Sau khi thay đổi định hướng âm nhạc và có trong tay loạt bản hit lớn, Hoàng Thùy Linh ngày càng vươn tầm, có vị thế vững chắc tại Vpop. Điều đó khiến không ít nghệ sĩ mong muốn có được những Để Mị nói cho mà nghe, See tình cho riêng mình.
Mặt khác, kho tàng văn hóa dân gian, truyền thống của Việt Nam là vô cùng đồ sộ để các nghệ sĩ khai thác. Khi sử dụng các yếu tố này, nghệ sĩ cũng dễ dàng tạo thiện cảm, hiệu ứng tích cực cho khán giả. Họ mang đến những hình ảnh, âm thanh gần gũi với người Việt thay vì yếu tố Âu Mỹ hay Trung, Nhật, Hàn hiện đại nhưng xa xôi.
Tuy nhiên, trong quãng thời gian ngắn vừa qua, lần lượt Hòa Minzy, Dương Hoàng Yến và Phương Mỹ Chi đều được nhận những câu hỏi về việc so sánh với Hoàng Thùy Linh, thậm chí nhiều khán giả cho rằng họ bắt chước chủ nhân bản hit See tình.
Các nghệ sĩ liên tiếp bị so sánh với Hoàng Thùy Linh
Để thẳng thắn mà nói các nghệ sĩ Hòa Minzy, Dương Hoàng Yến và Phương Mỹ Chi có điểm nào giống với Hoàng Thùy Linh không, câu trả lời là "có". Cả 3 nghệ sĩ này đều dùng đến các âm thanh và hình tượng của nền văn hóa Bắc Bộ như chèo, xẩm, ca trù tương tự Hoàng Thùy Linh.
Dương Hoàng Yến, Phương Mỹ Chi cũng hợp tác với nhóm DTAP - đội ngũ sản xuất do chính Hoàng Thùy Linh khai quật và đưa đến đại chúng. DTAP đã gắn bó với cô qua hàng loạt bản hit trong 4 năm vừa qua. Cá biệt, Dương Hoàng Yến còn đem cả không gian Tây Bắc vào MV Cân cả thế giới - gợi nhắc trực tiếp đến siêu hit Để Mị nói cho mà nghe - mặc dù phần âm nhạc không có âm thanh đặc trưng của Tây Bắc.
Khi làm sản phẩm âm nhạc cho các nghệ sĩ này, DTAP cũng giữ lại nhiều đặc trưng trong mặt phối khí như xây dựng kết cấu EDM, một đoạn rap chen ngay sau drop đầu tiên... Hòa Minzy tuy sử dụng đội ngũ khác nhưng vẫn là cấu trúc của EDM chứ không đi quá xa.
Những điều đó, Hoàng Thùy Linh đã thực hiện trong 2 album. Dù vậy, những đặc quyền về chất liệu không thuộc về Hoàng Thùy Linh. Thực tế, mỗi nghệ sĩ đều có quyền khai thác, làm mới và theo đuổi con đường âm nhạc của mình.
Song, cũng không thể trách khán giả khi thấy những âm thanh và hình ảnh tương đồng, họ lập tức liên tưởng ngay đến người đã thành công nhất trong thể loại này.
 |
| Sản phẩm của Dương Hoàng Yến hay Hòa Minzy, Phương Mỹ Chi có những điểm tương đồng với Hoàng Thùy Linh. |
Lý do nữa khiến một số nghệ sĩ bị cho theo sau thành công của Hoàng Thùy Linh là họ chưa xây dựng được cá tính âm nhạc vững chắc trước đây. Hoàng Thùy Linh ngay từ khi bước chân vào âm nhạc hơn 10 năm trước, đã khẳng định tên tuổi và màu sắc âm nhạc gắn liền thể loại dance pop thông qua 2 album Hoàng Thùy Linh và Đừng vội vàng.
Cô cũng là một trong nghệ sĩ tiên phong làm nhạc EDM ở Việt Nam với một EP 3 bài hát được công chúng rất quan tâm vào thời điểm đó. Trước khi bùng nổ với Để Mị nói cho mà nghe, Hoàng Thùy Linh cũng có bước thăm dò thị trường với Bánh trôi nước theo đuổi văn hóa dân gian kết hợp điện tử và đạt nhiều thành công.
Chính bởi những bối cảnh đó, cộng thêm việc cô tự tay “khai quật” một nhóm sản xuất gần như mới hoàn toàn trên thị trường, những gì Hoàng Thùy Linh làm được xem là “độc bản” dù có không ít nghệ sĩ kết hợp dân gian với âm thanh hiện đại trước đó.
Đặc biệt, Hoàng Thùy Linh kiên trì theo đuổi con đường đó trong 2 album liên tiếp. Do đó, màu sắc này được khán giả ưu ái gắn chặt với tên tuổi Hoàng Thùy Linh là dễ hiểu.
Các nghệ sĩ thực hiện sau này, ít nhiều đều được thừa hưởng sự thể nghiệm, mở đường của Hoàng Thùy Linh. Trước đó, trong discography của họ hầu như không có sản phẩm âm nhạc nào có màu sắc tương đồng. Thậm chí họ dùng chính nhóm sản xuất Hoàng Thùy Linh khai phá với chất liệu âm nhạc tương tự, tính riêng biệt phần nào đã không còn.
Mặt khác, các nghệ sĩ đi sau Hoàng Thùy Linh cũng không tạo được điều gì quá mới mẻ. Hòa Minzy kể lại toàn bộ tích chèo Quan âm thị kính theo đúng tinh thần của bản gốc, không đưa được nhiều yếu tố của thời đại, trong khi Hoàng Thùy Linh đã phá cách hình tượng nhân vật Mị thành công từ 4 năm trước.
Dương Hoàng Yến kể câu chuyện cô gái muốn làm hậu phương cho người mình yêu cũng khá cơ bản, đơn giản không có sự đặc biệt liên kết truyền thống với hiện đại. Duy nhất Phương Mỹ Chi có được cho mình một câu chuyện riêng biệt, khi đưa được cả yếu tố đa vũ trụ đang rất thịnh hành vào hình tượng cô Tấm tưởng như đã quen thuộc.
Hướng đi nào cho nghệ sĩ kết hợp văn hóa dân gian với âm nhạc hiện đại?
Nếu muốn khác biệt và không bị so sánh với Hoàng Thùy Linh, các nghệ sĩ làm nhạc kết hợp dân gian với yếu tố hiện đại không nên nhìn vào thành quả Linh đã làm được. Thay vào đó, hãy nhìn vào quá trình cô đi đến thành công đó. Cô xây dựng được sự nghiệp âm nhạc đủ vững chắc với những yếu tố tương đồng.
Cô mạnh dạn khai quật nhóm sản xuất mới toanh chưa từng có bài hit nào trên thị trường làm nhạc cho mình. Cô kiên trì đi với chất liệu âm nhạc này đến 6-7 năm (tính từ thời Bánh trôi nước đến nay). Cô không sử dụng nguyên vẹn các hình tượng văn học, tích truyện xưa cũ mà có sự phá cách, gắn chặt nó với các yếu tố của thời đại.
Chỉ nhìn vào kết quả phép tính "yếu tố dân gian + âm nhạc hiện đại = thành công" thì chưa đủ. Các nghệ sĩ sau này mới chỉ phát hành 1-2 bài hát, bị so sánh là không tránh khỏi. Nếu họ có sự kiên trì theo đuổi lâu dài và tích cực đổi mới chính mình, tìm ra dấu ấn cá nhân riêng, họ sẽ tự nhiên thoát ra được cái bóng của đồng nghiệp.
Phương Mỹ Chi đã có được cho mình một câu chuyện riêng. Dù âm nhạc có kết hợp với DTAP nhưng bản chất, cô đã tách được mình với Hoàng Thùy Linh.
 |
| Các nghệ sĩ đi sau chưa thực sự tách mình và có nhiều khai phá mới mẻ trên cái nền mà Hoàng Thùy Linh đã mở đường. |
Mặt khác, kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam rất đồ sộ, không chỉ có riêng văn hóa Bắc Bộ hay Tây Bắc. Yếu tố hiện đại cũng rất nhiều, không phải chỉ có mỗi âm thanh điện tử hay cấu trúc EDM. Nghệ sĩ Dzung đã có album sử dụng toàn những giai điệu dân ca quen thuộc từ Bắc tới Nam, nhưng khoác lên lớp áo của rock metal rất mới mẻ, hiện đại.
Nghệ sĩ Hương Thanh cũng từng kết hợp jazz với những ca khúc mang âm hưởng dân ca đậm chất Việt Nam. Quyền Thiện Đắc cũng sử dụng jazz và dung hòa nó với quan họ Bắc Ninh rất mềm mại, hài hòa. Nghệ sĩ Trí Minh sử dụng văn hóa Tây Bắc và âm thanh điện tử, nhưng anh hướng không gian âm nhạc sang ambient rất lạ lẫm, nên thơ.
Kho tàng dân gian truyền thống và sự kết hợp nó với âm nhạc hiện đại rõ ràng không phải của riêng ai.
Zing News Giải trí giới thiệu cuốn sách Dân nhạc Việt: Tiếng vọng trăm năm
Cuốn sách là sự tái hiện sống động và bao quát kho tàng dân nhạc, một di sản vô giá của Việt Nam, cũng là nguồn chất liệu lớn cho những sáng tác về sau này của nhạc sĩ Phạm Duy.
Về tổng thể, Đặc khảo về dân nhạc Việt Nam được chia làm hai phần: Dân nhạc các dân tộc thiểu số và Dân nhạc Việt với những cảm nhận và hình dung về nhạc cụ, nhạc tính, sự chi phối của quan niệm, tư tưởng mang đặc điểm riêng biệt hay tương đồng tùy thuộc vào môi trường, hoàn cảnh sống của mỗi dân tộc.
