Tại Ngày hội ehon Nhật Bản 2019 diễn ra hôm 24/11 tại Hà Nội vừa qua có một chuyên gia đến từ Nhật Bản. Bà Nakasone Atsuko - Giám đốc đại diện Hiệp hội Hướng dẫn Sách tranh ehon - tham gia tọa đàm, hướng dẫn các giáo viên mầm non, phụ huynh Việt khi đọc sách tranh với con.
Bà chia sẻ tình hình đọc ehon (sách tranh Nhật Bản cho trẻ mầm non), ích lợi của việc đọc sách sớm cho trẻ.
Sách tranh ehon bùng nổ ở Nhật năm 2018
- Nhiều người cho rằng 6 tuổi trẻ đi học mới biết đọc. Tại sao ta cần đọc sách cho trẻ 0-6 tuổi?
- Những nghiên cứu của Mỹ về khả năng phát triển của não bộ đã chỉ ra 90% sự phát triển của não rơi vào thời kỳ 0-6 tuổi. Đây là thời kỳ mà não trẻ phát triển rất nhanh (gấp 30 lần so với người lớn). 2 tuổi trẻ rời bố mẹ đến trường mẫu giáo. Độ tuổi 2-6 rất quan trọng cho sự phát triển cả đời của trẻ.
Đến 3 tuổi não trẻ phát triển được 60%. 6 tuổi thì phát triển đến 90%. Những gì trẻ nghe được, nhìn thấy, học được trong giai đoạn này sẽ ảnh hưởng tới cả cuộc đời sau này.
Vì vậy, khi đọc sách tranh sẽ có tác động lớn tới sự phát triển não bộ của trẻ.
 |
| Bà Nakasone Atsuko phát biểu tại Ngày hội ehon Nhật Bản 2019. |
- Mối quan hệ giữa sách tranh và những khả năng mà nó có thể tác động tới sự phát triển của trẻ là gì?
- Dưới 6 tuổi, bán cầu não phải phát triển hơn cả. Bán cầu não phải tượng trưng cho cảm xúc, hình ảnh. Thông qua hình ảnh, trẻ thường tưởng tượng rất nhiều. Vì vậy các cuốn sách tranh mang tới hình ảnh, màu sắc, cùng một ít chữ sẽ giúp trẻ trải nghiệm cùng các nhân vật trong sách. Đọc sách tranh đúng cách sẽ kích thích sự phát triển của bé.
- Bà có thể gợi ý một vài cách đọc sách tranh hiệu quả với trẻ?
- Có ba nguyên tắc tôi thường khuyến khích phụ huynh khi đọc sách tranh với con. Khi đọc, ta lựa chọn giọng đọc, tốc độ tự nhiên nhất. Đọc chậm rãi, thay đổi sắc giọng của mình theo tình huống trong sách.
Không nên vừa đọc vừa hỏi con. Để con tự do cảm nhận liền mạch câu chuyện. Nếu hỏi sẽ khiến trẻ tư duy đứt đoạn, đôi khi áp đặt suy nghĩ của người lớn lên trẻ con.
Cuối cùng, đừng quên khen con, bày tỏ niềm vui khi đọc sách cùng con. Khi ta đọc sách cho con, đó là ý muốn của người lớn, vì thế ta phải cảm ơn con đã nghe ta đọc sách.
Ta có thể thay đổi tốc độ đọc sách dần dần. Từ 10p đọc một cuốn có thể giảm thời gian xuống 5p, 3p một cuốn tùy sự tiếp nhận của trẻ.
- Ehon xuất hiện và phát triển ra sao tại Nhật Bản?
- Truyện cổ, dân gian cho trẻ có từ rất lâu ở Nhật Bản rồi. Ehon xuất hiện 30 năm trở lại đây, đến năm 2018 thực sự trở thành cơn sốt. Người ta thống kê ehon chiếm doanh thu và lượng sách bán ra nhiều nhất trong số các thể loại sách. Có nhiều cuốn sách tranh có thể chữa lành và làm cho người ta thanh thản, vì thế ehon không chỉ dành cho trẻ em. Người ta cũng chứng minh đọc ehon giúp tăng cường trí thông minh, trí tuệ cảm xúc.
 |
| Trẻ em thích thú với sách tranh Chú sâu háu ăn. |
- Con số bán ra của ehon ở Nhật Bản là bao nhiêu bản?
-Tôi không nắm con số cụ thể, nhưng báo chí Nhật đều ghi nhận ehon có doanh số bán ra tốt nhất năm 2018.
Một số đầu sách bán chạy như: Trò chuyện với chú chó trắng (5 triệu bản), Ú òa, Bé Mèo, Bé Đào lăn lông lốc… Bộ ehon Pao và những người bạn đã trở thành sách không thể thiếu trong các gia đình Nhật có con nhỏ.
- Ở Nhật, các trường mầm non có đọc ehon?
- Hầu hết trường mầm non Nhật đều có hoạt động đọc ehon. Điều này không được luật hóa, nhưng đọc ehon gần như là điều đương nhiên ở các cơ sở giáo dục mầm non.
Tuy không được quy định trong luật, nhưng bộ Giáo dục Nhật khích lệ mọi người sử dụng sách tranh.
Muốn phát triển đọc sách cho trẻ, cần bắt đầu từ giáo viên mầm non
- Bà nghĩ việc mỗi trường mầm non đọc sách tranh có thể áp dụng trong thực tiễn Việt Nam không, khi mà bình quân mỗi người Việt đọc sách không nhiều?
- Mấy ngày ở đây tôi đi một số trường mầm non. Tôi đọc 10 cuốn liền ở một trường, các con đều thích và muốn tôi đọc lại. Tôi nghĩ hoàn toàn có thể áp dụng việc đọc sách tranh trong các trường mầm non Việt. Khi được đọc cho nghe, trẻ con ở đâu cũng thích.
- Bà có khuyến nghị giải pháp gì để phổ biến ehon ở gia đình, trường mầm non Việt?
- Hôm qua tôi tới một hiệu sách, trong đó có một khu bán toàn sách liên quan đến IQ, EQ. Có lẽ Việt Nam cũng rất quan tâm tới sách phát triển cho con trẻ. Bằng việc đọc sách cho con hàng ngày, chúng ta có thể nâng cao khả năng IQ, EQ cho con.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến sách tranh chưa được đọc (bố mẹ bận rộn), nhưng lý do chính là mọi người chưa hiểu hết giá trị mà sách tranh mang lại.
 |
| Bà Nakasone Atsuko hướng dẫn giáo viên, phụ huynh đọc sách tranh. |
Chúng tôi đang tiến hành những hoạt động hướng dẫn bố mẹ đọc sách cho con, để con tập trung vào sách.
Muốn phát triển việc đọc sách tranh chuyên biệt cho lứa tuổi mầm non ở Việt Nam phải bắt đầu từ các thầy cô giáo ở mầm non. Chúng ta hãy đưa thông tin về ích lợi của sách tranh thật nhiều. Nhận thức của các thầy cô, phụ huynh sẽ giúp việc đọc sách cho bé phát triển.
- Trước đây bà từng làm việc 20 năm trong ngành hàng không. Tại sao bà bỏ việc đáng mơ ước của bao người đi phát triển văn hóa đọc?
- Hàng không cũng là ngành mơ ước của nhiều người Nhật Bản; tôi đã làm việc và cống hiến hơn 20 năm. Cho tới khi có con, tôi thấy công ty chỉ nuôi dưỡng công việc, còn đây mình nuôi dưỡng một con người, vậy làm sao để nuôi dưỡng những đứa trẻ thật tốt? Vì vậy tôi muốn dành nhiều thời gian, tâm huyết cho việc này.
- Hiệp hội hướng dẫn ehon của bà hoạt động theo hình thức nào?
- Hiệp hội chúng tôi có doanh thu, thu từ phụ huynh, thầy cô giáo muốn học khóa học của chúng tôi. Nếu tổ chức khóa học miễn phí thì mọi người không cảm nhận được giá trị của nó. Khi làm chương trình với giá cao, mọi người sẽ tập trung học giá trị của sách tranh, học phương pháp đọc sách, từ đó mọi người không lãng phí giờ học mà họ tự bỏ tiền ra.
