'Mưa đỏ', hồi ký bà Nguyễn Thị Bình và năm bội thu của sách về lịch sử

Chiều 16/12, Nhà xuất bản (NXB) Chính trị quốc gia Sự thật đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác chuyên môn, công tác Đảng năm 2025, triển khai nhiệm vụ năm 2026.

Trong đó, báo cáo kết quả hoạt động công tác phát hành sách, NXB đánh giá dòng sách lịch sử năm nay đạt thành công rực rỡ. Cuốn Gia đình, Bạn bè và Đất nước của nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình đã tái bản 67.000 cuốnchỉ riêng năm 2025. Bà Phạm Thị Thinh - Phó giám đốc, Phó tổng biên tập NXB - cho biết cuốn sách lập kỷ lục tại NXB về số lượng phát hành.

“Chưa khi nào một cuốn sách về chính trị được bạn đọc sẵn sàng gửi tiền trước, chờ nhà in khi nào có sách thì nhận sách sau. Đây là tín hiệu rất đáng mừng” - Phó giám đốc NXB Chính trị quốc gia Sự thật nói.

Bà Phạm Thị Thinh - Phó giám đốc, Phó tổng biên tập NXB Chính trị quốc gia Sự thật - cho biết cuốn sách "Gia đình, Bạn bè và Đất nước" lập kỷ lục tại NXB về số lượng phát hành. Ảnh: NXB Chính trị quốc gia Sự thật.

Sách lịch sử được đón nhận nhiệt tình

Không chỉ riêng cuốn Gia đình, Bạn bè và Đất nước trở thành hiện tượng, nhiều cuốn sách về lịch sử, chính trị khác của NXB Chính trị quốc gia Sự thật năm nay cũng đạt được thành tích ấn tượng.

Trong đó, cuốn Tấm lòng với đất nước cũng của bà Nguyễn Thị Bình, hiện đã in tới hơn 6.000 bản. Các cuốn về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đều có số lượng in lớn. Các cuốn nghiên cứu về Giải phóng miền Nam (Về đại thắng mùa xuân năm 1975 qua tài liệu của chính quyền Sài Gòn, Những biên bản cuối cùng tại Nhà Trắng: Phút sụp đổ của Việt Nam Cộng hòa) hoặc về trận chiến Thành cổ như Hồi ức Quảng Trị cũng đạt kết quả phát hành tốt.

Cuốn sách "Gia đình, Bạn bè và Đất nước". Ảnh: NXB Chính trị quốc gia Sự thật.

Theo báo cáo, tổng doanh thu phát hành sách của NXB Chính trị quốc gia Sự thật năm nay tăng 167,9% (tức gấp 2,67 lần) so với cùng kỳ năm 2024.

Lý giải về sự thành công này, bà Phạm Thị Thinh cho biết có 3 nguyên nhân chính. Thứ nhất, do bản thân cuốn sách có câu chuyện thực tiễn, có sức lan tỏa, truyền cảm hứng mạnh mẽ từ câu chuyên của các nhân vật lịch sử tiêu biểu của dân tộc và cách mạng. Các cuốn sách này cũng có nội dung dễ hiểu, dung lượng vừa phải, giá thành không quá cao, phù hợp nhu cầu đọc và mức chi tiêu của công chúng.

Thứ hai, do các cuốn sách có kế hoạch in kịp thời, để ra mắt đúng thời điểm. Việc lựa chọn thời điểm phát hành sách gắn với các sự kiện lịch sử trọng đại đã tạo hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ, giúp sách trở thành một phần của nhận thức cộng đồng; từ đó tạo sức hấp dẫn đối với thế hệ trẻ trong việc tìm hiểu cội nguồn và truyền thống của dân tộc.

Thứ ba, NXB cũng đã chủ động đa dạng hóa công tác truyền thông sách. NXB tận dụng các nền tảng truyền thông đa dạng, đặc biệt là mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. NXB cũng hợp tác tốt với báo chí, truyền hình để quảng bá sách tới số đông nhân dân. Năm 2025, NXB có gần 3.000 tin báo, phóng sự nhằm quảng bá sách.

PGS.TS Vũ Trọng Lâm - Giám đốc, Tổng biên tập NXB Chính trị quốc gia Sự thật - cho biết NXB đang từng bước xây dựng hệ sinh thái sách lý luận, chính trị - lịch sử hiện đại, phù hợp đặc điểm tiếp nhận của gen Z trong thời đại số.

Điều gì tạo nên sức hút của dòng sách lịch sử?

Không chỉ NXB Chính trị quốc gia Sự thật, nhiều NXB, nhà phát hành sách năm nay cũng ghi nhận thành công trong mảng sách lịch sử.

Tiểu thuyết Mưa đỏ của NXB Quân đội Nhân dân cũng đã phát hành 81.000 bản. Tại các hiệu sách, “hiện tượng Mưa đỏ” đã khiến các hiệu phải “hoạt động hết công suất”, khi số lượng đặt sách lớn gấp 5-6 lần bình thường, hiệu sách không đủ sách để bán. Người đọc phải chờ 1-2 tuần mới nhận được sách. Đã nhiều năm, ngành sách Việt Nam mới chứng kiến hiện tượng như vậy.

Tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh cũng có nhu cầu mua tăng đột biến vào tháng 12/2025. Riêng trong năm nay, số lượng in cuốn sách này ước tính gần 20.000 bản.

Trên 2 sàn thương mại điện tử Shopee và Tiki, các cuốn sách về điệp viên, dòng sách văn học yêu nước, văn học cách mạng cũng có thành tích bán tốt gồm sách về Phạm Xuân Ẩn, Tư Cang Nguyễn Văn Tàu, Hoàng Đạo A13….; loạt sách của Đoàn Tuấn về người lính Tây Nam (Những ngọn khói bên đường), Trung Sỹ (Mưa Ngang), Vũ Công Chiến (Chuyện ba người lính).

Nhiều người dân đi mua sách tại Đinh Lễ, Hà Nội trong lúc chờ xem duyệt binh Ngày Quốc Khánh. Ảnh: Châu Sa.

Ghi nhận tại Đường sách Đinh Lễ, các hiệu sách Lâm, hiệu sách Ngân Nga đều bán chạy các đầu sách lịch sử. Các sách về ngày Cách mạng Tháng Tám, Lễ Tuyên ngôn Độc lập, Tấm gương Hồ Chí Minh... được độc giả săn đón.

Thành công của các cuốn sách về chính trị, lịch sử, đặc biệt là các cuốn sách văn học lịch sử, tiểu thuyết chiến tranh, hồi ký, hồi ức người lính, điệp viên cho thấy lịch sử được kể bằng câu chuyện đời sống, số phận cá nhân, ký ức người trong cuộc cũng có khả năng chạm đến cảm xúc của người đọc hiện đại không kém bất kỳ dòng sách nào khác. Người đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ cần một hình thức kể phù hợp, mới mẻ, cá nhân hơn, chân thật hơn là các sách chính luận chính thống.

Bên cạnh nội dung, một yếu tố mang tính quyết định là sự nhạy bén về thời điểm. Việc gắn xuất bản sách với các mốc kỷ niệm lịch sử lớn đã giúp sách hòa vào không khí chung của xã hội. Trong bối cảnh mạng xã hội đã tràn ngập thông tin, sách trở thành kênh đào sâu, giúp người đọc đi từ cảm xúc bề mặt đến nhận thức có chiều sâu hơn. Đây chính là lợi thế mà sách vẫn giữ được trước các nền tảng nội dung ngắn hạn.

Cuối cùng, không thể không nhắc tới vai trò của truyền thông sách, phát hành sách. Khi sách lịch sử xuất hiện đồng thời trên hiệu sách truyền thống, sàn thương mại điện tử, nền tảng số, mạng xã hội và báo chí, khả năng tiếp cận công chúng được mở rộng gấp nhiều lần; đồng thời cũng giúp cuốn sách có sức sống trong đời sống đương đại.

Nhìn lại năm 2025, năm bội thu của dòng sách lịch sử không phải là hiện tượng nhất thời. Đây là dấu hiệu cho thấy sách nếu được kể đúng cách, phát hành đúng lúc và đặt đúng chỗ trong hệ sinh thái truyền thông vẫn có sức hấp dẫn lớn với độc giả. Vấn đề còn lại nằm ở việc ngành xuất bản có đủ nhanh nhạy, dũng cảm và sáng tạo để tiếp tục đưa ra nhiều góc nhìn đa chiều về lịch sử trong những năm tiếp theo hay không.