"Anh cứ viết kịch bản và dàn dựng tốt đi. Sau đó anh sẽ đi diễn cùng tôi nhé". Nghệ sĩ Vũ Thanh nhớ mãi lời hứa của một đồng nghiệp với mình trước khi nhờ anh làm kịch bản hài.
Lời hứa ngọt ngào nhưng lại khắc nỗi đau với người nghệ sĩ nhạy cảm. Anh kể người đồng nghiệp đó đã không mời anh đóng chung, cũng không trả tiền cát-xê. Thậm chí, người đó vô tư mang tiểu phẩm đi diễn nhưng không nói với Vũ Thanh một lời.
'Hoài Linh nể và gọi tôi là đại ca'
Nhấp ly trà ấm, nghệ sĩ Vũ Thanh trầm ngâm nhớ về quãng thời gian 40 năm gắn bó với nghệ thuật. Gần nửa cuộc đời sống chết với sân khấu, những gì anh nhận được buồn nhiều hơn vui.
Nỗi buồn đó không hẳn xuất phát từ danh hiệu nghệ sĩ chuyên đóng vai phụ mà từ những chuyện bất bình anh đối diện suốt quá trình làm nghề.
Anh cảm thấy đau lòng hơn là tức giận khi nhiều lần bị đồng nghiệp chơi xấu. Vũ Thanh kể: "Có đồng nghiệp rất nổi tiếng, nhận show sự kiện giá cao nhưng lại nói dối là giúp đỡ anh em để không trả cát-xê cho tôi. Nhiều lần diễn chung, họ hứa trả cát-xê sau nhưng hàng chục năm trôi qua đều không nhắc tới chuyện cũ".
Đối diện với những đồng nghiệp "vô tư" quên trả tiền cát-xê hoặc lừa dối để chiếm cát-xê, Vũ Thanh chọn cách im lặng. Anh thừa nhận cuộc sống của gia đình mình khó khăn, đi vay nợ nhưng tuyệt đối không đòi tiền đồng nghiệp.
Tôi thắc mắc: "Vì sao anh chọn phần thiệt thòi về mình?". Nghệ sĩ hài cười xuề xòa nói: "Tôi không nói nhưng tự họ sẽ thấy xấu hổ. Tôi không giàu có nhưng bước ra ngoài luôn ngẩng cao đầu".
Lần khác, Vũ Thanh kể đi tấu hài chung với một đồng nghiệp ở miền Tây. Trong khi nhận lương của bầu show là 800.000 đồng, người này đưa cho anh 30.000 đồng.
"Tôi im lặng, lấy số tiền đó mời đồng nghiệp ăn sáng. Tôi nghĩ giàu có đến đâu thì chết đi cũng không mang hết theo được nên họ đối xử với mình thế nào, tôi cũng không phản ứng", Vũ Thanh nói.
Nghệ sĩ Vũ Thanh bước vào nghề từ đầu năm 1975. Anh từng gắn bó với nhiều đoàn ca múa nhạc ở khắp các tỉnh thành trong cả nước như Cà Mau, Đồng Nai, Khánh Hòa... Vì thế anh hợp tác với nhiều thế hệ nghệ sĩ nổi tiếng gồm Chế Linh, Trang Mỹ Dung, Thẩm Thúy Hằng...
Đầu năm 2000, Vũ Thanh gặp Hoài Linh ở sân khấu Trống Đồng. Trước đó, họ từng cùng hoạt động ở đoàn ca múa Khánh Hòa. Từ đó đến nay, nam nghệ sĩ giữ mối quan hệ thân tình với Hoài Linh. Đối với anh, Sáu Bảnh và Cát Phượng là hai nghệ sĩ đặc biệt nhất cuộc đời mình.
"Vào ngày đám cưới con trai tôi, Hoài Linh đang diễn ở xa, lịch quay kẹt cứng nhưng cậu ấy vẫn cố gắng đến dự. Còn Cát Phượng đến sớm phụ giúp gia đình chuẩn bị cho tiệc. Gần đây, tôi chuyển nhà, cô ấy biết tôi kẹt tiền đã chủ động hỏi và gửi tiền cho tôi vay. Đó là tình đồng nghiệp quý giá tôi trân trọng vô cùng", anh kể.
Với ân tình trong cuộc sống, khi làm nghề Vũ Thanh khẳng định không toan tính với đàn em thân thiết. Mỗi khi Hoài Linh tổ chức live show, Vũ Thanh sẽ là người viết kịch bản chính. "Tôi không bao giờ nhận cát-xê kịch bản khi viết cho Hoài Linh. Cậu ấy mời tôi diễn là vui rồi", anh nói.
Nói về nghề, nghệ sĩ hài không giấu được niềm tự hào khi được đồng nghiệp, đặc biệt là Hoài Linh nể phục. Anh cười vui vẻ cho biết: "Có lẽ tôi đa năng khi trên sân khấu, giờ viết kịch bản và dàn dựng đều không qua trường lớp nên Hoài Linh nể tôi. Cậu ấy thường gọi tôi là đại ca".
Ngược lại, Vũ Thanh đánh giá Hoài Linh là người giả giọng vùng miền chính xác nhất. Về diễn hài, theo anh đến nay chưa ai vượt qua Hoài Linh. "Hoài Linh được khán giả yêu mến vì lối diễn gần gũi, chân tình. Khi làm một kịch bản 30 phút, Hoài Linh chưa từng đọc nhưng chỉ ra thoại với nhau một lần thì lên sân khấu diễn rất đã", anh nhận định.
"Có nhiều nghệ sĩ trẻ cũng giỏi, cũng không đọc kịch bản nhưng lên sân khấu thì tự tung tự tác, ra ngoài kịch bản hết. Thậm chí họ phá luôn từ ngữ của tác giả, rồi thêm từ ngữ của giới trẻ để lấy tiếng cười".
'Tôi thuê nhà 20 năm qua, nuôi 4 cháu họ'
Tổ ấm của nghệ sĩ Vũ Thanh ở quận 8 được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp. Anh sống cùng vợ và gia đình người cháu nuôi. Nhìn không gian sống đầm ấm của nam nghệ sĩ ít ai biết đằng sau đó là cả nỗi lo, gánh nặng cơm áo gạo tiền.
Nơi cả gia đình anh đang sống vốn là ngôi nhà anh mới thuê cách đây 2 tuần. Vũ Thanh kể ba mẹ qua đời để lại một ngôi nhà nhưng anh nhường lại cho em gái buôn bán và thờ cúng. 20 năm qua vợ chồng nghệ sĩ hài sống chung với cảnh thuê nhà.
Anh ngậm ngùi: "Một đời theo nghệ thuật, chưa bao giờ vướng tứ đổ tường nhưng đồng tiền nghệ thuật bấp bênh lắm. Sự bấp bênh ấy càng lớn với người ít tên tuổi như tôi".
Vào thời kỳ tấu hài hưng thịnh, một tối chạy 10 show nhưng cát-xê anh nhận được chỉ là 200.000 đồng. Không những thế, show diễn lại không có liên tục, đều đặn. Vì vậy, 20 năm qua anh đã quen với cảnh thiếu trước hụt sau, mệt mỏi vì lo tiền ăn hàng ngày.
Bản thân mang nhiều bệnh nhưng Vũ Thanh nhất quyết không đi khám bởi anh nghĩ: "Khám ra bệnh, lấy tiền đâu mà chữa, lại lo lắng thêm".
Điều lạ lùng ở Vũ Thanh là anh dù kinh tế khó khăn, anh hào phóng với người thân, họ hàng. Anh nuôi 4-5 người cháu trong họ khi chúng bị ba mẹ bỏ rơi hoặc tai nạn qua đời.
"Tôi nuôi chúng từ lúc 4 tuổi đến khi lớn, lại dựng vợ gả chồng. Bây giờ có đứa lấy vợ, có con vẫn ở cùng tôi", nam nghệ sĩ ánh lên niềm vui khi đưa người viết xem hình ảnh của đứa cháu nội.
"Vợ anh phản ứng thế nào khi anh thích mua dây buộc mình?", tôi hỏi. Vũ Thanh trả lời ngay: "Không một chút phàn nàn. Chúng tôi không có con nên coi chúng như con. Cô ấy một mực thương mấy đứa nhỏ".
Anh cho hay sống trong nghề lâu năm nhưng chưa từng nhờ vả, xin vai của ai. Nghệ sĩ hài lý giải: "Tính tôi kỳ. Tôi quen biết đạo diễn, không bao giờ xin vai. Diễn viên bây giờ thường la cà, thậm chí cung phụng để có vai. Tôi dứt khoát không làm vậy được. Tôi có thể nhờ Cát Phượng, Hoài Linh nhưng thể lên tiếng. Người ta giúp cái ngặt chứ không ai giúp cái nghèo".
Trong nghề, những đồng nghiệp thân thiết như Hữu Nghĩa, đạo diễn Hoàng Duẫn nhiều lần dặn: "Anh có khó gì cứ nói em". Tuy nhiên bao năm qua, Vũ Thanh có thể vay nợ bên ngoài còn đồng nghiệp thì không phiền ai.
Ngay cả bạn bè là đại gia, Vũ Thanh cũng từ chối nhận sự giúp đỡ. Thậm chí khi họ tổ chức tiệc tùng, anh đến diễn nhưng kiên quyết không nhận tiền cát-xê.
Lật giở từng trang kịch bản trên bàn, nam diễn viên hài trầm ngâm: "Ở tuổi này, tôi vẫn phải gồng mình làm việc để lo cho gia đình. Tôi ao ước có một mảnh đất nhỏ, sau đó dựng một căn nhà lá. Nhà tồi tàn thế nào cũng là nhà mình và không bị áp lực trả tiền hàng tháng".
Vũ Thanh nổi tiếng là nghệ sĩ đa năng của sân khấu Sài Gòn khi anh có thể hát, cải lương, ảo thuật, diễn kịch, hài. Hiện, anh còn viết hàng trăm kịch bản, dàn dựng tiểu phẩm cho các gameshow và live show của nhiều nghệ sĩ.
Điều thú vị là tất cả những việc đó do anh học lóm từ đồng nghiệp, bạn bè. Người đầu tiên góp ý với Vũ Thanh ngày đầu viết kịch bản là Việt Hương. Chính nữ diễn viên hài đã góp ý cho anh cách tạo tiếng cười và kịch tính trong mỗi phân đoạn.
Sau này, kịch bản của anh từng xuất hiện trong nhiều live show của đàn em như Hoài Linh, Việt Hương, Cát Phượng, Kiều Oanh...
Năm 2016, lần đầu Vũ Thanh có đêm diễn riêng ở sân khấu Trống Đồng với sự tham gia của dàn nghệ sĩ như Hoài Linh, Chí Tài, Tấn Beo, Cát Phượng, Nhật Cường, Hoàng Sơn, Thu Trang, Tiến Luật, Anh Đức..