Khi Anh rời EU, các ưu đãi mang lại từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sẽ không được áp dụng tại thị trường Anh. Chính vì vậy, Bộ Công Thương cho rằng việc ký kết một hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương sẽ tạo điều kiện cho hoạt động cải cách, mở cửa thị trường, thuận lợi hóa thương mại ở 2 quốc gia, tránh gián đoạn các hoạt động thương mại do hệ quả mang lại của Brexit.
Dựa vào các thế mạnh sẵn có của Việt Nam, rất nhiều mặt hàng có tiềm năng tăng trưởng xuất khẩu sau khi Hiệp định thương mại tự do Vương quốc Anh và Việt Nam (UKVFTA) được ký kết.
Hàng dệt may
Năm 2019, Anh nhập khẩu chủ yếu từ Việt Nam mặt hàng may mặc. Trong đó, 10 mặt hàng may mặc xuất khẩu lớn nhất sang Anh gồm: Bộ comple, áo jacket, blazer, áo chui đầu, áo cài khuy, áo choàng, áo sơ mi, áo phông, áo may ô và các loại áo lót khác…
Dù Trung Quốc đang chiếm thị phần lớn nhất, 5 năm qua tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm dệt may vào thị trường Anh giảm 8%.
Bên cạnh Trung Quốc, các thị trường cung cấp sản phẩm dệt may cho Anh còn có Bangladesh, Campuchia và Pakistan đều có lợi thế hơn so với Việt Nam về thuế suất (Bangladesh được hưởng chế độ miễn thuế nhập khẩu theo chương trình EBA, Pakistan cũng được miễn thuế nhập khẩu theo chương trình GSP+).
Với các ưu đãi về thuế quan của UKVFTA, hàng hóa của Việt Nam có lợi thế cạnh tranh hơn so với các đối thủ này.
Giày dép
Với kim ngạch tăng trưởng xuất khẩu ở mức 2 con số trong nhiều năm liên tiếp, Việt Nam hiện đứng thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu giày dép. Kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam liên tục tăng trong giai đoạn 2010-2019, từ mức 5,1 tỷ USD năm 2010 tăng gấp hơn 3,5 lần, đạt 18,3 tỷ USD năm 2019.
Mặc dù đứng thứ 2 thế giới nhưng xuất khẩu của Việt Nam chỉ chiếm 8% kim ngạch xuất khẩu toàn cầu, trong khi Trung Quốc là gần 40%.
 |
| Dư địa của thị trường may mặc tại Anh vẫn còn rất lớn cho hàng xuất khẩu Việt Nam. Ảnh: Getty Images. |
Anh là thị trường xuất khẩu giày dép có tiềm năng lớn nhưng rất cạnh tranh. Tại Anh, thị trường giày dép rất đa dạng, phong phú bao gồm nhiều loại vật liệu (dệt, nhựa, cao su và da) và các sản phẩm từ giày dép nam, nữ và trẻ em khác nhau đến các loại sản phẩm chuyên dụng như giày trượt tuyết và giày bảo hộ.
So với các nước cạnh tranh như Trung Quốc, Hà Lan, Italy, Bỉ, Đức, năm 2019 Việt Nam vẫn chịu mức thuế quan cao thứ 2 trong 15 nước xuất khẩu giày dép nhiều nhất vào Anh với mức thuế trung bình 6,7 %.
Gạo
Thị trường gạo của Anh khá lớn với nhu cầu nhập khẩu gạo của Anh năm 2019 là 671.000 tấn, tăng 10% so năm 2018.
Theo UN Comtrade statistic, mặc dù Việt Nam làm một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới nhưng xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Anh vẫn ở mức khiêm tốn với 0,2% và chỉ đứng thứ 22 trong các nhà xuất khẩu gạo lớn nhất vào Anh.
Trong năm 2019, xuất khẩu gạo từ Việt Nam sang Anh đã có bước nhảy vọt với mức tăng trưởng kim ngạch lên đến 376%.
Tuy nhiên mức thuế quan với mặt hàng này năm 2019 vẫn ở mức cao nên khó cạnh tranh với các nước khác. Các nước dẫn đầu về xuất khẩu gạo sang Anh là Ấn Độ (22%), Pakistan (18%), Tây Ban Nha (11%), Italy (10,9%), Thái Lan (9,2%).
Thủy sản
Là ngành xuất khẩu chủ lực, Việt Nam có lợi thế về cả kinh nghiệm, năng lực sản xuất và nguồn cung thủy sản dồi dào. Trong khi đó, theo thống kê của ITC, nhu cầu nhập khẩu mặt hàng thủy sản của Anh khá lớn, khoảng 4,4 tỷ USD/năm.
Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu của Việt Nam chỉ chiếm khoảng 6,7%. Các thị trường xuất khẩu thủy sản chính sang Anh là Trung Quốc, Ireland, Thụy Điển…
FTA song phương giữa Việt Nam và Anh bên cạnh các ưu đãi thuế quan sẽ đưa ra những cam kết minh bạch hóa về tiêu chuẩn chất lượng.
Về phía Việt Nam, đây là động lực quan trọng thúc đẩy việc cải tiến hoạt động sản xuất theo hướng đáp ứng yêu cầu của thị trường đích, cụ thể là thị trường Anh - quốc gia đòi hỏi tiêu chuẩn sản phẩm cao.
Gỗ và các sản phẩm gỗ
Vương quốc Anh là một thị trường có nhu cầu nhập khẩu số lượng lớn thành phẩm và nguyên, phụ liệu đồ gỗ mỗi năm. Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu đồ gỗ lớn thứ 6 vào thị trường này với giá trị xuất khẩu 421,8 triệu USD, chiếm 3,6% thị phần nhập khẩu của Anh. Dẫn đầu đang là Trung Quốc, Italy, Đức, Ba Lan, Mỹ.
Hoạt động xuất khẩu đồ gỗ sang Anh có nhiều cơ hội vì sản phẩm gỗ Việt Nam được thị trường Anh đón nhận nhờ giá cả có tính cạnh tranh cao, nguyên liệu tốt, chất lượng sản phẩm cao. Thêm nữa, một số công ty lớn trong ngành gỗ tại Anh đã có cơ sở sản xuất hoặc ký hợp đồng đối tác dài hạn với các nhà sản xuất tại Việt Nam như IKEA, nhà bán lẻ đồ gỗ nội thất thị phần lớn nhất tại Anh.
