Lý do nhiều ông lớn công nghệ tìm đến Việt Nam

Là nơi tập trung nhiều khu công nghiệp khác nhau, thành phố cảng Hải Phòng đang nằm trong tầm ngắm của các hãng gia công linh kiện điện tử trong việc xây dựng nhà máy, sản xuất thiết bị ở Việt Nam.

“Chúng tôi không chỉ bán đất, thứ chúng tôi bán còn là tương lai của cả khu vực này”, ông Tuấn, Quản lý mảng kinh doanh tại Tổ hợp Khu công nghiệp Deep C (Khu công nghiệp Đình Vũ - Hải Phòng), nói với Rest of World.

Miếng bánh lớn dành cho Việt Nam

Khu công nghiệp này là điểm đến của tập đoàn Pegatron, nhà cung ứng linh kiện hàng đầu cho những ông lớn như Apple, Microsoft với hàng chục nghìn nhân công đang làm việc.

Theo Rest of World, đây chỉ là một trong số rất nhiều doanh nghiệp chạy theo cơn sốt nâng cấp cơ sở hạ tầng ở khu vực miền Bắc nhằm thu hút các nhà sản xuất điện tử rời khỏi Trung Quốc để đến với Việt Nam. “Doanh thu trong 5 năm trở lại đây gần bằng một nửa mức doanh thu chúng tôi mất 20 năm để đạt được”, Bruno Jaspaert, Giám đốc điều hành Deep C chia sẻ.

Foxconn đã đầu tư hơn 300 triệu USD để thuê lại 50,5 ha đất tại KCN Quang Châu (Bắc Giang). Ảnh: New York Times.

Bên cạnh những thay đổi về cơ sở hạ tầng, nhà máy, Việt Nam còn trở thành điểm đến hứa hẹn cho các hãng nhờ chính sách ưu đãi thuế, hiệp định thương mại tự do và mục tiêu phát triển nền kinh tế bền vững không carbon, Rest of World nhận định.

Tuy nhiên, việc các nhà máy mọc lên quá nhanh cũng khiến các tiện ích sinh hoạt không đuổi kịp tốc độ. Ở Bắc Giang, những khu nhà được quảng cáo là “cao cấp” dành cho công nhân lại xuất hiện giữa những mảnh đất trống mọc đầy cỏ dại.

Khu nhà ở này trông rất hào nhoáng, được lắp ráp máy lạnh bên trong cùng với những biển quảng cáo từ nhiều thứ tiếng khác nhau nhằm thu hút người ngoại quốc đến ở. Nhưng phải đến một nửa phòng ở đều trống không, chẳng ai sinh sống.

Nói với Rest of World, ông Minh Hoàng, quản lý dự án tại Công ty Cổ phần Xây lắp Hải Long ở Hải Phòng, cho biết giữa căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, các nhà cung ứng nhỏ lẻ của quốc gia tỷ dân đã bắt đầu tìm đến công ty của anh để xây dựng nhà máy. Nhưng gần đây, những thương hiệu lớn cũng ngỏ lời hợp tác.

Đơn cử như năm nay công ty Hải Long đã xây dựng nhà máy mới cho LG Display và vừa mới ký hợp đồng với Amkor Technology, nhà sản xuất thiết bị bán dẫn lớn của Mỹ. “Các dự án càng ngày càng lớn và yêu cầu các bên đối tác đặt ra cũng ngày càng ngặt nghèo”, ông Hoàng khẳng định.

Trong đó, Apple là một trong những tên tuổi lớn đang dần chuyển dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Các bên đối tác của hãng đã bắt đầu chế tác iPad, Apple Watch, MacBook và AirPod ở nước ta.

Vào năm 2015, mới chỉ có 8 hãng cung ứng của Apple có nhà máy ở Việt Nam. Nhưng con số này đã được nâng lên thành 26 nhà máy tính đến năm nay. Trong đó, có những nhà máy giữ nhiệm vụ lắp ráp, thử nghiệm linh kiện bán dẫn, đóng gói và gia công bảng mạch.

Việt Nam trải thảm đỏ cho doanh nghiệp nước ngoài

Nhưng vấn đề là trong số các nhà cung ứng này không có một cơ sở nào là của người Việt. Trên thực tế, các doanh nghiệp trong nước về lĩnh vực cung ứng linh kiện không có những ưu tiên về bất động sản hay quy mô đầu tư như các công ty nước ngoài.

“Việt Nam đang trải thảm đỏ cho các nhà đầu tư ngoại quốc. Nước ta đã miễn giảm nhiều khoản thuế để thu hút họ”, bà Trương Thị Chí Bình, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nói với Rest of World.

Do đó, Việt Nam vẫn còn thiếu những nhà cung cấp linh kiện nội địa nên sẽ rất khó bật lên trong lĩnh vực này, Timothy Sturgeon, nhà nghiên cứu tại trung tâm Industrial Performance Center của Massachusetts Institute of Technology, nhận định.

“Apple và nhiều thương hiệu khác sẽ đến Việt Nam cùng với những đối tác gia công của mình đến từ khắp mọi trên thế giới nhưng lại không có những cái tên đến từ nội địa”, ông cho biết thêm.

Nhiều ông lớn công nghệ đã quyết định chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc, tới các quốc gia như Việt Nam hay Ấn Độ. Ảnh: Getty Images.

Chia sẻ với Rest of World, Nguyễn Văn Mẫn cho biết công ty của ông đã chịu trách nhiệm sản xuất bao bì và in ấn cho các hãng lớn như Samsung, Sharp và Mitsubishi. Tuy nhiên, khi nghe tin Apple sẽ chuyển chuỗi cung ứng sang Việt Nam, ông nghĩ rằng mình sẽ không có hy vọng nào sẽ được hợp tác với tập đoàn.

Ông Mẫn cho rằng trường hợp này giống như “cây gậy và củ cà rốt”, có thưởng, có phạt nếu hợp tác với họ. “Nhưng củ cà rốt này không hề dễ ăn”, ông nói với Rest of World. Ông Mẫn cũng cho biết ông từng mất một hợp đồng lớn với đối tác Mỹ chỉ vì không có diện tích sân đủ rộng để công nhân chạy thoát khi có hỏa hoạn xảy ra.

“Họ chỉ mượn đất của ta, nhân công của ta để xuất khẩu sản phẩm của họ”, ông nói. Do đó, ông cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam không nên “giẫm đạp” nhau chỉ để giành miếng bánh từ các ông lớn công nghệ này.