Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) dự kiến sẽ ra phán quyết về vụ kiện do Philippines khởi xướng với những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Bà Colin Willet, Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á, nói Washington đang làm việc với các đồng minh và đối tác trong khu vực để bảo đảm một lập trường thống nhất.
"Mỹ có rất nhiều kế hoạch để đối phó với bất kỳ động thái nào của Trung Quốc trong khu vực", bà Willet khẳng định.
Tuy không dự đoán kết quả vụ kiện, bà Willet nhấn mạnh "việc Trung Quốc không nên có thêm hành động khiêu khích nào cũng chính là vì lợi ích của nước này".
 |
| PCA tổ chức phiên điều trần kín ở Hà Lan để nghe Philippines giải trình các luận điểm quanh vụ kiện Trung Quốc từ ngày 7 tới 13/7/2015. Ảnh: PCA
|
Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ nói quan điểm của Washington là phán quyết của PCA ràng buộc đối với tất cả các bên.
Nữ quan chức ngoại giao Mỹ cũng từ chối trả lời về cách đối phó của Mỹ nếu Bắc Kinh kiên quyết không tuân thủ phán quyết. "Tôi nghĩ rằng đây là giai đoạn vô cùng quan trọng không chỉ với Mỹ, mà với cả khu vực. Mỹ hy vọng Trung Quốc sẽ xem phán quyết là cơ hội để tái khởi động những cuộc thảo luận nghiêm túc với các nước láng giềng".
Trước việc Trung Quốc tuyên bố hơn 40 quốc gia đã ủng hộ lập trường của Bắc Kinh về vụ kiện, bà Willet nói "có nhiều điều đáng nghi ngờ về nhóm này". Đến nay, Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ) cho biết chỉ 8 nước đã công khai ủng hộ quan điểm của Bắc Kinh, trong đó có Niger, Afghanistan và Niger...
 |
| Tàu sân bay USS Harry Truman tham gia cuộc diễn tập gần Biển Đông đầu tuần này. Ảnh: Navy.mil |
Trước đó, ngày 20/6, Kyodo dẫn các nguồn tin ngoại giao cho biết một quan chức Trung Quốc lớn tiếng với các nhà ngoại giao ASEAN rằng, họ không loại trừ việc rút khỏi Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982 nếu phán quyết của PCA “trái với nền tảng vị thế” của Bắc Kinh.
Nhiều chuyên gia tin rằng phán quyết của PCA sẽ tạo bất lợi cho phía Trung Quốc. Bắc Kinh luôn khăng khăng sẽ không chấp nhận và không tôn trọng phán quyết của PCA dù Trung Quốc là một thành viên của UNCLOS từ năm 1996.
Ngày 22/1/2013, Philippines đệ đơn lên PCA, kiện cách Trung Quốc giải thích và áp dụng UNCLOS năm 1982. Tòa quốc tế sẽ ra phán quyết cuối cùng ngày 7/7, trong đó nêu rõ cách giải thích của Trung Quốc về "đường lưỡi bò" có hay không phù hợp UNCLOS.
Trong diễn biến liên quan, Ủy ban Châu Âu (EC) ngày 22/6 giới thiệu một dự thảo về chính sách của Liên minh châu Âu với Trung Quốc trong 5 năm tới.
Tuy không lên án trực tiếp đối tác thương mại quan trọng này, EU nêu rõ sẽ phản đối "các hành động đơn phương làm thay đổi hiện trường và gia tăng căng thẳng". Dự thảo nhấn mạnh, EU mong muốn duy trì tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông và biển Hoa Đông. Các thành viên EU sẽ phải thông qua dự thảo này.
