Nên điều trị thế nào khi trẻ chậm cao do thiếu hormone tăng trưởng?

Trong chương trình “Tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ em chưa dậy thì” do BV Nguyễn Tri Phương tổ chức từ 11/7 đến 15/8, bác sĩ Trần Thị Ngọc Anh - Khoa Nội tiết cho biết, chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng (GH) là bệnh lý khó nhận biết. Tuy nhiên, căn bệnh này có thể điều trị nếu được phát hiện sớm trước khi trẻ dậy thì.

Theo bác sĩ Ngọc Anh, có nhiều yếu tố chi phối sự phát triển chiều cao của trẻ như di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, chế độ sinh hoạt thể thao, hormone tăng trưởng (GH)… Trong đó, yếu tố di truyền là không thể thay đổi được. Riêng tỷ lệ thiếu GH, ước tính trong khoảng 4.000-10.000 trẻ thì chỉ có một bé mắc, nhưng đây là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến chậm phát triển chiều cao.

Bác sĩ Ngọc Anh tư vấn cho một trường hợp trẻ đến tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao

Hầu hết trẻ chậm tăng trưởng chiều cao không có biểu hiện gì đặc biệt, ngoài việc bé không tăng hoặc có tốc độ tăng chiều cao chậm. Trẻ thiếu GH nặng sẽ có những biểu hiện như giảm sản vùng mặt giữa (tạo nên bộ mặt giống búp bê), tay chân nhỏ, bộ phận sinh dục nhỏ ở nam...

Thể nhẹ hơn ở thiếu GH thường chỉ thể hiện qua chiều cao thấp so với tuổi. Do vậy, bác sĩ Ngọc Anh khuyến cáo các bậc cha mẹ nên theo dõi sát chiều cao của bé. Nếu thấy tốc độ tăng trưởng dưới 4-6 cm/năm thì nên đưa bé đi khám tại các trung tâm y khoa uy tín.

Bác sĩ Ngọc Anh cũng khuyến cáo các bậc phụ huynh không nên tự ý sử dụng các thuốc canxi tổng hợp với ý muốn cải thiện chiều cao cho trẻ nếu không có chỉ định từ bác sĩ. Thừa canxi có thể gây quá tải cho thận, tăng nguy cơ sỏi niệu quản, sỏi thận; gây ức chế việc hấp thu các chất khác như sắt, kẽm…

Trẻ không tăng hoặc có tốc độ tăng chiều cao chậm (dưới 4-6 cm/năm) có thể là biểu hiện của thiếu GH.

Trường hợp trẻ chậm cao do thiếu GH thì cần có phương pháp điều trị thích hợp, không chỉ dựa vào việc bổ sung canxi hay cải thiện dinh dưỡng. Theo đó, trẻ được chỉ định bổ sung GH từ 4 tuổi trở lên. Mục tiêu của việc điều trị này là hỗ trợ phát triển chiều cao, cải thiện các hoạt động chuyển hóa và tình trạng sức khỏe nói chung.

Sau 3-6 tháng điều trị, trẻ sẽ được đo lại chiều cao và xét nghiệm máu để đánh giá kết quả, điều chỉnh liều thuốc phù hợp. Khi đến tuổi dậy thì, trẻ sẽ được đánh giá lại xem có tiếp tục bổ sung GH hay dừng lại. Thời gian qua, Khoa Nội tiết - BV Nguyễn Tri Phương đã tiếp nhận và điều trị hiệu quả cho gần 200 trường hợp chậm tăng trưởng do thiếu GH.

Có thể nói, chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu GH không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng sẽ ảnh hưởng đến chỉ số chiều cao sau này của trẻ. Đây là lý do BV Nguyễn Tri Phương tổ chức và duy trì chương trình tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ hàng năm. Năm nay là lần 4 liên tiếp bệnh viện tổ chức chương trình này.

Tại chương trình, bệnh viện đưa ra nhiều giải pháp giúp các bậc phụ huynh phát hiện sớm chứng rối loạn tăng trưởng chiều cao ở trẻ, để có hướng điều trị kịp thời. Sau 3 năm triển khai, chương trình đã tầm soát cho hơn 1.300 trẻ và có 111 trẻ được chỉ định điều trị. Năm nay, chương trình dự định tầm soát cho khoảng 300 trẻ.