Zing.vn lược dịch lá thư mở của Mashable gửi đến độc giả nhân dịp kết thúc năm 2017, chào đón năm 2018 về vấn nạn tin tức giả mạo trên mạng xã hội hiện nay:
Xin chào. Gửi đến các bạn một vài câu hỏi. Bạn có...
Muốn mạng Internet tốt hơn vào năm 2018?
Muốn trang thông tin bạn yêu thích sống sót trong năm 2018?
Muốn tránh xa nạn tin tức giả mạo?
Thực sự quan tâm đến những bài báo sâu, chính xác?
Nếu tất cả câu trả lời của bạn là có, chúng tôi, những người làm trong ngành công nghiệp viết/biên tập tin tức có một yêu cầu nhỏ với bạn.
Đây chỉ là một giải pháp nhỏ chúng tôi yêu cầu bạn làm để mọi thứ tốt đẹp hơn, cho chính bạn. Nó giúp bạn tránh được những thứ rác rưởi, giúp bạn có những nội dung tốt đẹp hơn để đọc.
Hãy mở trình duyệt web lên!
 |
| "Mở trình duyệt web, gõ địa chỉ trang web mà bạn từng yêu thích nếu muốn đọc tin thay vì sử dụng Facebook" là thông điệp Mashable gửi đến người dùng. Ảnh: Dammio. |
Đó là tất cả việc bạn cần làm: gõ một địa chỉ web hoặc Google trang web bạn muốn đọc tin, sau đó bookmark nó lại. Hãy đọc tin từ nguồn đó, từ nay trở về sau.
Thay vì đọc những câu chuyện vì nó phổ biến, hoặc bất chợt xuất hiện trên News Feed của bạn, hãy đọc những câu chuyện bạn thực sự chọn lọc. Nghe có vẻ đơn giản và dễ dàng?
Bằng cách này, bạn sẽ loại bỏ những nhà xuất bản có chủ đích xấu, chẳng hạn tạo ra các tiêu đề và câu chuyện nhằm mục đích câu like, share trên mạng xã hội.
Người ta thường làm những điều ngu ngốc, xấu xa khi họ tuyệt vọng. Năm 2017, các phương tiện truyền thông tuyệt vọng hơn bao giờ hết. Các bạn, độc giả thân mến, đang đồng hành với họ.
Bằng cách truy cập những trang web đáng tin cậy, bạn đã lựa chọn một cách có ý thức về những gì bạn muốn phương tiện truyền thông cung cấp thông tin, trái ngược với việc để một thuật toán nào đó cuốn bạn click vào một đường link bất kỳ.
Hãy thành thật với nhau: việc mở trình duyệt web để vào một trang tin không phải thứ gì đó khó thực hiện.
Trước khi Facebook xuất hiện và cuốn đi tất cả mọi thứ, người dùng vẫn gõ URL vào trình duyệt. Họ dùng bookmark, thậm chí RSS.
Lý do họ làm thế là vì những website đó mang đến sự tin tưởng, mang đến cho họ thông tin cụ thể, theo một cách cụ thể. Họ yêu quý tiếng nói của trang web đó, ý tưởng và sự đồng nhất của họ. Họ đã từng đọc các trang đó thường xuyên.
Tin hay không tùy bạn nhưng các phóng viên, biên tập viên của những trang đó (là con người, không phải robot) được khuyến khích để tạo ra các giá trị mới để kéo người dùng quay lại.
Facebook làm thay đổi mọi thứ.
Bạn còn nhớ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008? Lý do đáng ghét khiến nó xảy ra chủ yếu là do những ngân hàng đầu tư như Goldman Sach hay J.P Morgan. Họ đánh giá sai cách người ta vay tiền mua nhà. Kết quả là, một lượng lớn người dùng lẽ ra không bao giờ được vay tiền lại vẫn được vay. Sau đó, họ không thể chi trả. Mọi việc cứ tiếp diễn cho đến khi khủng hoảng bùng nổ.
 |
| Fake News là vấn nạn khiến cả thế giới mạng đau đầu trong năm qua. |
Bản chất vấn đề ở đây là các ngân hàng khuyến khích việc tạo ra một sản phẩm xấu. Đó chính xác là những gì Facebook đã làm.
Mục tiêu của họ là giữ bạn ở trên Facebook và rời xa mọi thứ khác càng lâu càng tốt. Họ làm điều đó bằng cách khiến cho bạn càng nghiện Facebook càng tốt. Họ nhồi cho bạn chính xác những nội dung bạn muốn đọc, dựa vào việc theo dõi hành vi trên mạng của bạn trong thời gian dài.
Đó là thứ nội dung mà bạn không chỉ click vào mà còn like, bình luận và chia sẻ (không chắc đã phải để cho người khác đọc mà chỉ đơn giản là bạn muốn nói gì đó về ý kiến của mình). Đôi khi, điều này xảy ra từ trước khi bạn đọc rõ ngọn nguồn của tin tức đó.
Những người điều hành Facebook thông minh hơn bạn nghĩ rất nhiều lần. Họ hiểu tâm lý con người đến từng chân tơ kẽ tóc. Đó là lý do vì sao Facebook của bạn ngập tràn những thông tin khiến bạn cảm thấy thu hút.
Nói như vậy không có nghĩa bạn ngu ngốc hoặc tồi tệ khi click vào những nội dung đó. Chỉ có thể nói là Facebook đã thực sự điều khiển bạn, bằng sự thông minh vượt trội của họ. Nếu coi Facebook là một nguồn tin, bạn đang tự đánh mất rất nhiều lựa chọn của mình.
Facebook tạo ra News Feed, tìm gặp các nhà xuất bản và nói: “Cả thế giới đang dùng Facebook, bạn có muốn tham gia với chúng tôi? Bạn đặt nút share trên tất cả các bài báo, tham gia chương trình Instant Articles với chúng tôi, quảng cáo với chúng tôi. Khi chúng tôi nói chúng tôi bắt đầu quảng cáo video trên bài báo của các bạn, bạn bắt đầu làm video. Khi chúng tôi nói loại video nào mới tốt, bạn làm loại video đó. Nếu bạn không muốn theo cuộc chơi này, thì OK, đối thủ của bạn sẽ chơi”.
Do đó, mọi nhà xuất bản đều phải tạo ra những tiêu đề khiến người dùng muốn click, thậm chí tiêu đề gây hiểu nhầm. Facebook ép các nhà xuất bản phải tạo ra các nội dùng tồi tệ bởi nếu không, nguồn tiền của họ sẽ rơi vào túi công ty khác. Cũng từ đó, thông tin trên Internet mới trở nên bát nháo như hiện nay: tràn ngập tin tức giả mạo.
Tuy nhiên, bạn có thể thay đổi nó.
Nếu có một website bạn thực sự tin tưởng, hãy chịu khó ghé thăm nó. Lựa chọn là ở bạn.
