Việc nghệ sĩ quảng cáo lố, sai sự thật là câu chuyện “biết rồi, khổ lắm, nói mãi” tồn tại trong showbiz Việt nhiều năm qua. Truyền thông phản ánh - khán giả chỉ trích - nghệ sĩ lên tiếng xin lỗi như một vòng tròn lặp đi lặp lại và khó giải quyết triệt để.
Đến nay, hiếm nghệ sĩ nào nhận hình phạt nặng từ việc quảng cáo sai sự thật. Sau lời xin lỗi vô thưởng vô phạt, nhiều nghệ sĩ vẫn nhận tiền về mình và khán giả (người mua hàng) lại là những người cuối cùng nhận quả đắng.
Cách hái ra tiền
Với một số diễn viên, ca sĩ, hoạt động từ quảng cáo đôi khi còn là thu nhập chính. Theo tìm hiểu của PV Tri thức (Znews), hiện nay, nghệ sĩ Việt thường nhận quảng cáo thông qua hai hình thức: nhãn hàng book trực tiếp hoặc trung gian qua agency.
Tùy vào tên tuổi, mức độ ảnh hưởng của nghệ sĩ trên các nền tảng mạng xã hội, công chúng mà chi phí nhận được từ quảng cáo có sự phân hóa rõ rệt. Hình thức quảng cáo ngày càng đa dạng nhưng phổ biến nhất là bài đăng trên trang cá nhân.
  |
Vân Trang, Dương Cẩm Lynk từng gây tranh cãi vì quảng cáo lố. |
Nhãn hàng/agency thường dựa vào những tiêu chí để chọn lựa các nghệ sĩ phù hợp với sản phẩm để hợp tác, trong đó quan trọng nhất là sự tương đồng giữa hình ảnh nghệ sĩ và định vị, độ phổ biến của thương hiệu.
Sau khi tiến hành tìm kiếm các nghệ sĩ, phía nhãn hàng/agency sẽ chủ động kết nối thông qua quản lý (với những nghệ sĩ hoạt động trong mô hình công ty quản lý) hoặc trực tiếp (nghệ sĩ hoạt động độc lập) và nhận báo giá.
Nếu chi phí quảng cáo hợp lý, hai bên sẽ tiến hành thương thảo và ký kết hợp đồng.
Thông thường, các nghệ sĩ nổi tiếng không nhận quảng cáo cho các thương hiệu mới hoặc chưa phổ biến trên thị trường. Thông qua công ty quản lý gồm một đội ngũ phụ trách về pháp lý, thương hiệu, marketing, truyền thông…, nghệ sĩ sẽ có sự đánh giá khách quan, thận trọng để đi đến quyết định nhận hoặc không nhận quảng cáo.
Tuy nhiên, quy trình này đối với một nghệ sĩ hoạt động độc lập lại diễn ra sơ sài. Một số xem nhẹ việc kiểm tra các thông số, tính năng của sản phẩm cùng giấy tờ liên quan. Điều này dẫn tới sự dễ dãi trong nhận lời quảng cáo cho các hãng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, dược phẩm… không rõ nguồn gốc. Thậm chí, xảy ra tình trạng thổi phồng, phóng đại chất lượng sản phẩm theo yêu cầu từ nhãn hàng.
Với các mặt hàng nói trên, các công ty, đơn vị sản xuất thường chọn hợp tác những nghệ sĩ hạng B hoặc mới vào nghề - đối tượng chịu áp lực về thu nhập và không có sự chọn lọc. Số tiền mà nghệ sĩ nhận được từ một bài đăng, quay clip sản phẩm hoặc livestream trên trang cá nhân dao động trong khoảng từ 40-100 triệu đồng, tùy vào tên tuổi của từng người.
Với nội dung có sẵn, được agency/nhãn hàng cung cấp, nghệ sĩ chỉ cần đăng tải lên trang cá nhân kèm ảnh hoặc clip. Chưa đầy 30 giây, họ đã hoàn thành quảng cáo theo yêu cầu và nhận tiền từ công ty.
Một người làm trong lĩnh vực booking KOLs tại TP.HCM tiết lộ với Znews, 3 năm trước, diễn viên D.C.L khá “đắt show” quảng cáo từ các hãng mỹ phẩm nội địa, thức uống giảm cân, thực phẩm chức năng… Thời điểm đó, chi phí booking D.C.L trung bình từ 40-50 triệu đồng/bài đăng trên fanpage.
Đến tháng 5, D.C.L bị phát hiện đưa hình ảnh sai trong nội dung quảng cáo thực phẩm chức năng. Cùng với ồn ào liên quan đến nợ nần trước đó khiến hình ảnh diễn viên trở nên xấu đi trong mắt khán giả.
"Cần tìm hiểu kỹ về sản phẩm"
“Việc nhẹ lương cao” từ quảng cáo khiến nghệ sĩ khó giữ được mình. Nhiều người bất chấp những chỉ trích của công chúng, để tiếp tục bắt tay với các công ty, quảng bá cho sản phẩm kém chất lượng.
MC Liêu Hà Trinh cho biết nguyên tắc khi nhận quảng cáo của cô là nói không với sản phẩm sữa cỏ, thương hiệu không rõ ràng nguồn gốc, độ uy tín.
“Trước khi nhận được thư mời hợp tác, tôi sẽ cùng với ê-kíp của mình tìm hiểu kỹ về tên của thương hiệu, thuộc tập đoàn nào. Nếu là tập đoàn quốc tế, tôi phải theo dõi những phản hồi của người tiêu dùng trên thế giới. Các công ty phải có trên 10 năm thành lập và nhận đánh giá tốt trên thị trường. Nếu không, tôi sẽ khéo léo từ chối”, MC chia sẻ.
Bà mẹ một con kể nhiều năm qua, cô nhận vô số lời mời quảng cáo từ các hãng mỹ phẩm không rõ nguồn quốc, thức uống giảm cân, thực phẩm chức năng, thậm chí phong thủy, bói toán… Tuy nhiên, cô đã ngay lập tức từ chối vì không muốn đánh đổi uy tín, hình ảnh đã xây dựng.
“Hầu hết công ty mà Trinh hợp tác quảng cáo, họ rất chuyên nghiệp, tập trung phát triển sản phẩm và nhận phản hồi từ người tiêu dùng, không buộc nghệ sĩ phải nói sai sự thật hay phóng đại. Ví dụ, với sản phẩm chăm sóc da, tôi sẽ trao đổi từ đầu với nhãn hàng là da không nhạy cảm. Tôi phải chỉnh sửa nội dung làm việc sao cho phù hợp với đời sống cá nhân. Tuyệt đối không biến mình thành công cụ của quảng cáo”, Liêu Hà Trinh cho biết.
 |
| Cát Tường xin lỗi khán giả và cho biết ồn ào liên quan đến quảng cáo là scandal trong suốt 30 năm hoạt động nghệ thuật của cô. |
Theo ông Lương Trọng Nghĩa, đại diện thương mại của Diệp Lâm Anh, trong bối cảnh suy thoái kinh tế, lượng show, cát-xê giảm, nhiều nghệ sĩ gặp áp lực về tài chính nên đã chấp nhận thỏa hiệp với những hợp tác quảng cáo mà không nhìn ra hệ lụy lâu dài.
Bởi lẽ, việc tìm kiếm các thông tin liên quan đến sản phẩm, thương hiệu cùng phản hồi từ khách hàng trong thời đại ngày nay, không phải quá khó với nghệ sĩ. Với những thao tác đơn giản, tìm kiếm trên mạng, nghệ sĩ sẽ dễ dàng nhận ra đâu là sản phẩm uy tín, đâu là kém chất lượng.
Điều quan trọng nhất đến từ đạo đức cá nhân và trách nhiệm với người tiêu dùng của người nổi tiếng khi quyết định hợp tác.
“Trên thực tế, nhiều nghệ sĩ nhận quảng cáo mỹ phẩm, sữa, trà giảm cân… nhưng lại không test, thậm chí còn không sử dụng. Khi bị phát hiện, họ xin lỗi rồi xong, hậu quả để lại cho người tiêu dùng. Bản thân Diệp Lâm Anh từng được mời hợp tác cho các sản phẩm trẻ em như sữa tăng đột biến chiều cao, thực phẩm chức năng với mức báo giá cao nhưng đều từ chối. Điều này liên quan đến nhân đạo nên tuyệt đối phải tránh xa”, ông Nghĩa trao đổi.
Cuốn sách Nghệ thuật viết kịch bản phim truyện truyền hình là tập hợp những ghi chép về trải nghiệm của tác giả sau quãng thời gian dài gắn bó với lĩnh vực điện ảnh. "… không rõ nhờ cơ duyên hay sự say mê thôi thúc nào gắn bó đã khiến tôi khó dứt ra được nghiệp truyền nghề trong lĩnh vực này", PGS.TS Đỗ Lệnh Hùng Tú nói.
