Ông Pompeo nhắc lại cáo buộc cho rằng Trung Quốc đang thực hiện “hành vi khiêu khích” đối với các vấn đề liên quan tới Hong Kong, Đài Loan và “o ép các nước láng giềng ở Biển Đông”, theo Reuters.
“Mỹ kịch liệt phản đối hành vi bắt nạt của Trung Quốc. Chúng tôi hy vọng các quốc gia khác sẽ bắt họ chịu trách nhiệm”, ông Pompeo cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng ông sẽ trao đổi vấn đề này với các đối tác ASEAN ngày 22/4.
Hành động của Trung Quốc đi quá xa
“Chúng tôi cũng thấy Trung Quốc đang gia tăng áp lực quân sự lên Đài Loan và các nước láng giềng ở Biển Đông, thậm chí họ còn đi xa tới mức đâm chìm tàu cá của Việt Nam", ông Pompeo chỉ rõ.
Mỹ gần đây liên tục có các động thái liên quan đến tình hình ở Biển Đông. Ngày 6/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ đã lên tiếng về vụ hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam ở Hoàng Sa, khiến 8 ngư dân gặp nạn.
“Chúng tôi quan ngại sâu sắc với thông tin Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam ở khu vực quanh quần đảo Hoàng Sa trên Biển Đông”, bà Morgan Ortagus nói trong thông cáo ngày 6/4. "Đây là sự việc mới nhất trong chuỗi các hành động của Trung Quốc nhằm thúc đẩy các tuyên bố hàng hải phi pháp và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á trên Biển Đông".
Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 3/4 đã trao công hàm phản đối, yêu cầu phía Trung Quốc điều tra làm rõ, xử lý nghiêm vụ nhân viên công vụ và tàu hải cảnh đâm chìm tàu cá Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa.
 |
| Ngoại trưởng Mike Pompeo phát biểu trong cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Mỹ ở Washington hôm 22/4. Ảnh: Reuters. |
Ngày 9/4, Bộ Quốc phòng Mỹ ra tuyên bố phản đối hành động trên của Trung Quốc.
“Hành vi của Trung Quốc đi ngược lại tầm nhìn về khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và mở của Mỹ, mà trong đó tất cả các nước, dù lớn hay nhỏ, đều được đảm bảo chủ quyền, không bị đe dọa, và có thể theo đuổi phát triển kinh tế phù hợp với luật và thông lệ quốc tế”, thông cáo ngày 9/4 cho biết.
“Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ các nỗ lực của các đồng minh và đối tác nhằm đảm bảo quyền tự do hàng hải và cơ hội kinh tế trong toàn bộ khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương”, thông cáo nói tiếp.
Theo thông tin từ các cơ quan chức năng của Việt Nam, 8 ngư dân Việt Nam trên tàu QNg 90617 TS đã được tiếp nhận an toàn vào ngày 3/4.
Mỹ triển khai tàu đổ bộ tới Biển Đông
Ngày 21/4, bà Nicole Schwegman, phát ngôn viên Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, cho biết tàu đổ bộ USS America và tuần dương hạm USS Bunker Hill thuộc biên chế của Hạm đội 7, đã được triển khai đến Biển Đông song không nêu vị trí cụ thể.
“Thông qua hiện diện hoạt động tiếp nối trên Biển Đông, chúng tôi đang nỗ lực thúc đẩy tự do hàng hải và hàng không, các tiêu chí quốc tế nền tảng cho an ninh và thịnh vượng ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”, bà Schwegan trả lời hãng tin Reuters. “Mỹ ủng hộ các đồng minh và đối tác tự định đoạt quyền lợi kinh tế của riêng mình”.
 |
| Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của quân đội Mỹ ngày 21/4 xác nhận tàu đổ bộ tấn công USS America (LHA 6) đã được triển khai đến Biển Đông. Ảnh: Hải quân Mỹ. |
Trang tin của Học viện Hải quân Mỹ, USNI News, ngày 20/4 cho biết tàu USS America đang hướng đến vùng biển có tàu thăm dò Hải dương Địa chất 8 (HD-8) và nhóm tàu hộ tống Trung Quốc ngoài khơi Malaysia.
Đáp lại, Bộ Ngoại giao Trung Quốc phủ nhận xảy ra “đối đầu” với tàu Malaysia trên vùng biển phía nam Biển Đông và khẳng định tàu HD-8 chỉ tiến hành các hoạt động bình thường.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 18/4 cũng lên tiếng bày tỏ quan ngại trước thông tin “về những hành động khiêu khích liên tiếp của Trung Quốc nhắm đến hoạt động phát triển dầu và khí đốt xa bờ”.
“Trung Quốc cần chấm dứt kiểu hành xử bắt nạt của họ và kiềm chế không thực hiện kiểu hành vi khiêu khích và gây bất ổn này”.
 |
| Tàu đổ bộ USS America hoạt động trên Biển Đông ngày 19/4. Ảnh: Hải quân Mỹ. |
Trước đó, trả lời câu hỏi về thông tin nhóm tàu HD-8 đi vào Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Việt Nam, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng sáng 15/4 cho biết “các cơ quan chức năng của Việt Nam đang theo dõi sát các diễn biến ở Biển Đông”.
Ngày 14/4, tàu này xuất hiện trở lại ở vị trí cách bờ biển Việt Nam khoảng 158 km, nằm trong EEZ của Việt Nam, với ít nhất một tàu hải cảnh của Trung Quốc đi cùng, theo dữ liệu từ trang theo dõi hàng hải Marine Traffic được Reuters dẫn lại.
Nửa cuối năm 2019, tàu HD8 đã ngang nhiên xâm phạm Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) và thềm lục địa Việt Nam ở Biển Đông.
Trước đó, Trung Quốc đã ngang nhiên khánh thành 2 “trạm nghiên cứu” trên đá Subi và đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
