Từng nhiều năm bám biển xa bờ, ngư dân Nguyễn Anh Tuấn và Phạm Văn Cu (ngụ TP Quảng Ngãi) khát khao sở hữu con tàu lớn vươn khơi đánh bắt thủy sản, ước vọng đổi đời.
Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 67, hai ngư dân này nộp đơn xin vay vốn đóng tàu vỏ thép tại Vietcombank Quảng Ngãi đón "cơ hội vàng" từ chính sách ưu đãi phát triển thủy sản.
Phía ngân hàng đồng ý, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã duyệt danh sách tạo điều kiện cho anh Tuấn và Cu vay vốn ưu đãi vào đợt 4 (tháng 9/2015). Thế nhưng, hành trình vay vốn của 2 ngư dân không dễ dàng.
Dân nói ngân hàng làm khó dễ
 |
| Sau hơn 1 năm đi lại lo nhiều thủ tục nhưng ông Tuấn vẫn chưa thể vay vốn Ngân hàng theo Nghị định 67 của Chính phủ. Ảnh: Minh Hoàng. |
Ngư dân Tuấn cho hay, phía Vietcombank Quảng Ngãi yêu cầu đến Chi cục khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh mở tờ khai đóng mới con tàu và nộp đầy đủ thiết kế đã được phê duyệt. Lúc đầu, anh tìm đến Công ty tàu thủy Đức Việt (Nam Định) lập hồ sơ dự toán, thiết kế đóng tàu vỏ thép với giá gần 14,5 tỷ đồng (gồm cả ngư lưới cụ).
"Sau khi hoàn tất, tôi nộp đầy đủ thủ tục thì ngân hàng cho rằng mức giá đóng tàu vỏ thép của Công ty tàu thủy Đức Việt cao hơn so với cơ sở đóng tàu Bạch Đằng (Hải Phòng) nên không đồng ý”, anh Tuấn nói.
Đầu tháng 11/2015 anh Tuấn và Cu tiếp tục tìm hiểu nhiều cơ sở đóng tàu ở các tỉnh miền Trung và phía Bắc. Giá sắt thép tăng vọt, họ chọn Công ty TNHH Đóng tàu thủy MTV Nha Trang (Khánh Hòa) với giá dự toán tàu vỏ thép 15,4 tỷ đồng.
Phía ngân hàng tiếp tục không nhận hồ sơ vì cho rằng đơn vị đóng tàu ở Nha Trang không hiệu quả. Sau đó, hai ngư dân tiếp tục tìm đến Công ty đóng tàu thủy Dung Quất (Quảng Ngãi) với mức dự toán con tàu 15 tỷ đồng.
Sau khi làm việc giữa các bên, lãnh đạo Vietcombank Quảng Ngãi từng chấp thuận cho anh Cu và Tuấn đóng tàu vỏ thép tại nhà máy đóng tàu Dung Quất và đề nghị nộp đầy đủ các thủ tục Chứng nhận thẩm định, đơn đề nghị vay vốn, tiền đối ứng 5% giá trị con tàu (760 triệu đồng) và một số giấy tờ kèm theo.
"Dù đã ứng tiền, nộp thủ tục trước thời hạn, đến ngày 20/4/2016, đại diện ngân hàng gặp chúng tôi bất ngờ đưa ra dự toán, đề nghị đóng ở Công ty đóng tàu Bạch Đằng với giá 16,5 tỷ đồng. Thấy giá cao quá, chúng tôi không chịu vì áp lực trả nợ ngân hàng", ông Cu cho hay.
Ngày 20/6 vừa qua, Vietcombank Quảng Ngãi trả lại hồ sơ cho ngư dân Tuấn và Cu, không cho vay vốn theo Nghị định 67.
 |
| Ngư dân Tuấn và Cu thẫn thờ khi nhận được thông báo Ngân hàng từ chối cho vay vốn đóng tàu vỏ thép theo Nghị định 67 của Chính phủ. Ảnh: Minh Hoàng. |
Anh Tuấn bức xúc, nếu ngân hàng cảm thấy áp lực thì ngay từ đầu báo để ngư dân tìm đến ngân hàng khác tìm cơ hội vay vốn theo Nghị định 67. Gia đình bán hai tàu gỗ mong đóng tàu lớn, gom góp tiền để lo đóng tàu vỏ thép, lo thủ tục chạy lòng vòng kéo dài hơn 1 năm, đến nay ngân hàng từ chối cho vay thì khó thể chấp nhận.
"Chúng tôi đi lại tìm hiểu các cơ sở đóng tàu lo thủ tục, chi phí thiết kế, hồ sơ thẩm định giá tốn kém hơn 500 triệu đồng. Công sức bỏ ra cả năm trời giờ ngân hàng bảo không cho vay nữa, ngư dân lâm cảnh điêu đứng”, ông Tuấn bức xúc.
Ngân hàng lo thua lỗ, ai chịu trách nhiệm
Về vấn đề này, ông Nguyễn Hồng Chung - Phó giám đốc ngân hàng Vietcombank Quảng Ngãi cho rằng việc cho vay đóng tàu vỏ thép theo Nghị định 67 đối với ông Tuấn và Cu tiềm ẩn nhiều rủi ro, dễ gây thua lỗ cho ngân hàng.
Hai ngư dân này chưa có kinh nghiệm hành nghề lưới rê do chưa từng hoạt động nghề này nên tính khả thi của việc thực hiện dự án đóng tàu không đảm bảo, rủi ro cho khách hàng và ngân hàng là rất cao.
Dự án đánh giá không khả thi và không có hiệu quả, không đảm bảo khả năng trả nợ vay ngân hàng; khách hàng không đáp ứng điều kiện vay vốn.
Về việc ngư dân cho rằng Vietcombank gây khó khăn, yêu cầu phải đóng tàu tại cơ sở Bạch Đằng mà từ chối các cơ sở đóng tàu khác, ông Chung khẳng định không có chuyện "làm khó dễ". Nhà máy đóng tàu Bạch Đằng giàu kinh nghiệm, hoạt động lâu năm nên phía ngân hàng hướng dẫn ngư dân đóng ở cơ sở này mà thôi.
Lãnh đạo Vietcombank Quảng Ngãi dẫn chứng, ông Võ Văn Hân (ngụ xã Bình Châu, huyện Bình Sơn) từng vay vốn ở ngân hàng để đóng tàu vỏ thép nhưng không phát huy được hiệu quả sau bốn chuyến biển. Mỗi phiên biển đạt doanh thu được 600 triệu đồng mới hoàn vốn nhưng thực tế tàu ông Hân chỉ đạt khoảng 60 triệu đồng - bằng 1/10 dự tính của ngân hàng.
"Thực tế không đủ tổn phí cho chuyến biển, không có tiền trả cho người lao động đi tàu chứ chưa nói đến trả nợ vay ngân hàng. Chúng tôi sẵn sàng cho vay theo nghị định 67 nhưng ai là người chịu trách nhiệm, chẳng lẽ khi thua lỗ ngân hàng phải gánh", lãnh đạo Vietcombank Quảng Ngãi trần tình.
Nghị định 67 do Chính phủ ban hành tháng 7/2014 quy định chính sách về đầu tư, tín dụng, bảo hiểm; chính sách ưu đãi thuế và một số chính sách khác nhằm phát triển thủy sản.
Riêng trường hợp đóng mới tàu vỏ thép, chủ tàu được vay vốn ngân hàng thương mại tối đa 95% tổng giá trị đầu tư đóng mới với lãi suất 7%/năm, trong đó chủ tàu trả 1%/năm, ngân sách nhà nước cấp bù 6%/năm.
Thời hạn cho vay 11 năm, trong đó năm đầu tiên chủ tàu được miễn lãi và chưa phải trả nợ gốc, Ngân sách nhà nước cấp bù số lãi vay của chủ tàu được miễn năm đầu cho các ngân hàng thương mại. Chủ tàu được thế chấp giá trị tài sản hình thành từ vốn vay làm tài sản để bảo đảm khoản vay.
