Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM vừa đề nghị UBND TP.HCM tiếp tục xem xét tạm ứng vốn từ ngân sách thành phố để thanh toán cho nhà thầu. Cụ thể, dự án này xin tạm ứng 1.173 tỷ đồng cho hai tháng 9 và 10. Trong đó, dự án đề nghị tạm ứng 600 tỷ đồng cho tháng 9 và 573 tỷ đồng cho tháng 10.
Tuy nhiên, với hàng nghìn tỷ đồng nợ nhà thầu, metro số 1 Sài Gòn đang lâm vào giai đoạn cực kỳ khó khăn. Nếu đề xuất ứng tiền của Ban quản lý đường sắt đô thị được chấp thuận, TP.HCM phải ứng hơn 2.200 tỷ đồng ngân sách cho dự án, tính từ cuối năm 2016.
Cần 5.400 tỷ, giải ngân 2.100 tỷ
Theo số liệu của Ban quản lý đường sắt đô thị, tới tháng 10, số vốn ODA đã giao chỉ đáp ứng 36% nhu cầu dự án. Trong năm 2017, metro số 1 cần tới hơn 5.400 tỷ đồng. Tuy nhiên, Trung ương mới chỉ giải ngân được hơn 2.100 tỷ đồng. Theo thống kê của Ban quản lý đường sắt đô thị, hiện dự án này vẫn thiếu tới hơn 3.300 tỷ đồng.
Trong kế hoạch vốn trung hạn giai đoạn 2016-2020, Trung ương phải giải ngân gần 21.000 tỷ đồng. Hiện nay, TP.HCM mới chỉ nhận được 7.500 tỷ đồng, tức còn thiếu hơn 13.400 tỷ đồng nữa.
 |
| Sau 5 tháng thi công, máy khoan đã đào được 700m đường hầm từ nhà ga Ba Son đến gần Nhà hát Thành phố. Máy khoan trị giá khoảng 4 triệu USD, được vận chuyển đến TP.HCM và lắp ráp xong từ tháng 3 ở độ sâu 17 m trong lòng đất. Ảnh: Lê Quân. |
Ngày 29/8 vừa qua, Thủ tướng đã ban hành quyết định về việc giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2017 (đợt 3). Tuy nhiên, theo Ban quản lý đường sắt đô thị, TP.HCM và ban vẫn chưa được giao vốn. Bên cạnh đó, việc hướng dẫn điều chỉnh tổng mức đầu tư và tạm ứng nguồn vốn ODA cho dự án vẫn chưa có chuyển biến.
Không chỉ gặp rắc rối về vốn, metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên còn gặp vấn đề về bàn giao mặt bằng. Cụ thể, Liên danh Shimizu-Maeda dự kiến thi công lối lên xuống số 2 của ga Ba Son từ quý II năm nay. Tuy nhiên, phần mặt bằng lối lên xuống số 2 của ga Ba Son (nằm trong ranh dự án cầu Thủ Thiên 2) và lối lên xuống số 3 (nằm trong ranh dự án đường ven sông) vẫn chưa được bàn giao do thuộc quyền sử dụng của Tổng công ty Ba Son (Bộ Quốc phòng).
Do đó, Ban quản lý đường sắt đô thị kiến nghị UBND TP làm việc với Bộ Quốc phòng và xem xét đề nghị của UBND quận 1 về thu hồi đất, bồi thường cho Tổng công ty Ba Son để dự án nhận mặt bằng thi công lối lên xuống của ga Ba Son, hạn chế các khiếu nại của nhà thầu.
“Giật gấu vá vai” ở dự án tỷ đô
Câu chuyện metro đói vốn được nhắc lại liên tục trong các cuộc họp của UBND TP.HCM. Dự án tỷ đô này đã lâm vào tình trạng giật gấu vá vai trong thời gian dài. Hàng loạt văn bản gửi lên các bộ, ngành nhưng tình trạng này vẫn "án binh bất động".
Thậm chí, trong cuộc họp với Thủ tướng hồi tháng 6, vấn đề tháo gỡ khó khăn về vốn cho metro tiếp tục được Phó chủ tịch UBND TP.HCM Lê Thanh Liêm nhắc đến.
 |
| Đường hầm metro kết nối nhà ga Ba Son và Nhà hát Thành phố sắp hoàn thành. Tuy nhiên, TP.HCM đang gặp khó vì vốn ODA giải ngân quá chậm. Ảnh: Lê Quân. |
Các nhà thầu Nhật cũng bày tỏ thái độ gay gắt, yêu cầu thanh toán đúng tiến độ. Theo ông Lê Nguyễn Minh Quang, Trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị, số tiền Trung ương giải ngân “vừa về là hết”, không đủ để giải quyết khó khăn trước mắt.
Theo ông Quang, năm 2016, TP.HCM cũng đã phải tạm ứng 600 tỷ đồng từ ngân sách thành phố để trả nợ. Phần giải ngân vốn ODA cho metro số 1 tiếp tục bị đóng băng trong một thời gian dài.
Hồi tháng 8, TP.HCM tiếp tục phải tạm ứng 500 tỷ đồng từ ngân sách thành phố để chi trả cho các nhà thầu. Khi đó, trước lãnh đạo thành phố và các sở ngành, ông Lê Nguyễn Minh Quang nói: “Tôi biết xin như thế này, Sở Tài chính không thuận lắm, nhưng nếu chúng ta không có giải pháp quyết liệt thì công trường sẽ rất khó khăn”.
Tình trạng đói vốn của metro Sài Gòn bắt nguồn từ điểm nghẽn về chậm giải ngân vốn đầu tư công. TP.HCM đã kiến nghị lên Thủ tướng áp dụng quy định đối với các dự án ODA quan trọng, nếu có phát sinh phải điều chỉnh thì Thủ tướng có thẩm quyền phê duyệt, không phải trình Quốc hội. Thủ tướng chỉ thực hiện báo cáo Quốc hội tại phiên họp cuối năm để Quốc hội giám sát, theo dõi.
Theo ông Lê Thanh Liêm, Phó chủ tịch UBND TP.HCM, nếu quy định này được áp dụng thì điểm nghẽn về vốn đầu tư công cho metro số 1 và nhiều công trình trọng điểm của TP.HCM sẽ được giải quyết toàn diện.
