Vào ngày bầu cử giữa kỳ chính thức (6/11), ứng viên hạ nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ Alexandria Ocasio-Cortez đã giành chiến thắng ở điểm bầu cử 14, bang New York và trở thành người phụ nữ trẻ nhất được bầu vào quốc hội Mỹ ở tuổi 29.
Trước đó, hai nữ dân biểu khác thắng trong cuộc đua vào Hạ viện là Donna Shalala và Ayanna Presley. Trong đó, chiến thắng của bà Pressley đánh dấu lần đầu tiên bang Massachusetts có dân biểu là người da màu.
Bầu cử giữa kỳ Mỹ 2018 chứng kiến số lượng kỷ lục nữ ứng viên chạy đua vào các vị trí trong Thượng viện, Hạ viện và thống đốc các bang. Họ đã vượt qua những ứng viên nam trong bầu cử sơ bộ để phá vỡ những quy tắc và tiến tới thay đổi tư tưởng truyền thống về chính trị.
Phá vỡ "bức trần kính"
Trong một mùa bầu cử được cho là chưa từng có tiền lệ, phụ nữ đang đóng vai trò quan trọng theo những cách khác nhau với tư cách ứng viên, cử tri, nhà hoạt động và tình nguyện viên, nhưng họ có một điểm chung là đều có thể tái định hình cục diện chính trường Mỹ.
Từ hàng triệu phụ nữ cánh tả tuần hành khắp đất nước sau ngày Tổng thống Donald Trump nhậm chức, tới những liên đoàn phụ nữ cánh hữu cổ vũ cho ông ở các cuộc vận động bầu cử và ủng hộ hai thẩm phán bảo thủ tại Tòa án Tối cao, phụ nữ dần trở thành trung tâm của nền chính trị Mỹ.
Nữ giới cánh tả tham gia đông đảo vào những nhóm quyết tâm dành ưu thế ở quốc hội về cho đảng Dân chủ. Họ lấp đầy những tổ chức hỗ trợ phụ nữ tranh cử. Từ đó, những vấn đề thường được cho là thuộc lĩnh vực của phụ nữ không còn gói gọn trong giáo dục hay quyền sinh sản mà mở rộng tới cả môi trường, y tế, nhập cư và bạo lực súng đạn.
Về phía Cộng hòa, phụ nữ được thúc đẩy với nỗi lo về người nhập cư vượt biên và phản ứng đối với phong trào chống quấy rối tình dục #MeToo.
 |
| Alexandria Ocasio-Cortez, 29 tuổi, là phụ nữ trẻ nhất được bầu vào quốc hội Mỹ sau khi giành chiến thắng ở New York. Ảnh: Getty. |
Dẫu sự đa dạng giới trong cuộc bầu cử không diễn ra giống nhau trong lưỡng đảng, chính trường Mỹ có dịp chứng kiến làn sóng phụ nữ chưa từng có với 428 phụ nữ Dân chủ và 162 phụ nữ Cộng hòa tranh cử vào vị trí thống đốc bang và quốc hội. Trong số đó, 210 thành viên Dân chủ, 63 người Cộng hòa có tên trên lá phiếu vào ngày bầu cử chính thức (theo Trung tâm nghiên cứu Phụ nữ và Chính trị, Đại học Rutgers).
Tiến sĩ Kelly Dittmar, nhà khoa học chính trị tại Đại học Rutgers, nhận định dù bao nhiêu ứng viên thất bại hay chiến thắng, làn sóng này đang tạo ra thay đổi với nền chính trị Mỹ.
“Đối với một vài phụ nữ, điều đó có nghĩa là không chờ đợi tới lượt. Với một số khác, đây là cơ hội để thúc đẩy bình đẳng giới và sắc tộc trở thành một phần của ứng cử, bầu cử và giữ chức, thay vì để nó làm chướng ngại vật mà họ phải vượt qua với hy vọng thành công trong thế giới chính trị của đàn ông”, tiến sĩ nói.
Nữ giới trong cuộc bầu cử lịch sử đã phá vỡ kỷ lục, tiền lệ và cả “bức trần kính” đối với họ. Theo New York Times, một phần ba số phụ nữ tranh cử tại Hạ viện là người da màu và đây là tỷ lệ cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, phải kể đến Stacey Abrams, người có cuộc đua sát sao ở bang Georgia để trở thành phụ nữ da màu đầu tiên là thống đốc tại Mỹ.
Mùa bầu cử này cũng chứng kiến phụ nữ đối đầu nhau tại nhiều bang từ Arizona đến New York. Một số người ra tranh cử sau khi phục vụ trong quân đội hoặc làm việc tại CIA, thách thức tư tưởng về vị trí lãnh đạo của nam giới.
Với kết quả bầu cử giữa kỳ ngày 6/11, Pennsylvania có 4 nữ dân biểu, thổi “làn gió mới” vào ủy ban 18 thành viên hiện toàn nam đại diện bang này ở Hạ viện.
Tại Thượng viện, những nữ ứng viên Dân chủ cũng kiên cường chạy đua ở các bang ủng hộ ông Trump, trong đó phải kể đến Claire McCaskill tại Missouri và Heidi Heitkamp tại North Dakota.
 |
| Stacey Abrams, thành viên phe Dân chủ, là ứng viên cho vị trí thống đốc bang Georgia. Ảnh: Getty. |
Trong mùa bầu cử này, phụ nữ tự nguyện tranh cử và làm việc đó theo cách riêng. Họ bỏ qua những lời khuyên vốn tồn tại từ lâu rằng nữ ứng viên chỉ nên nói về hồ sơ công việc thay vì cuộc sống cá nhân. Thay vào đó, họ cho con xuất hiện trên quảng cáo, cấp lời khai làm chứng nạn quấy rối và tấn công tình dục, thậm chí còn cởi mở chia sẻ về những khó khăn trong gia đình với nợ nần và ma túy. Tất cả nhằm kết nối với nhiều người dân hơn.
Các nữ ứng viên tranh cử vào Hạ viện như Mikie Sherrill, Katie Hill và Amy McGrath đã huy động được số tiền gây sửng sốt, dù vẫn ít hơn nam giới. Những nữ mạnh thường quân cũng đóng vai trò lớn trong mùa bầu cử này, với số tiền đóng góp nhiều hơn lượng đổ vào chiến dịch tranh cử năm 2016 tới 36%.
Cuộc bầu cử với những "lần đầu"
Dẫu vậy, khi nữ giới tham gia tranh cử nhiều hơn, không thể tránh được sự thật rằng thất bại sẽ đến với nhiều người. Bên cạnh làn sóng phụ nữ, chủ nghĩa chính trị hành động gia tăng dưới thời Tổng thống Donald Trump cũng thúc đẩy số lượng lớn nam giới tham gia tranh cử. Trong lúc đó, nhiều nữ ứng viên Dân chủ phải đối diện với cuộc đua khó khăn ở những khu vực bỏ phiếu thiên về phe Cộng hòa.
Mặc dù chiếm hơn một nửa dân số và cử tri, phụ nữ vẫn chỉ hiện diện tại quốc hội, các văn phòng thống đốc và những vị trí hành pháp cấp bang với tỷ lệ chưa đến 1/3.
Những người phụ nữ chạy đua cho ghế thống đốc, từ bang Idaho, Texas đến Maine, đều đối mặt với những chướng ngại không nhỏ. Hiện chỉ 6 bang có thống đốc là nữ, 22 bang chưa từng bầu phụ nữ làm thống đốc và nghiên cứu chỉ ra rằng cử tri thường muốn chọn phụ nữ vào cơ quan lập pháp hơn là vào vị trí thống đốc.
Khi bầu cử diễn ra trong bối cảnh Washington vướng phải nhiều sự phản đối, nhiều phụ nữ hy vọng việc họ không phải chính khách thuần túy có thể trở thành một lợi thế. Jahana Hayes, được tôn vinh nhà giáo của năm 2016, đã dành chiến thắng trong cuộc chạy đua vào Hạ viện và trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên đại diện cho bang Connecticut tại quốc hội.
 |
| Bà Jahana Hayes, phe Dân chủ, chiến thắng tại điểm bỏ phiếu số 5, bang Connecticut và trở thành nữ dân biểu da màu đầu tiên của bang này tại quốc hội. Ảnh: Getty. |
Mùa bầu cử này cũng chứng kiến một loạt những “lần đầu” khác. Marsha Blackburn, đảng Cộng hòa, là nữ thượng nghị sĩ đầu tiên của Tennessee; Krisi Noem, Cộng hòa, có thể trở thành nữ thống đốc đầu tiên của South Dakota. Rashida Tlaib và Omal Ilhan, Dân chủ, làm nên lịch sử khi trở thành phụ nữ Hồi giáo đầu tiên được bầu vào quốc hội mỹ. Bên cạnh đó là 2 phụ nữ gốc thổ dân đầu tiên trúng cử vào Hạ viện là Sharice Davids (bang Kansas), Deb Haaland (New Mexico), đều thuộc phe Dân chủ.
Cuộc bầu cử cũng mang đến cho Washington sức sống thế hệ trẻ với ứng viên hạ nghị sĩ Dân chủ Ocasio-Cortez và Abby Finkenauer đều trong độ tuổi cuối 20.
Vào cuộc bầu cử tổng thống 2016, ông Trump đắc cử với cách biệt giới tính trong cử tri đi bầu lớn nhất lịch sử. Trong 2 năm nhiệm kỳ tổng thống vừa qua, phụ nữ có xu hướng ngày càng thiên về cánh tả, còn phần lớn nam giới tiếp tục hướng về đảng Cộng hòa.
Theo khảo sát của Gallup đối với các cử tri hồi tháng 9, trong khi 50% nam giới nghiêng về Cộng hòa và 40% thiên về Dân chủ, thì số phụ nữ ủng hộ đảng Dân chủ lên tới 58%, gấp gần 2 lần số phụ nữ nghiêng về Cộng hòa.
Sự khác biệt giữa hai giới thậm chí còn rõ rệt hơn đối với người trẻ. Khảo sát của Pew hồi tháng 6 cho thấy 70% phụ nữ phụ nữ từ 18-34 tuổi có xu hướng chọn đảng Dân chủ, tăng 14% so với 4 năm trước. Trong lúc đó, số liệu tương ứng với nam giới chưa được một nửa.
