Theo nhiều chuyên gia, cụm từ hãng hàng không hybrid không phải là một định nghĩa chính thức, tuy nhiên đang được sử dụng ngày càng rộng rãi trong ngành hàng không.
Hàng không hybrid là gì?
Ngành hàng không từ trước năm 2013 vẫn phân loại các hãng hàng không làm 3 mô hình là hàng không truyền thống (FSC), hàng không giá rẻ (LCC) và hàng không charter.
 |
Vài năm trở lại đây, với nhu cầu mở rộng thị trường, tăng cường trải nghiệm cho khách hàng, nhiều hãng bay LCC đã đẩy mạnh việc đưa thêm các dịch vụ của các hãng FSC lên các chuyến bay. Từ đó, hàng không hybrid dần ra đời.
Một hãng hàng không áp dụng mô hình hybrid được hiểu là một hãng LCC nhưng lại cung cấp một vài dịch vụ ở tầm của hàng không truyền thống FSC. Giá vé của các hãng hàng không hybrid cũng nằm giữa mức mà LCC và FSC đưa ra.
Theo một nghiên cứu của Đại học Kinh tế Bucharest (Romania), trong quá trình nâng sức cạnh tranh, nhiều hãng bay LCC đang dần trở thành một hãng hybrid và tạo ra giá trị từ phân khúc thị trường nằm giữa phân khúc giá rẻ và phân khúc truyền thống.
Nghiên cứu cho thấy rằng việc hạ tối đa giá thành giúp các hãng bay giá rẻ mở ra thị trường mới, phân khúc giá mới, tuy nhiên lại không thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu đa dạng của hành khách. Một lượng lớn khách hàng trong những năm gần đây đang tìm kiếm dịch vụ bay có giá cả cạnh tranh cùng dịch vụ tốt hơn, và hàng không hybrid sinh lời từ chính phân khúc này.
Cũng theo nghiên cứu, việc một hãng LCC dần trở thành một hãng hybrid đang phổ biến hơn so với việc một hãng FSC áp dụng mô hình này.
Thay vì tự biến mình thành một hãng hàng không hybrid, các hãng hàng không truyền thống đang thành lập những hãng bay mới áp dụng mô hình này.
Gã không lồ hàng không Lufthansa cho ra đời Germanwings, vận hành theo mô hình hybrid trên các đường bay nội địa Đức hoặc các chặng bay ngắn trên vành đai châu Âu. Air France cũng giới thiệu Hop!, hãng bay con hybrid sẽ bay 30% số chặng bay nội địa và chặng ngắn của Air France.
Ở chiều ngược lại, nhiều hãng bay LCC cũng đang dần dịch chuyển sang mô hình hybrid. Theo nghiên cứu của Sabre, trong 123 hãng hàng không giá rẻ tham gia khảo sát, đã có khoảng 52% đủ tiêu chuẩn để xếp vào nhóm hàng không hybrid. Điển hình trong số này tại châu Á - Thái Bình Dương là Virgin Blue hay AirAsia.
Hybrid có ưu việt?
Một trong những hãng hàng không áp dụng mô hình hybrid tốt nhất châu Á chính là Singapore Airlines, một hãng FSC. Hãng bay này mang đầy đủ đặc điểm của một hãng hàng không truyền thống, tuy nhiên các chi phí lại được cắt giảm tối đa nhờ đội bay gồm những máy bay rất mới và đồng bộ.
 |
| Đón Bamboo Airways, Việt Nam sẽ có hãng bay đầu tiên hoạt động theo mô hình hybrid. Ảnh: Bamboo Airways. |
Theo thống kê của CAPA, Singapore Airlines có mức Chi phí mỗi ghế trên mỗi km (ASK) trong giai đoạn 2001-2009 vào khoảng 0,0458 USD, thấp hơn rất nhiều so với các hãng FSC của châu Âu và châu Mỹ (0.08-0,16 USD). Mức ASK của Singapore Airlines thậm chí còn có thể so sánh với nhiều hãng giá rẻ vào thời điểm đó trong khi hãng vẫn nhận được những giải thưởng quốc tế về chất lượng dịch vụ.
Tuy nhiên sau khi dàn máy bay cũ đi, lợi nhuận của Singapore Airlines đã sụt giảm đáng kể, từ mức 2,1 tỷ SGD vào năm 2008, hãng chỉ còn ghi nhận lợi nhuận vào khoảng 230 - 410 triệu SGD trong giai đoạn 2012-2015.
Với sự bão hòa của thị trường hàng không, việc dịch chuyển sang mô hình hybrid đang giúp nhiều hãng LCC hay FSC tìm được lượng khách hàng mới, linh hoạt thay đổi chiến lược kinh doanh để sinh lời. Số liệu cho thấy ngày càng có nhiều hãng chuyển đổi sang mô hình hybrid.
Tuy nhiên rất hiếm có hãng hàng không nào trên thế giới định hình cố định là hãng hàng không hybrid. Nghiên cứu của Đại học Kinh tế Bucharest cho rằng không có một ranh giới nào thể hiện một hãng hàng không LCC hay FSC đã trở thành một hãng hybrid, và chính sự linh hoạt này sẽ giúp các hãng hàng không thích ứng với thị trường.
Khi khách hàng sẵn sàng chi đậm hơn, một hãng LCC có thể chuyển mình thành một hãng hybrid. Ngược lại, khi sức mua giảm xuống, một hãng FSC cũng phải sẵn sàng áp dụng mô hình này để cắt giảm chi phí nhằm hạ giá thành.
 |
Nếu cất cánh trong tương lai gần, Bamboo Airways sẽ là hàng không đầu tiên của Việt Nam hoạt động theo mô hình hybrid. Lãnh đạo hãng kỳ vọng mô hình này sẽ giúp Bamboo Airways lách vào phân khúc nằm giữa thị phần của Vietnam Airlines và Vietjet Air.
"Rõ ràng có nhiều người mong muốn được đi máy bay chất lượng tốt nhưng giá lại hấp dẫn. Việt Nam hiện nay có nhiều người trẻ, tầng lớp trung lưu, người học ở nước ngoài về. Họ không quá dư dả tiền để dùng dịch vụ truyền thống nhưng lại không hài lòng với chất lượng của hàng không giá rẻ. Hybrid là xu hướng mới của hàng không thế giới, hướng đến cung cấp dịch vụ đầy đủ với giá cả cạnh tranh", ông Đặng Tất Thắng, CEO của Bamboo Airways chia sẻ với Zing.vn.
FLC kỳ vọng Bamboo Airways sẽ đóng vai trò kết nối du khách trong và ngoài nước tới các điểm du lịch nghỉ dưỡng của tập đoàn, chủ yếu nằm tại các tỉnh thành dọc đường bờ biển Việt Nam.
Sau hai lần lỡ hẹn cất cánh, Bamboo Airways cho hay hãng sẽ có chuyến bay đầu tiên vào trung tuần tháng 1/2019. Hiện hãng đã nhận một máy bay A321neo đi thuê và đang trong quá trình nhận thêm 6 chiếc dòng A320. Tuổi đời trung bình của máy bay Bamboo Airway trong giai đoạn tới dự kiến sẽ là 8,7 năm tuổi.
