Mặt trái của âm nhạc gợi dục

CNN đưa tin 13 phút cháy hết mình của Rihanna trên sân khấu Super Bowl LVII Halftime Show hôm 12/2 (giờ Mỹ) vấp phải sự phản đối lớn.

Theo đó, Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) nhận được 103 khiếu nại lời bài hát và vũ đạo của siêu sao nhạc RnB gợi dục, lố lăng. Các phụ huynh ở Mỹ cấm con mình xem lại tiết mục này. Họ cho rằng nó phản cảm chẳng kém sự xuất hiện của Kim Petras và Sam Smith tại lễ trao giải Grammy 2023.

Màn trình diễn của Rihanna ở Super Bowl 2023 bị chỉ trích. Ảnh: Yahoo.

Trong lịch sử Super Bowl, đã có nhiều đơn khiếu nại về vấn đề tương tự. Tình trạng này ngày càng phổ biến khiến phần đông công chúng chung suy nghĩ: "Âm nhạc đang bình thường hóa nội dung khiêu dâm".

Yếu tố tình dục trong âm nhạc ngày càng phổ biến

Lùm xùm của Rihanna làm cho nhiều người nhớ ngay đến 1.312 đơn phản đối khoảnh khắc Shakira và Jennifer Lopez thi nhau uốn éo, múa bụng và thực hiện những cử chỉ khiêu gợi trong tiết mục giữa hiệp ở Super Bowl 2020.

FCC ghi nhận, rất nhiều người phàn nàn thị giác của họ bị "tra tấn bởi chương trình khiêu dâm", "khuyến khích buôn bán tình dục", "buổi diễn của câu lạc bộ thoát y được xếp hạng X"... Khán giả tỏ ra khó chịu vì ban tổ chức không cảnh báo trước.

Nhưng theo TMZ, hai màn biểu diễn kể trên chưa phải tiết mục bị lên án nhiều nhất Super Bowl. Sự cố trang phục hớ hênh của Justin Timberlake và Janet Jackson hồi mùa giải 2004 ghi nhận tới 540.000 khiếu nại.

Super Bowl có trung bình 102 triệu người xem trên kênh truyền hình và các dịch vụ livestream mỗi năm. Tỷ lệ người phàn nàn bằng những ngôn từ mạnh mẽ, tức giận khá cao, Fox News cho biết.

Màn biểu diễn của Cardi B khiến Grammy bị chỉ trích cổ xúy mại dâm. Ảnh: Yahoo.

Không chỉ nhận 1.000 đơn khiếu nại, tiết mục WAP của Cardi B và Megan Thee Stallion trên sân khấu Grammy năm 2021 còn bị Trung tâm quốc gia về bóc lột tình dục Mỹ chỉ trích. Dawn Hawkins, Phó chủ tịch cấp cao kiêm Giám đốc điều hành của trung tâm, phát biểu: "Đài CBS đang cổ xúy hình ảnh khiêu dâm và thoát y trước khán giả toàn nước Mỹ, trong số đó có trẻ em chỉ vì muốn tăng rating".

Khi Cardi B mới phát hành MV này, James P. Bradley - ứng cử viên Thượng viện Mỹ - nói lời bài WAP xúc phạm người khác. Rapper CeeLo Green lại khẳng định đây là thứ âm nhạc đáng thất vọng về mặt cá nhân và đạo đức.

Trở lại cách đây 10 năm, trang phục hở hang, táo bạo, vũ điệu khiêu gợi cùng loạt hành động có tính thác loạn, tiết mục trình diễn của Miley Cyrus và nam ca sĩ Robin Thicke trên sân khấu lễ trao giải MTV VMAs bị gọi là "thảm họa" và "trò hề".

Hầu hết ý kiến đều cho rằng Cyrus đã đi quá xa giới hạn. Bill Maher, diễn viên hài kịch kỳ cựu, không ngần ngại ví phần trình diễn của nữ ca sĩ giống màn biểu diễn thoát y ở câu lạc bộ đêm, trong khi người dẫn chương trình truyền hình Lisa Rinna lại so sánh Cyrus với gái khiêu dâm.

Cứ mỗi phút trôi qua, có 300.000 bình luận về tiết mục này. Đây là con số kỷ lục trong lịch sử Twitter.

Quan điểm trái chiều

Theo CNN, giới chuyên môn và khán giả vẫn không ngừng đưa ra quan điểm trái chiều về yếu tố tình dục trong sản phẩm âm nhạc. Những luồng tranh cãi chưa có dấu hiệu kết thúc.

Trong chương trình Good Morning Britain của ITV, nhà báo Alex Phillips nhận định MV I'm Not Here To Make Friends của Sam Smith "không lành mạnh, chứa nội dung khiêu dâm nặng" khi mô tả hình ảnh nam ca sĩ mặc hở, khiêu vũ cùng nhóm vũ công mặc áo nịt ngực.

Tuy nhiên, người dẫn chương trình Shivani Dave bênh vực Smith, cho rằng những ngôi sao lớn như Madonna sẽ không bị chỉ trích nặng nề nếu phát hành MV tương tự.

"Kể cả Nicki Minaj, Britney Spears cũng sản xuất MV như vậy. Điều khác biệt ở đây là Sam Smith mang giới tính sinh học là nam, và chúng ta không quen nhìn thấy nghệ sĩ nam nhảy múa trong bộ đồ lót như thế. Vậy nên, nhiều người mới cho rằng Sam phản cảm, nhưng tôi không nghĩ vậy", Dave phân tích.

Sam Smith bị chỉ trích vì hình ảnh, ca từ nhạy cảm trong MV. Ảnh: Thepinknews.

Theo SCMP, các MV hiện nay cài cắm nhiều thông điệp cảnh báo hơn bao giờ hết. Ngay cả những nghệ sĩ thân thiện như Beyoncé và Taylor Swift cũng đã phát hành album được dán nhãn khiêu dâm.

Thống kê cho thấy có 11/25 bài hát hàng đầu từ bảng xếp hạng cuối năm ngoái được dán nhãn 18+, với 8/11 ca khúc do nghệ sĩ trẻ thể hiện. Trên bảng xếp hạng Hot R&B chính thống, tỷ lệ này là 19/25.

Colby Tyner - Phó chủ tịch cấp cao phụ trách lập trình của Radio One và Reach Media (công ty điều hành mạng lưới phát thanh đô thị lớn nhất nước Mỹ) - nhận định nền công nghiệp âm nhạc đang trở nên ngông cuồng và táo bạo hơn. Sự biến đổi này là tất yếu, khó có thể kiểm soát được.

Ngoài ra, ông còn nói vui rằng các nghệ sĩ sẵn sàng "bỏ mạng" để tạo ra một WAP như Cardi B và Megan Thee Stallion, hoặc bài hát thô thiển tương tự. Tuy bị chỉ trích, họ sẽ sống khỏe đến cuối đời nhờ lợi nhuận mà bài hát đó mang lại.

Theo nghiên cứu thần kinh tại Đại học McGill ở Montreal (Canada), yếu tố tình dục trong âm nhạc giúp người nghe giải phóng chất hóa học dopamine - loại chất tạo nên cảm giác phấn chấn và hạnh phúc. Cụ thể, vào khoảng 10-15 giây trước những câu hát mà người nghe đặc biệt yêu thích được phát lên, dopamine sẽ được giải phóng.

Tuy nhiên, nghiên cứu của Đại học Ludwig Maximilian München (Đức) nhấn mạnh đàn ông và phụ nữ nếu tiếp xúc quá nhiều với sản phẩm âm nhạc chứa ca từ, hình ảnh gợi dục có xu hướng tập trung vào những đặc điểm tiêu cực của người khác giới. Từ đó, họ nảy sinh cảm xúc thù ghét, coi thường, hoặc thậm chí báo thù, dẫn đến sự thay đổi hành vi.

Bởi vì chưa có biện pháp giải quyết cụ thể, dứt khoát, giới chuyên gia đưa ra lời khuyên chung rằng khán giả nên hiểu sâu về hậu quả của âm nhạc khiêu dâm để chọn lọc nội dung "sạch" dung nạp vào bộ não.