nước chi trả, vì vậy dù có hướng dẫn, việc này vẫn xảy ra lúng túng khi tính đến chi phí trả cho các bệnh viện tư nhân.

Bộ đang tổng kết, có báo cáo đến cơ quan chức năng, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép cơ sở y tế tư nhân thu tiền đối với bệnh nhân Covid-19 để bệnh nhân được lựa chọn cơ sở điều trị.

Chưa bao giờ có chủ trương không cho bác sĩ kêu gọi trên mạng xã hội

Đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Vĩnh Phúc) nêu vấn đề trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát mạnh tại các tỉnh phía Nam, nhiều bệnh viện thiếu trang thiết bị trầm trọng như máy thở, đồ bảo hộ, khẩu trang… Một số bác sĩ kêu gọi hỗ trợ trên mạng xã hội nhưng sau đó đã phải xóa hoặc đính chính thông tin. Ông Long đặt câu hỏi liệu đây có phải chủ trương của Bộ hay không?

Trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Văn Tiến, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long thông tin trong thời gian đầu có xảy ra tình trạng thiếu thiết bị như khẩu trang, máy thở, găng tay, kit test… Các nước cũng đã tranh nhau mua để đảm bảo nguồn vật tư cho quốc gia mình.

Sau đó, Chính phủ đã chỉ đạo và các doanh nghiệp đã chủ động vào việc mua, sản xuất máy thở. Trong năm 2020, có 2 doanh nghiệp trong nước đã sản xuất máy thở ở thể trung bình. Đến nay, về cơ bản những máy thở ở thể trung bình đã có thể đảm bảo nguồn cung trong nước. Đối với máy thở dòng cao chúng ta cũng đã cố gắng mua, huy động, hỗ trợ… Từ đó, tư lệnh ngành y bày tỏ cảm ơn, trân trọng các tổ chức, doanh nghiệp và bạn bè các nước đã hỗ trợ.

“Chúng tôi dự kiến mua 1.000 máy thở nhưng doanh nghiệp đã hỗ trợ 2.400 máy. Tại TP.HCM, doanh nghiệp đã hỗ trợ 750 máy và TP chỉ phải mua 50 máy. Đến nay chúng ta không thiếu máy thở ở cả chức năng cao và thấp”, ông Long nói.

Bộ Y tế cũng đã thành lập các kho dã chiến ở các tỉnh phía Nam và giao trách nhiệm cho bộ phận thường trực tại TP.HCM và Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy để điều chuyển.

“Chúng tôi chưa bao giờ có chủ trương không cho bác sĩ kêu gọi trên mạng xã hội”, Bộ trưởng Y tế khẳng định.

Việt Nam sẽ đẩy mạnh hộ chiếu vaccine để mở cửa du lịch

Thông tin thêm về một số nội dung các đại biểu quan tâm ở phiên làm việc buổi sáng, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết việc thí điểm mở lại các điểm du lịch đã bắt đầu thực hiện ở một số địa phương đủ điều kiện.

Ông Long cho rằng điều quan trọng là tỷ lệ bao phủ vaccine và quy định thống nhất đối với triển khai hộ chiều vaccine, đến nay đã công nhận ở 72 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sắp tới Việt Nam sẽ đẩy mạnh vấn đề này để mở cửa du lịch sau dịch Covid-19.

Trả lời câu hỏi chăm sóc điều trị F0 tại nhà, Bộ trưởng Long cho biết Bộ đã ban hành hướng dẫn, đảm bảo an toàn cho người bệnh, người nhà và cho người dân. Mô hình này đã phát huy hiệu quả với nhiều người nhiễm.

Bộ trưởng Y tế mong đại biểu Quốc hội tiếp tục quan tâm các chế độ chính sách cho nhân viên y tế tại các địa bàn khó khăn, các chế độ thâm niên nghề nghiệp, đặc thù, để cán bộ y tế yên tâm công tác. Về câu hỏi độ an toàn của vaccine, ông Long khẳng định vaccine được sử dụng ở Việt Nam hiện nay an toàn, hiệu quả trong giảm ca bệnh nặng đến 93-96%.

Các vấn đề khác đại biểu, cử tri quan tâm, ông Long mong cử tri chia sẻ, đồng hành với ngành y tế. Ông cho rằng cuộc chiến với dịch Covid-19 là cuộc chiến chưa có tiền lệ, vì vậy ta vừa làm vừa phải rút kinh nghiệm. Nhiều giải pháp đưa ra trong thời gian ngắn nên khó tránh khỏi những khiếm khuyết, nhưng ta đã khắc phục.

Ông Long khẳng định đến thời điểm này có thể khẳng định đường lối chống dịch hiện tại là đúng đắn với việc thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả đối với Covid-19. Ông mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, chia sẻ của đại biểu Quốc hội, cử tri và nhân dân.

Ông cũng gửi lời cảm ơn đến cán bộ y tế đang ngày đêm chống dịch, bảo vệ sức khỏe nhân dân và tin tưởng sẽ sớm đẩy lùi được dịch bệnh, hoàn thành nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, nhân dân giao phó.

Các trường hợp vi phạm trong ngành y tế đã nhận tội

Về những sai phạm liên quan đến đầu thầu thiết bị y tế, đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Công an đánh giá tình trạng này thời gian qua diễn ra rất phức tạp. Quán triệt tinh thần “phát hiện một vụ, cảnh tỉnh một vùng” của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Bộ Công an đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương chủ động nắm tình hình, kiên quyết đấu tranh, xử lý triệt để vi phạm.

Bộ trưởng Công an cũng lấy ví dụ một số vụ việc sai phạm đã và đang được xử lý tại CDC Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Sở Y tế Hà Tĩnh, Cần Thơ… làm dẫn chứng cảnh tỉnh cả ngành y tế.

Đến nay, các trường hợp vi phạm đã nhận tội, Bộ Công an cam kết sẽ đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án để sớm kết luận, đưa ra truy tố, xét xử trước pháp luật.

Bộ trưởng Tô Lâm cũng phủ nhận những ý kiến cho rằng các vi phạm là do lỗi cơ chế, hệ thống. “Các vụ việc đều do lợi dụng tình hình khó khăn, lách luật để có những vi phạm. Trong đó có những vi phạm về hình sự rất đáng để xử lý”, ông Lâm nói.

Người đứng đầu Bộ Công an cũng cho biết trước khi xử lý hình sự, cơ quan này đều yêu cầu phải cá thể hóa trách nhiệm cá nhân trong từng vụ việc. Đồng thời chứng minh rõ yếu tố tư lợi, tham nhũng. Đại tướng Tô Lâm lấy ví dụ về vụ việc thông đồng với nhà thầu cung cấp thiết bị để đẩy giá lên, trích phần trăm ăn chia.

Từ đó, Bộ trưởng Tô Lâm đề nghị Bộ Y tế, Bộ KHĐT, Bộ Tài chính cùng UBND các địa phương tiếp tục tăng cường thanh, kiểm tra quy trình đầu tư cơ sở vật chất, công tác mua sắm trang, thiết bị để kịp thời ngăn chặn các vi phạm. Đồng thời, cần sớm nghiên cứu đưa mặt hàng trang thiết bị y tế vào nhóm bình ổn, quản lý giá, tránh tình trạng cấu kết nâng giá trục lợi.

Về tình trạng mua, bán trái phép trang thiết bị, thuốc, xét nghiệm Covid-19 thậm chí cả vaccine không rõ nguồn gốc diễn biến phức tạp, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết đã chỉ đạo công an các địa phương triển khai các biện pháp nắm tình hình, điều tra xử lý.

Trong thời gian tới, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết Bộ Công an sẽ ứng dụng các yếu tố khoa học công nghệ vào công tác chống dịch, đặc biệt là những thành quả từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm tạo thuận lợi cho nhân dân.

Trung tâm y tế huyện hoàn toàn thuộc thẩm quyền của địa phương

Giải trình thêm các vấn đề liên quan đến ngành y tế, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam trả lời về việc trung tâm y tế huyện trực thuộc sở y tế thì bất tiện. Viện dẫn các quy định của Trung ương, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam Trung ương nhấn mạnh mỗi huyện sẽ có một trung tâm y tế thực hiện cả chức năng dự phòng, điều trị, dân số; chịu sự điều hành, chỉ đạo chuyên môn thống nhất của ngành y tế và sự quản lý, lãnh đạo của cấp ủy.chính quyền địa phương.

“Quan điểm của Chính phủ, Thủ tướng là luôn nghiêm túc thực hiện theo quy định của Trung ương”, ông Đam nói.

Song ông cho biết tháng 3/2019, Bộ trưởng Y tế lúc đó có văn bản yêu cầu các địa phương để nguyên trung tâm y tế huyện trực thuộc Sở. Và việc này không đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ.

Cuối năm 2019, khi được phân công làm Bí thư Ban cán sự Đảng bộ Y tế, ông Đam cho biết đã bàn bạc trong Ban cán sự, và ngày 4/1/2020, Bộ Y tế đã có văn bản gửi tất cả UBND tỉnh, TP, khẳng định việc sắp xếp các trung tâm y tế huyện hoàn toàn thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương và thay thế tất cả văn bản của Bộ Y tế trái với tinh thần này. Ông Đam đề nghị TP.HCM căn cứ vào văn bản đó để thực hiện.

Trả lời đi đúng các nội dung chất vấn

Kết luận phiên chất vấn và trả lời chất vấn của người đứng đầu ngành y tế, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết có 32 đại biểu đặt câu hỏi, 6 đại biểu tranh luận. Ông Huệ đánh giá phiên chất vấn diễn ra sôi nổi, các đại biểu đặt câu hỏi sát, cụ thể, rõ ràng, đúng nội dung.

Một số đại biểu chưa hoàn toàn đồng ý với câu trả lời của Bộ trưởng Y tế, đã tranh luận và trao đổi thẳng thắn, đi đến cùng làm rõ hơn vấn đề chất vấn. Các nội dung chính được chất vấn gồm nguyên nhân dịch thứ 4 bùng phát; bài học kinh nghiệm, trách nhiệm tham mưu, dự báo của bộ; trách nhiệm của Bộ trong xây dựng chiến lược vaccine.

Ngoài ra, các đại biểu cũng đặt câu hỏi về công tác quản lý giá xét nghiệm Covid-19, tình trạng lợi ích nhóm trong nhập khẩu kit, test xét nghiệm; giải pháp triển khai đồng bộ Nghị quyết 128 của Chính phủ; giải pháp nâng cao năng lực quản trị của người đứng đầu đơn vị y tế, nhất là bác sĩ chuyển từ chuyên môn thuần túy sang quản lý; chủ trương xã hội hóa lĩnh vực y tế và trách nhiệm của Bộ trưởng khi để xảy ra các sai phạm trong ngành y tế.

“Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long lần đầu tiên trả lời chất vấn trước Quốc hội nhưng đã có thời gian công tác lâu năm và là chuyên gia trong lĩnh vực này. Khi giữ cương vị mới, Bộ trưởng đã rất sâu sát trong lĩnh vực của mình. Bộ trưởng đã nắm vứng nội dung và trả lời hết các câu hỏi của đại biểu”, ông Huệ nói.

Ông Huệ nhận xét phần trả lời đi đúng các nội dung chất vấn. Chủ tịch Quốc hội cho biết dựa trên phiên chất vấn hôm nay, Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết đưa ra mục tiêu, yêu cầu thời hạn để Chính phủ, bộ ngành triển khai, cơ quan của Quốc hội giám sát, cử tri, nhân dân theo dõi, đánh giá.