Từ tháng 5, ngư dân tại vùng nước ngọt gần bờ biển bang Tabasco, Mexico, đã phát hiện ít nhất 28 xác bò biển Tây Ấn Độ dọc sông Bitzal và những con lạch gần đó.
Theo Reuters, giới chức và các nhà khoa học đang đau đầu đi tìm lời giải thích cho cái chết của hàng chục cá thể bò biển tại miền Nam nước này. Đây là loài động vật ôn hòa, vừa sống ở biển, vừa sống ở sông trong đất liền.
Nguy hiểm chực chờ
Nguyên nhân của vụ việc vẫn còn là một bí ẩn. Tuy nhiên, một số nhà khoa học đặt nghi vấn rằng thảm kịch này có khả năng liên quan tới biến đổi khí hậu trên diện rộng và nước biển dâng.
“Những cái chết hàng loạt xảy ra với động vật tuổi thọ cao có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm đang chực chờ”, David Gonzalez-Socoloske, nhà sinh thái học về động vật có vú nhiệt đới thuộc Đại học Andrews tại Michigan, Mỹ nhận định.
“Vượt qua cả mối quan ngại về loài động vật, vụ việc cho thấy có điều gì đó đang xảy ra với môi trường”.
 |
| Bò biển chết trôi trên sông San Miguel, Mexico ngày 7/8. Ảnh: Reuters. |
Theo Ủy ban Bảo tồn Sinh vật biển Hoang dã Florida, tính từ tháng 1, 92 con bò biển khắp Vịnh Mexico đã chết do “thủy triều đỏ”, hiện tượng tảo biển gây hại bùng phát.
Tuy nhiên, loại tảo này chỉ phát triển ở biển. Do đó, ở vùng nước ngọt bang Tabasco, tảo không thể là nguyên nhân gây ra cái chết hàng loạt, theo Ricardo Aguilar thuộc tổ chức hoạt động xã hội vì động vật hoang dã AZCARM.
Nhằm ngăn chặn tình trạng tiếp diễn trong lúc tiến hành điều tra, chính quyền Mexico cam kết đưa 30 cá thể bò biển vào khu bảo tồn thiên nhiên. Dù vậy, theo Leon Olivera-Gomez, chuyên gia hải dương học dẫn đầu dự án cứu hộ, việc bắt được động vật này là rất khó. Chúng có thể nặng tới 500 kg.
Các nhà khoa học sử dụng công nghệ phát xung sóng để dò tìm và xác định vị trí con vật. Sau đó, một nhóm khoảng 20 người trên các thuyền sẽ vây lại và bắt bằng lưới đánh cá.
Hiện tại, các nhà khoa học mới chỉ bắt được 2 con bò biển trưởng thành và một cá thể con.
Ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng
Olivera-Gomez ước tính khoảng 500 cá thể bò biển đang sống tại các vùng nước ở Tabasco. Tổ Chức Bảo Tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) nhận định đây là quần thể dễ bị tổn thương.
Những nỗ lực trước đây của Mexico nhằm cứu các loài động vật biển có vú đều cho nhiều kết quả khác nhau. Năm ngoái, trong dự án cứu cá heo Vaquita trước nguy cơ tuyệt chủng, chính phủ đã đưa hai cá thể vào chương trình nhân giống. Tuy nhiên, một con sau đó chết trong lúc nuôi nhốt.
 |
| Bò biển chết hàng loạt có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ về môi trường. Ảnh: Reuters. |
Hiện trạng bò biển chết hàng loạt cho thấy rõ những mối đe dọa với vùng đầm lầy Vịnh Mexico. Khu vực này vẫn thường bị ảnh hưởng bởi mưa và khô nóng theo mùa. Theo các nhà khoa học, khi mực nước biển toàn cầu tăng, tình trạng tại đây sẽ ngày càng khắc nghiệt.
Gonzalez-Socoloske nhận định sự thay đổi liên tục của khí hậu có thể sẽ khiến các động vật như bò biển dễ mắc các mầm bệnh lan truyền.
Trong lúc đó, người dân địa phương cũng đã báo về hiện tượng cá chết ở sông. Họ cho rằng nguyên nhân xuất phát từ ô nhiễm nước tại khu vực gần dự án khoan dầu ngoài khơi và trên bờ biển của công ty dầu quốc gia Pemex.
Tuy nhiên, Pemex khẳng định các xét nghiệm cho thấy không có ô nhiễm trong khu vực. Tháng trước, Cơ quan khí tượng Mexico CONAGUA thu thập mẫu xét nghiệm từ đầm Bitzal và cho biết lượng dầu, kim loại và thuốc trừ sâu đều không đủ cao để gây ra vụ việc.
Dù vậy, Dennis Potenciano, 43 tuổi, người đứng đầu hợp tác xã tại thành phố Macuspana, cho hay ô nhiễm dầu đã khiến vô số cá chết và nước thì không thể uống được. Macuspana là nơi 700 hộ gia đình sinh sống bằng nghề chài lưới.
“Chính phủ không nói gì với chúng tôi. Họ đối xử với chúng tôi như thể chúng tôi dốt nát vậy”, ông bất bình.
Potenciano cùng bạn bè đã tìm thấy 12 xác bò biển ở vùng nước nông, ruồi bay khắp quanh những sinh vật xấu số.
“Chúng tôi không đánh bắt gì vì sông này quá ô nhiễm rồi”, ông chia sẻ.
