Lý do Jack Ma ít hiện diện ở Trung Quốc

Jack Ma là một trong những tỷ phú công nghệ nổi bật ở Trung Quốc. Tuy nhiên, kể từ cuối năm 2020 vị tỷ phú gần như không xuất hiện tại các sự kiện hay trên truyền thông Trung Quốc.

Tới hôm 27/3, ông mới trở lại Trung Quốc và xuất hiện tại Yungu, một trường tư thục từ mẫu giáo đến trung học, do ông và nhóm sáng lập Alibaba thành lập vào năm 2017.

Theo Bloomberg, có nhiều lý do khiến vị tỷ phú thoải mái xuất hiện tại nước ngoài, trong khi biến mất trước truyền thông Trung Quốc hơn 2 năm qua.

Ngại hiện diện ở Trung Quốc

Jack Ma được đánh giá là một trong những lãnh đạo quan trọng nhất của nền kinh tế tư nhân Trung Quốc khi giữ vai trò đồng sáng lập tập đoàn Ant Group và ông lớn fintech Ant Group.

Vị tỷ phú đã "biến mất" trước công chúng suốt hơn 2 năm qua, sau buổi nói chuyện tại diễn đàn tài chính ở Thượng Hải cuối tháng 10/2020. Tại đây, ông đã công khai chỉ trích bất cập trong hệ thống quản lý tài chính Trung Quốc, kêu gọi cải tổ bộ máy mà theo ông là “bóp nghẹt đổi mới, sáng tạo”.

Khi vị tỷ phú rời khỏi tầm mắt công chúng, nhiều cư dân mạng Trung Quốc còn đồn đoán ông đang có vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, nhiều nguồn tin cho biết ông hoàn toàn khỏe mạnh và đang du lịch vòng quanh thế giới từ Vienna, Tokyo đến Hong Kong.

Từ cuối năm 2020, Trung Quốc đưa ra nhiều điều chỉnh trong các lĩnh vực, từ ngành địa ốc, giáo dục đến công nghệ, Internet.

Một nguồn tin cho biết chính quyền Trung Quốc muốn Jack Ma xuất hiện trở lại, nhưng nhà sáng lập Alibaba vẫn quyết định chủ yếu du lịch ở nước ngoài, đồng thời khẳng định rằng đã rút khỏi tập đoàn để tập trung nghiên cứu công nghệ cho ngành nông nghiệp.

Quan chức Trung Quốc đã thuyết phục Jack Ma trở lại nhưng ông từ chối. Ảnh: Bloomberg.

Nói với các giám đốc cấp cao tại Alibaba và Ant Group, Jack Ma khẳng định vẫn sẽ đóng góp vì thành công của công ty dù ở xa. Dù vậy, sự vắng mặt của Jack Ma phần nào khiến các doanh nghiệp và nhà đầu tư quốc tế mất lòng tin vào sự trở lại của nền kinh tế Trung Quốc.

“Đã có sự hiểu lầm sâu sắc, khiến các doanh nghiệp tư nhân lo lắng trong những năm gần đây. Các nhà làm luật không nên hãm phanh làm trì trệ sự phát triển của nền kinh tế mà nên thúc đẩy tăng tốc”, ông Lý Cường, Thủ tướng Trung Quốc nói tại Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc tháng 3.

Lựa chọn an toàn

Mới đây, việc ông chủ ngân hàng China Renaissance Holdings Bao Fan mất tung tích nhiều tuần cũng khiến các doanh nghiệp nước này lo ngại. Ngân hàng này sau đó xác nhận ông Bao Fan bị triệu tập để điều tra.

Ngay cả khi ngân hàng trung ương của Trung Quốc tuyên bố sẽ hỗ trợ các công ty công nghệ, các cơ quan chính phủ vẫn siết chặt quản lý đối với Alibaba bằng cách nắm "cổ phần vàng" (golden shares) trong các công ty thuộc Alibaba và Tencent.

Jack Ma, Chủ tịch Ant Group thực tế chỉ "ở ẩn" để tránh gây thêm điều tiếng. Ảnh: Nikkei Asian Review.

Sự vắng mặt của hàng loạt lãnh đạo như Jack Ma, Bao Fan và yêu cầu nắm "cổ phần vàng" chính là một trong những chính sách nổi bật của chính phủ Trung Quốc thời gian qua. Với những yếu tố này cùng với sự quản lý nghiêm ngặt của chính phủ đối với giới doanh nghiệp, các tỷ phú Trung Quốc đang dần tránh né truyền thông.

Với Ant Group, gã khổng lồ fintech này bị yêu cầu hủy đợt phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) trị giá 37 tỷ USD ngay sau phát ngôn chỉ trích của Jack Ma với chính phủ Trung Quốc năm 2020. Nguồn tin nội bộ cho biết tập đoàn đang chuẩn bị hồi sinh IPO nhưng sẽ không diễn ra vào năm nay.

Nếu Ant Group tái khởi động đợt phát hành cổ phiếu, một số phòng ban không cần thiết với hoạt động kinh doanh ở thị trường Trung Quốc sẽ phải bị giải tán như phòng quản lý hoạt động nước ngoài, blockchain, dịch vụ lưu trữ dữ liệu…

Nguồn tin nội bộ cũng cho biết Ant Group đang tập trung cải tổ bộ máy vận hành để làm hài lòng giới chức Trung Quốc như xây tường lửa trong hệ sinh thái Internet cho phép thanh toán từ Alipay cho các dịch vụ như quản lý tài chính, vay mượn. Hồi tháng 1, Jack Ma cũng tuyên bố sẽ từ bỏ quyền kiểm soát Ant Group để hồi sinh kế hoạch IPO cho tập đoàn.

Tỷ phú Jack Ma (thứ hai từ phải sang) được phát hiện đến thăm một trường học ở Hàng Châu vào ngày 27/3. Ảnh: South China Morning Post.

Vào tháng 7/2022, Jack Ma đã ghé thăm Đại học và Viện nghiên cứu Wageningen ở Netherlands để học tập về nông nghiệp và ngư nghiệp bền vững. Tháng 1 mới đây, ông còn được phát hiện đang ở nhà hàng đạt sao Michelin ở Bangkok, Thái Lan.

Hu, chủ một công ty tư nhân giấu tên, cho rằng Jack Ma vẫn nên duy trì hình ảnh một vị lãnh đạo truyền cảm hứng cho mọi người và du lịch quanh thế giới như hiện tại.